Quy tắc viết hoa trong tiếng Việt 2024 theo Nghị định 30
Quy tắc viết hoa trong tiếng Việt 2024 theo Nghị định 30. Viết hoa là một cách viết nhằm mục đích tôn trọng thể hiện tên riêng được nhắc đến trong văn bản. Viết hoa cũng phải thực hiện theo quy tắc đúng mà nhà nước đặt và quy tắc viết tiếng Việt được truyền dạy lại. Vậy quy tắc viết hoa trong tiếng Việt trong các văn bản hành chính được quy định như thế nào?
Quy định viết hoa chuẩn
1. Quy tắc viết hoa trong tiếng Việt
Về cơ bản quy tắc viết hoa trong tiếng Việt cũng được nhà nước ban hành văn bản pháp luật quy định chi tiết cụ thể tại Nghị định số 30/2020/NĐ-CP.
Để biết nội dung quy định chi tiết về quy tắc viết hoa trong tiếng Việt mời bạn đọc tham khảo nội dung mục số 2.
2. Quy định viết hoa trong Nghị định 30
Nghị định 30/2020/NĐ-CP là một nghị định về công tác văn thư, các quy tắc trình bày, bố trí, kí hiệu trong văn bản hành chính nhà nước. Về quy định viết hoa trong những trường hợp là:
- Viết hoa sau dấu (.) dấu (?) dấu (!) và khi xuống dòng;
- Viết hoa danh từ riêng, tên riêng chỉ người;
- Viết hoa tên địa lý;
- Viết hoa tên cơ quan tổ chức;
- Và viết hoa trong các trường hợp khác.
Viết hoa trong văn bản hành chính
Quy tắc | Nội dung quy tắc |
Viết hoa vì phép đặt câu | Viết hoa chữ cái đầu âm tiết thứ nhất của một câu hoàn chỉnh: Sau dấu chấm câu (.); sau dấu chấm hỏi (?); sau dấu chấm than (!) và khi xuống dòng. |
Viết hoa danh từ riêng chỉ tên người | 1. Tên người Việt Nam a) Tên thông thường: Viết hoa chữ cái đầu tất cả các âm tiết của danh từ riêng chỉ tên người. Ví dụ: Nguyễn Ái Quốc, Trần Phú,... b) Tên hiệu, tên gọi nhân vật lịch sử: Viết hoa chữ cái đầu tất cả các âm tiết. Ví dụ: Vua Hùng, Bà Triệu, Ông Gióng, Bác Hồ, Cụ Hồ,... 2. Tên người nước ngoài được phiên âm chuyển sang tiếng Việt a) Trường hợp phiên âm sang âm Hán - Việt: Viết theo quy tắc viết tên người Việt Nam. Ví dụ: Kim Nhật Thành, Mao Trạch Đông, Thành Cát Tư Hãn,... b) Trường hợp phiên âm không sang âm Hán - Việt (phiên âm trực tiếp sát cách đọc của nguyên ngữ): Viết hoa chữ cái đầu âm tiết thứ nhất trong mỗi thành phần. Ví dụ: Vla-đi-mia I-lích Lê-nin, Phri-đrích Ăng-ghen,... |
Viết hoa tên địa lý | 1. Tên địa lý Việt Nam a) Tên đơn vị hành chính được cấu tạo giữa danh từ chung (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương; xã, phường, thị trấn) với tên riêng của đơn vị hành chính đó: Viết hoa chữ cái đầu của các âm tiết tạo thành tên riêng và không dùng gạch nối. Ví dụ: thành phố Thái Nguyên, tỉnh Nam Định,... b) Trường hợp tên đơn vị hành chính được cấu tạo giữa danh từ chung kết hợp với chữ số, tên người, tên sự kiện lịch sử: Viết hoa cả danh từ chung chỉ đơn vị hành chính đó. Ví dụ: Quận 1, Phường Điện Biên Phủ,... c) Trường hợp viết hoa đặc biệt: Thủ đô Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh. d) Tên địa lý được cấu tạo giữa danh từ chung chỉ địa hình (sông, núi, hồ, biển, cửa, bến, cầu, vũng, lạch, vàm,...) với danh từ riêng (có một âm tiết) trở thành tên riêng của địa danh đó: Viết hoa tất cả các chữ cái tạo nên địa danh. Ví dụ: Cửa Lò, Vũng Tàu, Lạch Trường, Vàm Cỏ, Cầu Giấy,... Trường hợp danh từ chung chỉ địa hình đi liền với danh từ riêng: Không viết hoa danh từ chung mà chỉ viết hoa danh từ riêng. Ví dụ: biển Cửa Lò, chợ Bến Thành, sông Vàm Cỏ, vịnh Hạ Long,... đ) Tên địa lý chỉ một vùng, miền, khu vực nhất định được Cấu tạo bằng từ chỉ phương hướng kết hợp với từ chỉ phương hướng khác: Viết hoa chữ cái đầu của tất cả các âm tiết tạo thành tên gọi. Đối với tên địa lý chỉ vùng, miền riêng được cấu tạo bằng từ chỉ phương hướng kết hợp với danh từ chỉ địa hình thì viết hoa các chữ cái đầu mỗi âm tiết. Ví dụ: Tây Bắc, Đông Bắc, Bắc Bộ,... 2. Tên địa lý nước ngoài được phiên âm chuyển sang tiếng Việt a) Tên địa lý đã được phiên âm sang âm Hán - Việt: Viết theo quy tắc viết hoa tên địa lý Việt Nam. Ví dụ: Bắc Kinh, Bình Nhưỡng, Pháp, Anh,... b) Tên địa lý phiên âm không sang âm Hán - Việt (phiên âm trực tiếp sát cách đọc của nguyên ngữ): Viết hoa theo quy tắc viết hoa tên người nước ngoài quy định tại điểm b khoản 2 Mục II Phụ lục này. Ví dụ: Mát-xcơ-va, Men-bơn,... |
Viết hoa tên cơ quan tổ chức | 1. Tên cơ quan, tổ chức của Việt Nam a) Viết hoa chữ cái đầu của các từ, cụm từ chỉ loại hình cơ quan, tổ chức; chức năng, lĩnh vực hoạt động của cơ quan, tổ chức. Ví dụ: Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng chống tham nhũng, Văn phòng Chủ tịch nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Hội đồng nhân dân tỉnh Sơn La, Sở Tài chính,... b) Trường hợp viết hoa đặc biệt: Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn phòng Trung ương Đảng,... 2. Tên cơ quan, tổ chức nước ngoài a) Tên cơ quan, tổ chức nước ngoài đã dịch nghĩa: Viết hoa theo quy tắc viết tên cơ quan, tổ chức của Việt Nam. Ví dụ: Liên hợp quốc (UN), Tổ chức Y tế thế giới (WHO),... b) Tên cơ quan, tổ chức nước ngoài được sử dụng trong văn bản ở dạng viết tắt: Viết bằng chữ in hoa như nguyên ngữ hoặc chuyển tự La-tinh nếu nguyên ngữ không thuộc hệ La-tinh. Ví dụ: WTO, UNDP, UNESCO, ASEAN,... |
Viết hoa trong các trường hợp khác | 1. Danh từ thuộc trường hợp đặc biệt: Nhân dân, Nhà nước. 2. Tên các huân chương, huy chương, các danh hiệu vinh dự: Viết hoa chữ cái đầu của các âm tiết của các thành phần tạo thành tên riêng và các từ chỉ thứ, hạng. Ví dụ: Huân chương Sao vàng, Nghệ sĩ Nhân dân, Anh hùng Lao động,... 3. Tên chức vụ, học vị, danh hiệu: Viết hoa tên chức vụ, học vị nếu đi liền với tên người cụ thể. Ví dụ: Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Giáo sư Tôn Thất Tùng,... 4. Danh từ chung đã riêng hóa Viết hoa chữ cái đầu của từ, cụm từ chỉ tên gọi đó trong trường hợp dùng trong một nhân xưng, đứng độc lập và thể hiện sự trân trọng. Ví dụ: Bác, Người (chỉ Chủ tịch Hồ Chí Minh), Đảng (chỉ Đảng Cộng sản Việt Nam),... 5. Tên các ngày lễ, ngày kỷ niệm: Viết hoa chữ cái đầu của âm tiết tạo thành tên gọi ngày lễ, ngày kỷ niệm. Ví dụ: ngày Quốc khánh 2-9, ngày Tổng tuyển cử đầu tiên, ngày Quốc tế Lao động 1-5, ngày Phụ nữ Việt Nam 20-10,... 6. Tên các loại văn bản: Viết hoa chữ cái đầu của tên loại văn bản và chữ cái đầu của âm tiết thứ nhất tạo thành tên gọi của văn bản trong trường hợp nói đến một văn bản cụ thể. Ví dụ: Bộ luật Hình sự, Luật Tổ chức Quốc hội,... 7. Trường hợp viện dẫn phần, chương, mục, tiểu mục, điều, khoản, điểm của một văn bản cụ thể thì viết hoa chữ cái đầu của phần, chương, mục, tiểu mục, điều. Ví dụ: - Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 103 Mục 5 Chương XII Phần I của Bộ luật Hình sự. - Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 24 Tiểu mục 1 Mục 1 Chương III của Nghị quyết số 351/2017/UBTVQH14. 8. Tên các năm âm lịch, ngày tết, ngày và tháng trong năm a) Tên các năm âm lịch: Viết hoa chữ cái đầu của tất cả các âm tiết tạo thành tên gọi. Ví dụ: Kỷ Tỵ, Tân Hợi, Mậu Tuất, Mậu Thân,... b) Tên các ngày tết: Viết hoa chữ cái đầu của âm tiết thứ nhất tạo thành tên gọi. Ví dụ: tết Nguyên đán, tết Đoan ngọ, tết Trung thu. Viết hoa chữ Tết trong trường hợp thay cho tết Nguyên đán. c) Tên các ngày trong tuần và tháng trong năm: Viết hoa chữ cái đầu của âm tiết chỉ ngày và tháng trong trường hợp không dùng chữ số. Ví dụ: thứ Hai, thứ Tư, tháng Năm, tháng Tám,... 9. Tên các sự kiện lịch sử và các triều đại: Viết hoa chữ cái đầu của các âm tiết tạo thành sự kiện và tên sự kiện, trong trường hợp có các con số chỉ mốc thời gian thì ghi bằng chữ và viết hoa chữ đó. Ví dụ: Triều Lý, Triều Trần, Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh, Cách mạng tháng Tám,... 10. Tên các tác phẩm, sách báo, tạp chí: Viết hoa chữ cái đầu của âm tiết thứ nhất tạo thành tên tác phẩm, sách báo. Ví dụ: từ điển Bách khoa toàn thư, tạp chí Cộng sản,... |
Như vậy quy tắc viết hoa trong tiếng Việt và trong các văn bản hành chính đều có quy tắc giống nhau như trên. Khi viết cần lưu ý những quy tắc này để đảm bảo văn bản luôn có chính tả chuẩn xác.
3. Cách viết hoa chuẩn
Để viết hoa được chuẩn thì đầu tiên cần nhớ các quy tắc viết hoa cơ bản. Trong đó có những quy tắc cơ bản luôn luôn phải ghi nhớ là:
- Viết hoa sau các dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than và khi xuống dòng;
- Hai là viết hoa trong tên riêng chỉ người, địa danh địa lý;
Những quy tắc còn lại cần đọc và viết thường xuyên sẽ dễ ghi nhớ quy tắc hơn.
Trường hợp chưa xác định được cách viết hoa chữ cái nào có thể tra cứu từ điển hoặc các trang web uy tín để học hỏi.
4. Quy tắc viết hoa tên các cơ quan, tổ chức
Viết hoa tên cơ quan tổ chức phải tuân thủ:
- Viết hoa chữ cái đầu của các từ, cụm từ chỉ loại hình cơ quan, tổ chức; chức năng, lĩnh vực hoạt động của cơ quan, tổ chức.
Ví dụ: Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng chống tham nhũng, Văn phòng Chủ tịch nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Hội đồng nhân dân tỉnh Sơn La, Sở Tài chính,...
- Trường hợp viết hoa đặc biệt: Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn phòng Trung ương Đảng,...
Như vậy viết hoa trong tên cơ quan tổ chức thì viết theo nguyên tắc là chữ cái đầu tiên trong tên cơ quan tổ chức những chữ cái đầu trong cụm từ thể hiện chức năng, lĩnh vực, nhiệm vụ.
Ví dụ: "Bộ Tài nguyên và Môi trường" thì:
- Bộ là chữ cái đầu tiên trong tên phải viết hoa;
- Tài nguyên là một cụm từ nên phải viết hoa chữ "T"
- Môi trường là một cụm từ nên phải viết hoa chữ "M"
5. Quy định viết hoa trong văn bản của Đảng
Về quy định viết hoa trong các văn bản của Đảng cũng giống như quy định viết hoa trong các văn bản hành chính nhà nước nêu trên, đều phải tuân thủ những quy tắc viết hoa cơ bản và tên riêng. Bạn đọc tham khảo chi tiết tại mục số 2.
Ngoài ra Văn phòng Trung ương Đảng cũng ban hành Quy định 4148-QĐ/VPTW về viết hoa, phiên âm các văn bản của Văn phòng Trung ương Đảng, bạn đọc tra cứu và tham khảo thêm.
Trên đây là những tìm hiểu của Hoa Tiêu về vấn đề Quy tắc viết hoa trong tiếng Việt 2024 theo Nghị định 30. Mời bạn đọc tham khảo thêm những thông tin hữu ích trong mục Hỏi đáp pháp luật chuyên mục Hành chính liên quan.
- Chia sẻ bởi:
- Ngày:
