Nghị luận bài thơ Thuốc đắng

Nghị luận phân tích bài thơ Thuốc đắng

Thuốc đắng là một bài thơ hay của nhà thơ Mai Văn Phấn viết cho con gái nhỏ. Khác với các bài thơ viết cho con khác thường bắt đầu bằng những lời ngọt ngào dịu dàng, Thuốc đắng lại bắt  đầu bằng những âm điệu chói gắt, đầy kịch tính. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ mẫu dàn ý phân tích bài thơ Thuốc đắng cùng với bài viết mẫu, mời các bạn cùng tham khảo.

• Đọc hiểu Thuốc đắng - Mai Văn Phấn

1. Dàn ý phân tích bài Thuốc đắng

MỞ BÀI

Giới thiệu tác giả và tác phẩm: Thuốc đắng là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa nhân văn của tác giả Mai Văn Phấn. Nêu nội dung khái quát cần phân tích, đánh giá: Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng đi vào phân tích, đánh giá chủ đền và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ.

THÂN BÀI

1. Khổ 1: Bài thơ bắt đầu bằng một khoảnh khắc dữ dội, gay cấn: Cơn sốt thiêu con trên giàn lửa miêu tả căn bệnh của người con. Các từ thiêu, giàn lửa, tro đầy ám ảnh, cho thấy căn bệnh đang hủy hoại cơ thể đứa con và cũng hủy diệt tinh thần của người cha. Những câu tiếp theo mô tả hành động người cha cho con uống thuốc. Nhìn bề ngoài, đây có vẻ là những hành động nghiệt ngã (giữ tay con, cha đổ), nhưng nhìn kĩ, nó xuất phát từ nỗi lo lắng, từ tình yêu thương của người cha: chỉ có uống thuốc, dù đắng, thì mới hết bệnh. Sau khi cho con uống thuốc, người cha cũng ngậm ngùi, xót xa vì con phải uống thuốc đắng như vậy: Ngậm ngùi thả lòng chén vơi.

2. Khổ 2: Mở đầu là hô ngữ con ơi nhưng thực ra đây lại là lời người cha tự nói với mình. Đó là những suy tư về đời. Cuộc sống vốn không dễ dàng: Hạt sương dù nhỏ nhưng cũng phải nhọc nhằn chắt chiu qua một đêm lạnh giá mới có; hoa muốn tỏa hương cũng phải nhờ những chùm rễ cay.

3. Khổ 3: Khổ thơ này tiếp tục là những suy niệm của người cha về cuộc đời:

Hai câu đầu:

+ Mồ hôi chai tay: Mồ hôi là hình ảnh biểu tượng cho sự vất vả, khó nhọc, chai tay là sự chịu đựng, quen với sự vất vả khó nhọc ấy.

+ Mùa xuân và chén đắng: mùa xuân là biểu tượng của sự sống, của cái bắt đầu, của niềm hy vọng lúc này đang tràn vào lòng chén đắng, biểu tượng cho nỗi khổ đau. Qua hai câu thơ này, người cha muốn nói với con rằng: mọi nỗi đau khổ sẽ rèn luyện sức chịu đựng cho con người, và mọi nỗi đau khổ rồi cũng sẽ qua, hạnh phúc rồi sẽ đến. Ở đây, người cha đang hy vọng người con sẽ có một cuộc sống tốt đẹp sau này.

Hai câu tiếp: là suy nghĩ của người cha về đời mình. Ở đây có thể hiểu rằng, cha hy vọng con sau này sẽ có được sung sướng, hạnh phúc, còn cuộc đời cha bây giờ, dù đã trải qua đau khổ nhưng vẫn chưa có được niềm vui. Nỗi đau vẫn còn đó, nhưng đó là nỗi đau không thể thổ lộ, chỉ biết câm lặng nuối nước mắt vào trong. Câu thơ sự thật khóc òa vu vơ có thể hiểu là: cái sự thật cuộc đời mà người cha đã nếm trải là vô cùng éo le, nó không như người cha nghĩ. Sự thường thì qua đau khổ sẽ đến hạnh phúc, nhưng dường như điều đó không đúng đối với cuộc đời người cha.

4. Khổ cuối: Khổ 4 vẫn là những suy ngẫm của người cha. Con đang ăn gì trong mơ: thế giới của mơ mộng, người con đang tận hưởng niềm hạnh phúc trong thế giới mơ mộng đó, nhưng đó là một thế giới không có thật. Đó cũng là cái nhìn màu hồng của trẻ thơ đối với cuộc đời, thấy cuộc đời cũng nhẹ nhàng, đẹp đẽ như một giấc mơ. Đối lập với thế giới mơ mộng đó của người con là thế giới hiện thực, với chiếc chén thuốc đắng vẫn còn đó, ở trên cửa sổ. Khi con lớn lên, bằng tuổi cha, con sẽ thấy cuộc đời không như mơ, và cuộc đời không chỉ có những gian nan nhỏ bé như chén thuốc đắng kia, mà còn là bão tố, là bao nỗi đau khổ lớn lao mà con người bắt buộc phải chịu đựng.

KẾT BÀI

Khẳng định khái quát những nét đặc sắc về chủ đề và nghệ thuật của bài thơ: Bài thơ giàu tính triết lí, thể hiện những suy tư sâu sắc của người cha về cuộc đời. Nêu tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc cảm nghĩ sau khi đọc, thưởng thức bài thơ: Bài thơ giúp ta biết yêu thương và ghi nhớ công ơn của cha mẹ, giúp ta hiểu hơn về những niềm vui và nỗi buồn, hạnh phúc lẫn khổ đau trong cuộc sống.

2. Phân tích bài thơ Thuốc đắng

Thuốc đắng là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa nhân văn của tác giả Mai Văn Phấn. Qua bài thơ, ta thấy được hình ảnh người cha với nhiều tâm sự.

Bài thơ bắt đầu bằng một khoảnh khắc dữ dội, gay cấn: Cơn sốt thiêu con trên giàn lửa miêu tả căn bệnh của người con. Các từ thiêu, giàn lửa, tro đầy ám ảnh, cho thấy căn bệnh đang hủy hoại cơ thể đứa con và cũng hủy diệt tinh thần của người cha. Nhìn bề ngoài, đây có vẻ là những hành động nghiệt ngã nhưng nhìn kĩ, nó xuất phát từ nỗi lo lắng, từ tình yêu thương của người cha: chỉ có uống thuốc, dù đắng, thì mới hết bệnh.

Sau khi cho con uống thuốc, người cha cũng ngậm ngùi, xót xa vì con phải uống thuốc đắng như vậy. Mở đầu là hô ngữ con ơi nhưng thực ra đây lại là lời người cha tự nói với mình. Đó là những suy tư về đời. Cuộc sống vốn không hề dễ dàng.

Khổ thơ này tiếp tục là những suy niệm của người cha về cuộc đời. Mồ hôi là hình ảnh biểu tượng cho sự vất vả, khó nhọc, chai tay là sự chịu đựng, quen với sự vất vả khó nhọc ấy. Mùa xuân và chén đắng: mùa xuân là biểu tượng của sự sống, của cái bắt đầu, của niềm hy vọng lúc này đang tràn vào lòng chén đắng, biểu tượng cho nỗi khổ đau.

Qua hai câu thơ này, người cha muốn nói với con rằng: mọi nỗi đau khổ sẽ rèn luyện sức chịu đựng cho con người, và mọi nỗi đau khổ rồi cũng sẽ qua, hạnh phúc rồi sẽ đến. Ở đây, người cha đang hy vọng người con sẽ có một cuộc sống tốt đẹp sau này. Ở đây có thể hiểu rằng, cha hy vọng con sau này sẽ có được sung sướng, hạnh phúc, còn cuộc đời cha bây giờ, dù đã trải qua đau khổ nhưng vẫn chưa có được niềm vui. Nỗi đau vẫn còn đó, nhưng đó là nỗi đau không thể thổ lộ, chỉ biết câm lặng nuối nước mắt vào trong.

Những suy ngẫm của người cha. Con đang ăn gì trong mơ: thế giới của mơ mộng, người con đang tận hưởng niềm hạnh phúc trong thế giới mơ mộng đó, nhưng đó là một thế giới không có thật. Đó cũng là cái nhìn màu hồng của trẻ thơ đối với cuộc đời, thấy cuộc đời cũng nhẹ nhàng, đẹp đẽ như một giấc mơ. Đối lập với thế giới mơ mộng đó của người con là thế giới hiện thực, với chiếc chén thuốc đắng vẫn còn đó, ở trên cửa sổ. Khi con lớn lên, bằng tuổi cha, con sẽ thấy cuộc đời không như mơ, và cuộc đời không chỉ có những gian nan nhỏ bé như chén thuốc đắng kia, mà còn là bão tố, là bao nỗi đau khổ lớn lao mà con người bắt buộc phải chịu đựng.

Bài thơ giàu tính triết lí, thể hiện những suy tư sâu sắc của người cha về cuộc đời. Nêu tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc cảm nghĩ sau khi đọc, thưởng thức bài thơ: Bài thơ giúp ta biết yêu thương và ghi nhớ công ơn của cha mẹ, giúp ta hiểu hơn về những niềm vui và nỗi buồn, hạnh phúc lẫn khổ đau trong cuộc sống.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Học tập - Lớp 9 của HoaTieu.vn.