Đọc hiểu Mợ Du - Nguyên Hồng

Mợ Du là một trong số các truyện ngắn của Nguyên Hồng. Qua hình ảnh của Mợ Du, Nguyên Hồng đã khắc họa một người phụ nữ chịu nhiều bi kịch, nhưng vẫn mang trong mình sức sống mãnh liệt và tấm lòng nhân ái. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ đến bạn đọc một số đề đọc hiểu văn bản Mợ Du có đáp án chi  tiết, mời các bạn cùng tham khảo.

• Đọc hiểu Mộ xuân tức sự (2 đề)

Văn bản Mợ Du - Nguyên Hồng

- An! An!

Tiếng gọi vừa dứt, một bàn tay nắm chặt cánh tay tôi lôi tôi đi. Tôi mở to mắt nhìn người đàn bà này. Còn tôi, càng nhìn vẻ mặt hốt hoảng của mợ Du tôi càng hồi hộp và nóng lòng chờ một câu nói của mợ ta. Đến đầu phố mợ mới dừng lại, ghé miệng vào tai tôi:

- Thằng em Dũng đâu hở con? Con đi tìm nó cho mợ. Con bảo nhỏ thằng em Dũng chứ! Nếu nó ở trong nhà thì con chờ nó ra ngoài đường rồi hãy gọi.

Đoạn mợ ta đẩy mạnh tôi:

- Mau lên con! Mợ đứng chờ con và em Dũng ở bên đường ông Hào đấy!

Mợ Du! Mợ Du! Một người đàn bà mà hiện giờ tôi còn nhớ từng nét mặt, tiếng nói. Mợ có một gương mặt trắng mát, gò má hơi cao, mắt có quầng thâm và lúc nào cũng ướt át, lờ đờ. Tiếng nói của mợ nhẹ và ấm. Mợ đã là người bạn buôn bán thân nhất của mẹ tôi. Nhưng từ ngày mợ bỏ cậu Du, tôi ít thấy mẹ tôi chuyện trò với mợ, cho đến ngày nghe đâu mợ vào Vinh cùng với một người thợ may tây rồi đẻ con với người ấy.

Mợ Du bỏ chồng! Mợ Du phải bỏ chồng vì bị mẹ chồng và em chồng bắt được quả tang tình tự với anh thợ may trai trẻ, có duyên, làm cho nhà mợ! Tôi đã không hiểu tại sao mợ Du đã có con lớn lại bậy bạ như thế. Và, như những người lớn, tôi đã ghét và khinh mợ mỗi khi nghe nhắc đến mợ với cái tội không thể tha thứ ấy.

Nhưng sau một đêm kia, đối với mợ Du tôi bỗng đổi ra thành lòng thương và mến. Rồi từ đêm ấy trở đi, tôi căm tức vô cùng trước những kẻ bêu riếu mợ hay ra vẻ ghê tởm thằng Dũng con mợ.

Đêm ấy là một đêm trăng và tôi không nhớ về tháng tám hay tháng chín, chỉ nhớ là một đêm trăng sáng lắm. Mợ Du cũng bỗng nhiên hiện ra trước mặt tôi và nắm chắc cánh tay tôi.

- An! An! Con giúp mợ việc này rồi mợ cho một xu nhé.

Tôi chau mày lại nhìn người đàn bà đã vắng mặt ở phố tôi và không biết đi đâu đã sáu bảy tháng nay:

- Tôi chịu thôi! Mợ nhờ đứa nào thì nhờ.

Mợ Du giọng ngọt ngào van lơn:

- Con chịu khó một chút mà! Chóng ngoan! Đây mợ cho con hai hào đây.

Đồng hào đôi sáng loáng dúi vào tay tôi có ngay một hiệu lực rất mạnh. Tôi không còn thấy khó chịu vì sự nhờ vả của mợ, và tôi như không còn nghĩ đến cái tai tiếng không ra gì của mợ khiến mợ trở nên một người chịu đựng sự khinh bỉ và nguyền rủa của cả các gia đình.

Tôi vẫn làm ra bộ khó khăn, nhìn mợ bằng cặp mắt do dự. Mợ Du liền kéo tôi vào một hàng hiên. Mợ nói nhỏ, giọng càng run run:

- Con vào nhà rủ thằng em Dũng ra đường chơi với mợ. Con đừng cho ai biết! Và con rủ nó sang gốc ổi vườn ông Hào đằng đầu phố ấy.

Tuy nhỏ tuổi, nhưng chỉ nghe mợ Du nói ngần ấy câu, tôi nhận thấy ngay tại sao có sự gặp mặt vụng trộm giữa hai mẹ con này, và tôi cảm thấy rõ ràng sự lo lắng và đau khổ của một người đàn bà bị đuổi ra khỏi cửa một gia đình nay lẩn lút trở về để được thăm nom con giây phút.

- ừ con, - tôi đổi tiếng xưng hô - con đi gọi thằng Dũng cho mợ, nhưng nhỡ nó đương đọc sách cho cậu nó nghe trong khi cậu nó hút thuốc phiện thì sao?

Mợ Du chớp chớp mắt rồi lờ đờ nhìn về một cửa hàng đã đóng cửa. Trong bóng tối giữa hàng hiên, cặp mắt mợ Du bỗng long lanh như hai viên ngọc:

- Thì con chịu khó ngồi bên nó rồi thừa cơ bấm nó rồi bảo nhỏ nó ra ngoài.

Tôi liền gật đầu, chạy vút đi.

May quá, tôi vừa tới cửa nhà cậu Du thì thằng Dũng ở trong nhà đâm bổ ra gọi hàng mía. Nó không để tôi nói thêm với nó một nhời, chạy theo tôi ngay và luôn luôn bắt tôi đưa xem đồng hào đôi mới.

Chúng tôi vừa mới đến cổng vườn nhà ông Hào, mợ Du ở một bụi râm bụt lao sầm ra, ôm chặt lấy thằng Dũng vừa nức nở kêu tên Dũng:

- Dũng! Dũng! Dũng con ơi!

Mợ bế xốc Dũng lên, đẩy cánh cổng chạy vào trong cùng vườn. Tôi theo vào. Mợ Du đặt Dũng xuống đất, mợ quỳ hẳn đầu gối, hai tay choàng lấy người Dũng. Vẫn cái giọng nghẹn ngào ấy:

- Dũng! Dũng! Dũng có nhớ mợ không! Bà có đánh Dũng không? Cậu có bênh Dũng không? Dũng có nhớ mợ không? Có thương mợ không?

Dũng không đáp, ngả đầu vào vai mẹ mếu máo:

- Hự! Hự... mợ về nhà với con cơ...

Mợ Du hôn hít vào má, vào trán, vào cằm Dũng rồi khóc nức nở:

- Giời ơi! Giời ơi! Mợ chết mất! Dũng ơi! Dũng ơi!

Ánh trăng vằng vặc đã gội tràn trề xuống hai gương mặt đầm đìa nước mắt áp lên nhau và hai mái tóc ngắn dài trộn lẫn với nhau. Hương hoa cau và hoa lý sáng và ấm đã xao xuyến lên bởi những tiếng khóc dồn dập vỡ lở ở một góc vườn, rì rì tiếng dế.

Tôi dần thấy nghẹn ở cổ. Tôi phải bưng lấy mặt và quay đi chỗ khác: "Mợ ơi! Mợ ơi!".

Đằng kia Dũng cũng: "Mợ ơi! Mợ ơi!".

Tiếng khóc của Dũng và cả chính tiếng khóc của tôi càng xé lòng tôi ra.Chợt mợ Du đứng vùng lên, hất mạnh mớ tóc xõa ra đằng sau. Thoáng cái, mắt mợ quắc lên sáng ngời và gương mặt trắng mát của mợ tái hẳn đi. Mợ cắn chặt môi dưới, lắc mạnh đầu luôn mấy cái. ánh trăng càng chảy cuồn cuộn trong những đợt tóc đen ánh trở nên hung dài chấm gót của mợ Dũng.Mắt người mẹ khốn nạn, mắt đứa con đầy đọa và mắt tôi đắm vào nhau không biết trong bao nhiêu phút, yên lặng và tê mê...

Một lúc sau, mợ Dũng dắt Dũng ra ngoài vườn. Tôi chực chạy ra hè trước, mợ vội chạy theo, kéo tôi lại. Mợ, một tay nắm tay Dũng, một tay xoa đầu tôi, giọng khàn khàn và vẫn nghẹn ngào:

- An và em Dũng về nhà nhé. Mấy hôm nữa mợ lại về. Mợ đã dặn ông Hào rồi đấy, An và Dũng muốn thức ăn gì thì ăn.

Nói đoạn, mợ cúi xuống lại hôn hít vào trán, vào má vào cổ, vào gáy Dũng.Toàn thân tôi lại rung chuyển trước sự quyến luyến này.

Nhìn sự chia lìa đau xót của hai mẹ con Dũng, tôi đã có cảm tưởng chính tôi là Dũng, và tôi đã có ý muốn ôm ghì lấy mợ Du, ôm ghì mãi mãi, ôm ghì lấy rồi dù bị chết cũng cam tâm...

Từ đấy trở đi, mỗi lần mợ Du ở Vinh về là tôi đi gọi Dũng. Tôi không còn nhớ rõ là tôi đã gọi Dũng tất cả bao nhiêu lần. Chỉ biết rằng trong một thời gian khá dài - hơn ba năm - lần nào sự gặp gỡ của hai mẹ con Dũng cũng làm tôi sung sướng, và lần nào sự chia lìa của mẹ con Dũng cũng thấm cả nước mắt tôi và làm tôi bùi ngùi trong sự thương tiếc mênh mông như cái bàng bạc của đêm thu đầy trăng.

(Lược một đoạn:... Bẵng đi 17, 18 năm tôi không một lần nào gặp Dũng và người mẹ của Dũng đã một thời kỳ từng tai tiếng. Dũng, tôi gần quên hẳn. Trong một cuộc trò chuyện tình cờ với bà cụ sống cùng khu nhà, tôi nghe kể về một người đàn bà nghèo khổ, không chồng con, thân thích vừa mới chết. Bà cụ đưa tôi xem mấy tờ giấy và một tấm hình. Tất cả, dưới đều kí tên Dũng, từ những nét ngây ngô trở nên những nét sắc trơn. Tôi đã suýt kêu lên nhưng cổ họng nghẹn hẳn. Tôi giơ hẳn tấm hình ra ngoài cửa xem.)

Tấm ảnh chụp hai mẹ con kia rõ ràng là mợ Du và thằng Dũng. Người mẹ ấy đôi mắt vẫn sáng, và cái sống mũi dọc dừa, cái cằm thon trong gương mặt vẫn đầy tươi trẻ, tinh anh. Còn thằng nhỏ thì bế nâng lên trước mặt người mẹ, một tay y bịt lấy rốn nó, mặt hơi cúi xuống với nó nhưng mắt vẫn ngước lên như trỏ cái sự vật đằng trước cặp mắt bỡ ngỡ của nó cho nó cười thêm. Dưới tấm ảnh mà tôi không thể nào lầm lẫn được ấy lại còn có thêm dòng chữ này:

- Kỷ niệm ngày con Dũng của mợ lên hai nhưng mới được tám tháng.

Và ở một góc có hai dòng chữ nhỏ như kim:

- Dũng ơi! Con của mẹ ơi! Biết đến bao giờ mẹ mới được gặp con?!

*

* *

Mợ Du đã chết rồi?! Người mẹ khốn nạn kia bị người chồng sau tình phụ, hay vì y chết, mợ sa sút và cho mình đã phạm một trọng tội, mợ đành sống lén lút, để khỏi dây dính đến Dũng? Hay mợ đã tìm đến Dũng nhưng không được nhìn nhận? Hay Dũng chết rồi? Hay những giấy má, hình ảnh kia chỉ là của người đàn bà chết bắt được?!

Tôi đã nhiều lúc tự hỏi nhưng chỉ thấy thêm rằng chắc chắn mợ Du đã chết và những cảm tưởng về mợ chỉ càng thấm thía, tê tái trong tâm hồn tôi, thằng bé An xưa kia không còn những dòng nước mắt tràn trề để khóc nữa.

(1939 - 1943)

(Trích Truyện ngắn Mợ Du- Nguyên Hồng)

Đọc hiểu Mợ Du trắc nghiệm

Lựa chọn đáp án đúng 

Câu 1: Truyện ngắn Mợ Du được tái hiện qua điểm nhìn của nhân vật nào?

A. Mợ Du.

B. Tôi.

C. Dũng.

D. Bà cụ sống cùng khu nhà

Câu 2: Lí do Mợ Du phải xa con?

A. Đi làm ăn xa để mưu sinh

B. Gia đình chồng hà khắc

C. Bị mọi người xa lánh, ghét bỏ.

D. Cuộc sống nghèo khổ.

Câu 3: Thái độ của nhân vật tôi với Mợ Du lúc đầu.

A. Yêu thương, quan tâm.

B. Xót xa, thương cảm.

C. Ghét và khinh.

D. Thương và mến.

Câu 4: Biện pháp tu từ trong câu “Chỉ biết rằng trong một thời gian khá dài - hơn ba năm - lần nào sự gặp gỡ của hai mẹ con Dũng cũng làm tôi sung sướng và lần nào sự chia lìa của mẹ con Dũng cũng thấm cả nước mắt tôi …”

A. Chêm xen.

B. Liệt kê

C. Điệp từ

D. Ẩn dụ

Câu 5: Nhân vật chính trong văn bản trên là ai?

A. Mợ Du.

B. Tôi.

C. Dũng.

D. An- Dũng.

Câu 6: Qua truyện ngắn nhà văn muốn chuyển tải thông điệp

A. Hãy bao dung và tha thứ cho người lầm lỗi

B. Thương cảm cho những số phận bất hạnh

C. Lên án, phê phán những người phụ nữ không biết quý trọng tình cảm gia đình

D. Ca ngợi vẻ đẹp của tình mẫu tử thiêng liêng

Câu 7: Theo em Mợ Du là người phụ nữ:

A. Đáng trách, phải bị lên án

B. Bất hạnh, tội nghiệp.

C. Người mẹ đáng ghét và khinh bỉ.

D.Chịu nhiều tổn thương, mất mác.

Trả lời câu hỏi:

Câu 8 (0.5điểm): Hình ảnh nhân vật mợ Du được miêu tả thông qua những từ ngữ nào?

Câu 9 (1.0 điểm): Xác định chủ đề của văn bản.

Câu 10 (1.0 điểm): Trình bày suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa của tác phẩm mà tác giả Nguyên Hồng muốn gửi gắm. (Trả lời bằng đoạn văn 4-5 dòng).

Đáp án

Câu 8: Hình ảnh mợ Du trong trí nhớ được tác giả miêu tả qua những chi tiết: gương mặt trắng mát, gò má hơi cao, mắt có quầng thâm và lúc nào cũng ướt át, lờ đờ. Tiếng nói của mợ nhẹ và ấm.

Câu 9: Truyện ngắn Mợ Du viết về thứ tình cảm nguyên thủy và thiêng liêng nhất: tình mẫu tử.

Câu 10 (1.0 điểm):

- Hình thức: học sinh cần trình bày đúng hình thức của đoạn văn.

- Nội dung: Qua những lần gặp gỡ vội vã, giấu giếm đầy bi kịch của hai mẹ con mợ Du – nhân vật trung tâm của truyện, Nguyên Hồng đã gởi đến người đọc một nguồn cảm xúc rất nguyên thủy nhưng trường tồn và thiêng liêng – tình mẫu tử. Đồng thời, truyện ngắn giúp ta hiểu hơn về những xúc cảm sâu xa trong tâm hồn, để ta biết cảm thông, chia sẻ, yêu thương và trân trọng con người. Đó chính là giá trị nhân đạo của tác phẩm.

Đọc hiểu Mợ Du tự luận

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.

Câu 2. Truyện được kể theo ngôi kể thứ mấy?

Câu 3. Nhân vật chính trong văn bản trên là ai?

Câu 4. Hình ảnh mợ Du trong trí nhớ của tác giả được miêu tả qua những chi tiết nào?

Câu 5. Em có nhận xét gì về số phận nhân vật mợ Du trong truyện?

Câu 6. Trình bày suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa của tác phẩm mà tác giả Nguyên Hồng muốn gửi gắm. (Trả lời bằng đoạn văn 4-5 dòng).

Đáp án

Câu 1. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

Câu 2. Truyện được kể theo ngôi kể thứ 1, xưng “tôi”.

Câu 3. Nhân vật chính trong truyện là: mợ Du.

Câu 4. Hình ảnh mợ Du trong trí nhớ được tác giả miêu tả qua những chi tiết: gương mặt trắng mát, gò má hơi cao, mắt có quầng thâm và lúc nào cũng ướt át, lờ đờ. Tiếng nói của mợ nhẹ và ấm.

Câu 5. Nhận xét về số phận nhân vật mợ Du: là người phụ nữ bất hạnh, tội nghiệp. Mợ Du bị mọi người khinh miệt, chửi rủa vì bỏ chồng nên chị đành bỏ đi. Thế mà mợ có đi được đâu, tiếng khóc, tiếng gọi của đứa con cứ kéo mợ trở về đau đớn và dai dẳng, tình mẫu tử khiến mợ phải thành kẻ lén lút như có tội. Mợ xa con, sống cô đơn, day dứt và chết trong cô độc.

Câu 6.

- Hình thức: học sinh cần trình bày đúng hình thức của đoạn văn.

- Nội dung: Qua những lần gặp gỡ vội vã, giấu giếm đầy bi kịch của hai mẹ con mợ Du – nhân vật trung tâm của truyện, Nguyên Hồng đã gởi đến người đọc một nguồn cảm xúc rất nguyên thủy nhưng trường tồn và thiêng liêng – tình mẫu tử. Đồng thời, truyện ngắn giúp ta hiểu hơn về những xúc cảm sâu xa trong tâm hồn, để ta biết cảm thông, chia sẻ, yêu thương và trân trọng con người. Đó chính là giá trị nhân đạo của tác phẩm.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 10 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.