Đề thi học kì 1 Ngữ văn 10 Cánh Diều có đáp án

Đề thi học kì 1 môn Văn 10 Cánh Diều được Hoatieu chia sẻ trong bài viết sau đây là mẫu đề thi cuối học kì 1 Ngữ văn 10 sách Cánh Diều có đáp án chi tiết kèm theo ma trận đề thi cuối học kì 1 Ngữ văn 10 Cánh Diều sẽ giúp các em giới hạn được nội dung kiến thức ôn thi cuối học kì 1 môn Ngữ văn lớp 10. Sau đây là nội dung chi tiết đề kiểm tra cuối học kì 1 môn Văn 10 Cánh Diều, mời các bạn cùng tham khảo.

• Viết bài luận về bản thân Cánh Diều
• Phân tích đánh giá bài Nữ Oa vá trời
• Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ thói quen không làm bài tập ở nhà lớp 10

1. Ma trận đề thi cuối học kì 1 Ngữ văn 10 Cánh Diều

2. Đề thi học kì 1 văn 10 Cánh Diều

I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)

Đọc văn bản sau:

“Thần Mưa là vị thần hình rồng, thường xuống hạ giới hút nước biển, nước sông vào bụng rồi bay lên trời cao phun nước ra làm mưa cho thế gian có nước uống và cày cấy, cây cỏ trên mặt đất được tốt tươi. Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi. Thần Mưa có tật hay quên, có vùng cả năm không đến, sinh ra hạn hán ở hạ giới, có vùng lại đến luôn, làm thành lụt lội.

Bức xúc vì hạn hán kéo dài, ngày kia có một con Cóc kéo binh đoàn Gấu, Cọp, Cua, Gà và Ong lên thiên đình kiện Trời, đánh binh đoàn nhà trời tơi tả, đến Thần Sét cũng bại trận tan tành. Trời phải đích thân ra nghênh tiếp, và phát hiện ra Thần Mưa đã ngủ quên cả năm trời. Trời cuống quýt sai Thần Mưa xuống hạ giới làm mưa gấp. Rồi dặn Cóc rằng hễ trời hạn hán thì hãy nghiến răng, Trời sẽ biết mà làm mưa. Từ đó có câu:

"Con cóc là cậu ông trời

Ai mà đánh nó thì trời đánh cho"

Sau vụ đó, Trời nhận ra công việc phân phối nước cho khắp mặt đất rất nặng nề, một mình thần Mưa có khi không làm hết, nên Trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng hút nước phun mưa giúp sức thần Mưa. Cuộc thi rồng đó Trời đã chọn lấy địa điểm ở cửa Vũ (Vũ Môn) thuộc Hà Tĩnh ngày nay.

Cuộc thi gồm ba kỳ, mỗi kỳ phải vượt qua một đợt sóng, con vật nào đủ sức, đủ tài, vượt qua cả ba đợt thì mới đậu để được hóa Rồng. Trong một tháng trời, bao nhiêu loài thủy tộc đến thi đều bị loại, vì không con nào vượt trót được cả ba đợt sóng. Có con cá rô nhảy qua được một đợt, đợt sau thì bị rớt. Có con tôm nhảy qua được hai đợt, ruột gan vây vẩy râu đuôi đã gần hóa rồng. Khi đến đợt ba, đuối sức bị té nên lưng cong lại.

Đến lượt có một con cá chép vào cuộc thi, con cá này bản chất của nó đã là quý hiếm đặc biệt, vì trong miệng nó có ngậm một viên ngọc trai. Thần Gió thấy lạ bay đến để xem, gió, mây ào ạt kéo đến, sấm sét ầm trời, và những đợt sóng cao trỗi dậy, đưa cá chép ào ào vượt qua cả ba đợt sóng tới Vũ Môn nhả ngọc hóa rồng. Do đó mà trong dân gian đã có câu ca dao về việc cá chép hóa rồng.

"Mồng ba cá đi ăn thề

Mồng bốn cá về cá vượt Vũ Môn"

(Theo http://truyenxuatichcu.com/than-thoai-viet-nam/than-mua.html)

Lựa chọn đáp án đúng (3,5 điểm):

Câu 1: Thần Mưa có tật xấu gì?

A. lười biếng

B. bừa bãi

C. ham chơi

D. hay quên

Câu 2: Dòng nào dưới đây nêu không đúng cách Thần Mưa làm ra mưa?

A. xuống hạ giới hút nước biển, nước sông vào bụng

B. làm mưa cho thế gian có nước uống và cày cấy, cây cỏ tốt tươi

C. phân phát nước cho mặt đất khi nghe Cóc nghiến răng

D. bay lên trời cao phun nước

Câu 3: Văn bản trên được viết theo thể loại gì?

A. Sử thi

B. Truyện cười

C. Truyện cổ tích

D. Thần thoại

Câu 4: Trong văn bản trên, Thần Mưa được miêu tả là vị thần

A. thân thể to lớn, bước một bước là từ đỉnh núi này sang đỉnh núi kia

B. hình dạng kì quặc, không có đầu

C. mặt mũi nanh ác, tiếng quát tháo rất dữ dội

D. hình rồng, thường hút nước vào bụng, rồi bay lên trời cao phun nước

Câu 5: Tật xấu ấy của Thần Mưa đã gây họa gì cho nhân gian?

A. khiến Thần Sét bại trận tan tành.

B. gây ra lũ lụt, hạn hán.

C. khiến binh đoàn nhà trời bị đánh tơi tả

D. gây ra cảnh kiện tụng

Câu 6: Truyện Thần Mưa có ý nghĩa gì?

A. phản ánh tư duy nhận thức của con người về “hạ giới” và “thiên đình”

B. phản ánh những xung đột giữa muôn loài.

C. giải thích nguồn gốc của một số câu ca dao

D. giải thích hiện tượng mưa lụt, hạn hán và hình dạng của một số loài thủy sản

Câu 7: Chi tiết con cá rô thi rồng bị rớt, con tôm nhảy sóng đến đợt ba, đuối sức bị té nên lưng cong lại … cho thấy vượt Vũ môn là công việc như thế nào?

A. dễ dàng

B. khó khăn

C. thú vị

D. nhàm chán

Trả lời các câu hỏi (2,5 điểm):

Câu 8 (1.0 điểm) Theo anh/ chị, có thể lược bỏ chi tiết miêu tả: con Cóc kéo binh đoàn Gấu, Cọp, Cua, Gà và Ong lên thiên đình kiện Trời, đánh binh đoàn nhà trời tơi tả, đến Thần Sét cũng bại trận tan tành trong văn bản hay không? Vì sao?

Câu 9 (1.0 điểm). Chi tiết cá chép hoá rồng có ý nghĩa gì?

Câu 10 (0,5 điểm). Anh/chị rút ra được bài học gì cho bản thân sau khi đọc văn bản?

II. VIẾT (4,0 điểm)

Ỷ lại vào người khác là một thói quen xấu của nhiều người hiện nay. Em hãy viết bài luận ( khoảng 500 chữ), thuyết phục mọi người từ bỏ thói quen xấu này.

Đáp án

Trả lời các câu hỏi (2,5 điểm):

VIẾT (4,0 điểm) Ỷ lại vào người khác là một thói quen xấu của nhiều người hiện nay. Em hãy viết bài luận ( khoảng 500 chữ), thuyết phục mọi người từ bỏ thói quen xấu này.

3. Đề thi cuối kì 1 môn Văn lớp 10 Cánh Diều

I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)

Đọc văn bản sau:

CỔ TÍCH ẤM SỨT VÒI

Trong quán nước bên đường, có một cái ấm pha trà đã cũ. Vòi ấm bị sứt một miếng nhỏ. Chủ quán mấy lần định thay, nhưng vì chưa có tiền nên cứ để dùng tạm. Vả lại trông thế nhưng ấm còn tốt chán. Bản thân chiếc ấm như cũng hiểu được hoàn cảnh của ông chủ. Nó tự nhủ: mình đã bị khuyết tật thì phải cố làm việc cho tốt. Thế là ấm luôn chú ý giữ cho mình sạch sẽ. Nó hãm trà bằng nước sôi thật khéo, bao giờ trà cũng vừa chín và tỏa hương thơm phức. Khi rót trà ra chén, qua cái vòi bị sứt, nó cẩn thận không để nước rớt ra ngoài.

Cái ấm có phần hơi xấu xí ấy cứ tận tình phục vụ khách hết ngày này qua ngày khác. Lâu dần thành quen, ai vào quán cũng chỉ muốn dùng trà trong cái ấm sứt vòi. Mùa đông, có người pha trà xong, còn khum khum hai lòng bàn tay ôm lấy chiếc ấm thật lâu.

Một hôm, bỗng có một vị khách từ nơi xa đến. Nhìn thấy chiếc ấm hơi khác thường, ông ta nhấc lên, chăm chú ngắm nghía hồi lâu. Đoạn cất tiếng nói với chủ quán:

- Ấm quý! Nếu ông bằng lòng để lại cho tôi, tôi sẽ trả cho ông thật hậu.

- Dào ôi! Bác khéo đùa! – Ông chủ nhìn khách nở nụ cười thật thà – Chẳng qua chỉ là cái ấm sứ bình thường, do vô ý tôi đánh mẻ ở vòi. Quán nghèo nên mới phải để dùng tạm…

- Ông bảo ấm bình thường à? Ba trăm năm mà bình thường à?

- Bác vừa nói gì cơ?

- Tôi bảo cái ấm này đã ra đời cách đây ba thế kỉ. Nếu tính tuổi thì tôi với ông còn phải gọi ấm là cụ tổ của cụ tổ đấy! Tóm lại là đồ cổ, quý hiếm cực kì.

Nghe giọng nói quả quyết của ông khách, cái ấm suýt rùng mình. Thiếu bản lĩnh một chút thì nó đã để cho nước sôi trào ra miệng. Nhưng nó kịp trấn tĩnh. Không ai tự biết mình bằng mình, ấm nghĩ thầm. Nó biết nó ra đời ở một cái lò gốm sứ ven sông, chỉ mới cách đây hơn chục năm. Cái ông khách tưởng như sành đồ cổ kia, hóa ra nhìn gà hóa cuốc.

- Thế nào? Ông để lại cho tôi chiếc ấm này chứ?

Chủ quán ngần ngừ, nhìn chiếc ấm như muốn hỏi: “Người ta tha thiết như thế, ngươi tính sao”?

Chiếc ấm im lặng. Nó không nói được, tất nhiên rồi. Đất có nung thành sứ thì cũng chả cất nên lời. Nhưng ấm biết suy nghĩ. Và ông chủ hiểu được những suy nghĩ của nó. Chính vì thế mà ông ngẩng lên nói với khách:

- Nó không đồng ý, bác ạ. Nó biết sứ mệnh cao quý của nó là biến những cái búp trà thành thứ nước uống tuyệt vời, như tất cả những cái ấm lão luyện khác. Bao nhiêu năm nay, nó đã tận tụy phục vụ khách hàng của tôi. Đến nỗi sứt mẻ cả mình mẩy mà vẫn không nề hà… Khách ở quán tôi ai cũng chuộng nó. Tôi không thể vì tiền mà phụ họ được.

Vậy là cái ấm sứt vòi vẫn được ở lại trong cái quán nước nghèo, làm cái công việc sở trường của nó là pha trà. Đôi khi nó nghĩ: May mà ông chủ quán không tham! Nếu không thì vị khách gà mờ kia đã mất oan cả đống tiền. Còn nó, dù được trưng bày trong tủ kính, hay quăng quật mua đi bán lại, sao cũng đến lúc thân phận bị lộ tẩy. Tưởng ba trăm năm, hóa ra có mười năm… Lúc ấy thì xấu hổ chết đi được!

Có hôm nào ghé quán nước nhìn thấy chiếc ấm ấy, bạn hãy tưởng tượng thêm những câu chuyện thú vị về nó nhé. Tôi cam đoan chiếc ấm sứt vòi nào cũng chứa trong mình khối chuyện lí thú, có khi cả chuyện cổ tích nữa ấy chứ!

(In trong Xóm Bờ Giậu, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2021)

Lựa chọn đáp án đúng:

1. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên là gì?

A. Miêu tả

B. Tự sự

C. Biểu cảm

D. Nghị luận

2. Những nhân vật nào xuất hiện trong văn bản trên?

A. Chiếc ấm pha trà, ông chủ quán

B. Ông chủ quán, vị khách từ nơi xa đến, chiếc ấm pha trà

C. Khách uống trà, ông chủ quán, chiếc ấm pha trà

D. Vị khách từ nơi xa đến, chiếc ấm pha trà, ông chủ quán, khách uống trà

3. Đặc điểm nổi bật của chiếc ấm pha trà trong văn bản trên là gì?

A. Được nung từ đất

B. Bị sứt vòi

C. Xấu xí

D. Là đồ cổ, quý hiếm

4. Vì sao vị khách từ nơi xa đến muốn ông chủ quán để lại chiếc ấm?

A. Vì ông thấy chiếc ấm luôn giữ mình cho sạch sẽ

B. Vì ông thấy chiếc ấm hãm trà bằng nước sôi thật khéo

C. Vì ông cho rằng chiếc ấm là đồ cổ, quý hiếm

D. Vì ông muốn giúp đỡ chủ quán nghèo

5. Chi tiết Nó tự nhủ: mình đã bị khuyết tật, thì phải cố làm việc cho thật tốt thể hiện điều gì về chiếc ấm cũ?

A. Chiếc ấm tự ý thức về khiếm khuyết của mình và gắng sức làm việc thật tốt để bù đắp lại khiếm khuyết đó

B. Chiếc ấm tự ti về khiếm khuyết của mình và cố gắng làm việc thật tốt để che đi khiếm khuyết đó

C. Chiếc ấm tự hào về khiếm khuyết của mình và gắng sức làm việc thật tốt để khẳng định mình

D. Chiếc ấm buồn bã vì khiếm khuyết của mình và gắng làm việc thật tốt để vơi đi nỗi buồn ấy

6. Phẩm chất nào của ông chủ quán trà được thể hiện qua việc ông từ chối lời đề nghị để lại chiếc ấm cho vị khách?

A. Giàu lòng tự trọng

B. Thật thà, không tham lam

C. Giàu tình thương người

D. Lương thiện, mến khách

7. Hình ảnh chiếc ấm sứt vòi trong câu chuyện là biểu tượng cho kiểu người nào trong xã hội?

A. Người có vẻ ngoài khiếm khuyết nhưng mang nhiều phẩm chất cao đẹp

B. Người mang nhiều phẩm chất cao đẹp

C. Người có những cống hiến lặng thầm cho cuộc sống

D. Người biết tự hào về bản thân mình

Trả lời các câu hỏi:

8. Theo bạn, vì sao chiếc ấm cho rằng Không ai tự biết mình bằng mình?

9. Nhận xét về thái độ, tình cảm mà ông chủ quán dành cho chiếc ấm trong câu chuyện.

10. Từ câu chuyện về chiếc ấm sứt vòi, bạn rút ra bài học gì cho mình?

II. VIẾT (4.0 điểm)

Viết một bài luận (khoảng 500 chữ) với chủ đề: Nhìn rõ chính mình.

Đáp án 

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 10 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.