Cách cúng tất niên miền Trung Giáp Thìn 2024

Cúng tất niên là phong tục tập quán lâu đời của người Việt. Đây là dịp để mọi người quây quần bên nhau, cùng sum vầy gắn kết tình cảm gia đình

Trong bài viết này, Hoatieu.vn gửi đến bạn đọc Cách cúng tất niên miền Trung.

Bản chất cúng tất niên đều mang ý nghĩa như nhau nhưng mỗi cùng miền hay địa phương lại có sự độc đáo riêng biệt. Sự khác biệt ở đây chủ yếu là những nghi thức và mâm cúng lễ được bài trí hay lựa chọn những thực phẩm nào để cúng thì lại có chút khác nhau.

1. Ý nghĩa của phong tục cúng tất niên

Cúng Tất niên là một trong những phong tục rất lâu đời của người dân Việt Nam. Mâm lễ để chuẩn bị ngày Tất niên thường được chuẩn bị rất tươm tất, đầy đủ để dâng lên gia tiên. Nghi lễ này được thực hiện ở các gia đình và cả cơ quan làm việc cũng thực hiện.

Có thể nói, phong tục cúng Tất niên đã trở thành nét đẹp truyền thống và đạo lý sâu xa của dân tộc Việt Nam về việc giáo dục, nhắc nhở con cháu nhớ về ông bà, tổ tiên, những người đã sinh ra mình. Và đây cũng là dịp con cái trong nhà có dịp được sum họp, quây quần, hàn huyên tâm sự về những gì đã qua trong một năm.

TS Trần Long cho biết, người Việt quan niệm ngày Tết không chỉ dành cho người sống nên sau khi dọn dẹp nhà cửa tươm tất, mỗi gia đình thường cúng mâm cơm để mời ông bà về ăn Tết.

Năm hết tết đến, mọi giận hờn sẽ đều được xóa bỏ để cùng nhau hy vọng một năm mới tốt đẹp hơn. Tục cúng tất niên cũng thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn, thờ cúng tổ tiên trong văn hóa người Việt

Sau mâm cơm tất niên, các gia đình chuẩn bị cho mâm cúng giao thừa hay còn gọi là lễ trừ tịch.

2. Cúng tất niên miền Trung

Mâm cúng tất niên miền Trung gồm những gì?

Với ý nghĩa mong muốn năm mới ấm no, sung túc, hạnh phúc, thịnh vượng và phát đạt, mâm cỗ cúng Tất niên của nhiều gia đình cũng vì thế mà càng phải đầy đủ hơn.

Thông thường, một mâm cúng Tất niên sẽ bao gồm: mâm ngũ quả, hương, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trà, rượu, trầu cau và mâm cỗ thức ăn (chay hoặc mặn).

Trong đó:

2.1. Mâm cỗ cúng tất niên miền Trung

Mâm cỗ cúng tất niên miền Trung sẽ có các món như: bánh chưng, bánh tét, gà bóp rau răm, thịt heo luộc, bánh mật, bánh phồng tôm,… Gia đình nào tươm tất thì có thêm đĩa bát miến Huế, chả Huế, đĩa thịt đông, đĩa dưa món, bát canh măng khô, đĩa cá chiên…

Ở miền Trung, mâm cúng thì tùy theo hoàn cảnh sẽ có món mặn như thịt lợn, thịt gà, hoặc cả hai loại, các món xào, canh, rau…Mâm cỗ mặn sẽ được đặt ở bàn thờ phụ hoặc một chiếc bàn thờ nhỏ chữ nhật thấp hơn đặt trước bàn thờ chính.

Mâm cỗ cúng tất niên ở miền Trung có thể là mâm chay hoặc mâm mặn tùy vào từng gia đình. Dù chuẩn bị mâm cúng theo kiểu chay hay mặn thì các món ăn được cúng đều phải được chuẩn bị chu đáo, chế biến tươm tất, bày biện đẹp mắt và trang trọng.

2.2. Mâm ngũ quả miền Trung

Miền Trung chân chất, đơn giản nên thường người dân không quá câu nệ hình thức ý nghĩa của mâm ngũ quả, chủ yếu có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên là chính.

Các hoa quả bày mâm ngũ quả thường thấy sẽ là: Thanh long, xoài, dưa hấu, đu đủ, mãng cầu, dứa...

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung

• Quả lê: Lê có vị ngọt thanh mang ngụ ý về một năm mới suôn sẻ, làm việc gì cũng được thuận lợi và dễ dàng.
• Quả đu đủ: Loại quả này tượng trưng cho sự thịnh vượng cho gia chủ.
• Quả dưa hấu: Ý nghĩa của quả dưa hấu ngày Tết đó chính là thể hiện cho sự tròn đầy, hứa hẹn một năm mới đầy may mắn, ngọt ngào.
• Quả đào: Thể hiện cho sự bền vững và thăng tiến.
• Quả thanh long: Biểu tượng cho sự phát lộc, phát tài.

Cách xếp mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Trung cũng rất đơn giản, không cầu kỳ. Thường bày những quả có hình dáng to, nặng ở dưới và những loại quả nhỏ thường bày ở trên sao cho cân đối, vừa mắt nhất là được.

Mâm ngũ quả, hương, hoa thường được đặt trên bàn thờ và sẽ thờ đến hết Tết. .

2.3. Giấy tiền vàng mã

Đồ vàng mã hay đồ mã là một loại đồ cúng xuất hiện từ rất sớm. Thứ đồ này làm bằng giấy và có thể có khung nan tre, thể loại cũng vô cùng đa dạng từ đơn giản nhất tiền giấy cho đến phức tạp ngựa xe, hình người hay dụng cụ gia đình làm bằng giấy. Đồ vàng mã theo quan niệm từ xưa, đó là đồ dành cho người cõi âm sử dụng, chỉ cần sau khi cúng đem đốt đồ có thể đưa cho người đã chết, cho nên đây là vật lễ cúng không thể thiếu khi cúng gia tiên.

• Chọn đồ mã cúng gia tiên vào ngày Tất Niên không phức tạp. Duy nhất cần chú ý khi chọn đồ mã cúng Tất Niên là không nên cúng quá nhiều. Không giống cúng lễ tang cần cúng nhiều đồ mã cho người chết, cúng gia tiên trong Tất Niên là cúng cho tổ tiên nhà mình nên chọn số lượng hơi đầy nhưng loại vừa phải, không thể chọn quá nhiều loại làm âm linh phức tạp.
• Đồ mã cúng Thần Linh gồm mũ hài, ngựa, tiền vàng cúng gia tiên và quần áo giấy cúng chúng sinh. Hiện nay, ra các cửa hàng bán đồ vàng mã chỉ cần báo cần những đồ gì hoặc mua vàng mã cúng tất niên là bên cửa hàng sẽ hướng dẫn và xếp những đồ cần mua tùy theo nhu cầu gia đình.

Sau khi chuẩn bị mâm cơm cúng tất niên, gia chủ sẽ thắp hương, đọc văn khấn rồi các thành viên trong gia đình làm lễ vái. Sau bữa cơm tất tiên, mọi người sửa soạn cúng giao thừa.

Lưu ý: Mâm cỗ cúng thường được đặt ở bàn con bên dưới. Trên bàn thờ chính chỉ để hoa tươi, mâm ngũ quả, giấy sớ, một ít tiền vàng mã mang tính tượng trưng. Đặc biệt chú ý, không dùng hoa giả mà dùng hoa tươi.

3. Cúng tất niên 2024 ngày nào đẹp?

Cúng Tất niên là nghi lễ đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và chào đón năm mới với hy vọng về những điều tốt lành, may mắn, hạnh phúc và thành công. Đồng thời, theo quan niệm tâm linh xa xưa, cúng tất niên để mời tổ tiên trở về để sum vầy, vui Tết cùng con cháu sau một năm con cháu đi học, đi làm ăn xa. Do đó, việc chọn ngày đẹp, giờ đẹp để cúng tất niên rất quan trọng và phải được thực hiện trang nghiêm, thành kính. Năm 2024, các bạn có thể chọn các khung giờ, ngày đẹp như sau để cúng Tất niên:

Nên cúng tất niên tết Giáp Thìn ngày nào?

Đối với năm 2024, bạn có thể làm mâm cúng tất niên vào 30/12 âm lịch, tương ứng với ngày 09/02/2024 (dương lịch). Lễ cúng thường được diễn ra vào buổi trưa hoặc chiều tối. Tuy nhiên các gia đình có thể làm mâm cúng tất niên sớm hơn, không nhất thiết vào ngày 29 hoặc 30 Tết.

Ngày 26 tháng Chạp (tức 5/2/2024 dương lịch), tức là ngày Kỷ Hợi, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 26 tháng Chạp bao gồm:

- Ất Sửu (từ 1 giờ đến 3 giờ): Ngọc Đường

- Mậu Thìn (từ 7 giờ đến 9 giờ): Tư Mệnh

- Canh Ngọ (từ 11 giờ đến 13 giờ): Thanh Long

- Tân Mùi (từ 13 giờ đến 15 giờ): Minh Đường

- Giáp Tuất (từ 19 giờ đến 21 giờ): Kim Quỹ

- Ất Hợi (từ 21 giờ đến 23 giờ): Bảo Quang

Ngày 29 tháng Chạp (tức 9/2/2024 dương lịch), tức là ngày Nhâm Dần, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 29 tháng Chạp bao gồm:

- Canh Tý (từ 23 giờ đến 1 giờ): Thanh Long

- Tân Sửu (từ 1 giờ đến 3 giờ): Minh Đường

- Giáp Thìn (từ 7 giờ đến 9 giờ): Kim Quỹ

- Ất Tị (từ 9 giờ đến 11 giờ): Bảo Quang

- Đinh Mùi (từ 13 giờ đến 15 giờ): Ngọc Đường

- Canh Tuất (từ 19 giờ đến 21 giờ): Tư Mệnh

Ngày 30 tháng Chạp (tức 9/2/2024 dương lịch), tức là ngày Quý Mão, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão. Các giờ đẹp trong ngày 30 tháng Chạp bao gồm:

- Nhâm Tý (từ 23 giờ đến 1 giờ): Tư Mệnh

- Giáp Dần (từ 3 giờ đến 5 giờ): Thanh Long

- Ất Mão (từ 5 giờ đến 7 giờ): Minh Đường

- Mậu Ngọ (từ 11 giờ đến 13 giờ): Kim Quỹ

- Kỷ Mùi (từ 13 giờ đến 15 giờ): Bảo Quang

- Tân Dậu (từ 17 giờ đến 19 giờ): Ngọc Đường

Về cơ bản, dù chọn ngày giờ đẹp ra sao thì vẫn cần có sự thành tâm của người cúng, mong muốn bày tỏ sự biết ơn đối với những gì mà tổ tiên đã giúp cho gia đình bạn trong năm cũ.

4. Nghi lễ cúng tất niên miền Trung

Việc đầu tiên phải lau chùi, trang hoàng, bày biện bàn thờ, với hương, hoa tươi, đèn nến đầy đủ. Sau đó, trang hoàng nhà cửa với hoa, cành đào, chậu quất.. . Sau khi công việc chuẩn bị cho gia đình một cái Tết đầm ấm, thiêng liêng, vui vẻ xong thì gia chủ phải chuẩn bị mâm cỗ cúng Tất niên.

Lễ này thường có một mâm ở bàn thờ gia tiên, một mâm để ở giữa nhà và mâm thị thực được đặt ở trước cổng. Lễ cúng có đầy đủ các món mặn, thịt lợn, thịt gà, các món canh, xào…. Ngày 30 tháng Chạp được xem là ngày đoàn tụ gia đình, con cái dù xa đến mấy cũng về thăm ông bà, cha mẹ. Chiều 30 Tết, nhà nào cũng tiến hành cúng Tất niên để tiễn năm cũ đón năm mới. Lễ này thường có một mâm ở bàn thờ gia tiên, một mâm ở giữa nhà, mâm thị thực đặt ở trước cổng và ở một số địa phương còn có thêm mâm cúng nhỏ đặt tại bếp.

Sau khi cúng Tất niên, cả gia đình thường quây quần bên nhau trong không khí ấm áp, rộn ràng bên nồi bánh chưng, bánh tét.

5. Bài cúng lễ tất niên

5.1. Bài cúng tất niên gia tiên theo chuyên gia phong thủy

Bài cúng của chuyên gia phong thuỷ Lương Ngọc Huỳnh

Thắp nến và 9 nén nhang khấn rằng:

Bái lạy cha mẹ, ông bà cùng gia tiên tiền tổ nội ngoại.

Hôm nay là ngày... tháng... năm... ngày cuối cùng của năm cũ chuẩn bị đón chào năm mới năm... Chúng con nhất tâm quy mệnh lễ thành kính, xin được sửa soạn lễ vật, tiền vàng cùng sơn hào hải vị, nhang đăng bái mời cha mẹ, ông bà cùng gia tiên tiền tổ nội ngoại toạ hạ trước lễ dưới án thờ gia tiên tại tổ đường để thụ hưởng và chứng lễ cho tấm lòng thành kính của chúng con.

Con cầu xin tổ tiên, phù hộ độ trì cho con cháu đón xuân vui vẻ, bước sang năm mới với vận khí mới, niềm vui mới, luôn được mạnh khoẻ, hạnh phúc, thành đạt. Chúng con xin cầu nguyện cho gia tộc họ... vận khí luôn hanh thông, vạn sự được cát tường như ý, cầu tài tài đến, cầu phúc phúc lai, cầu lộc lộc tồn, nhân an vật thịnh hưởng vinh thụ huệ, để dòng họ sinh ra được nhiều người hiền tài phụng sự đất nước làm rạng danh dòng tộc. Đó là âm đức mà gia tiên tiền tổ ngàn đời đã lưu truyền lại cho con cháu đương thời, chúng con xin kê đầu bái thủ ghi lòng tạc dạ hồng ân của gia tiên.

Chúng con xin đa tạ! (3 lần).

5.2. Văn khấn tất niên phổ biến

Cuốn “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” - NXB Văn hóa Thông tin hướng dẫn như sau:

Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)

- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ...

Hôm nay là ngày ... tháng Chạp năm ...

Tín chủ (chúng) con là: ...

Ngụ tại...

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.

Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.

Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.

Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).

5.3. Bài cúng Tất niên ngoài trời

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.

Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần .

Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .

Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.

Hôm nay là ngày …… tháng Chạp năm ……….

Tín chủ chúng con là: …………………………………………………………………

Ngụ tại: ………………………………………………………………………………….

Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Nay là ngày…. Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.

Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.

Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám …

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

6. Những việc cần làm trong ngày cuối năm

Ngoài những nội dung nêu trên thì trong tháng cuối cùng của năm còn có một số những công việc nên làm của người dân như:

• Cúng đón ông Táo về nhà: Vì trước đó thường vào ngày 23 thì các gia đình đã cúng để đưa ông táo về trời, để bẩm báo những chuyện trong năm thì đến ngày tất niên cần cúng để đón ông Táo trở về.
• Tắm lá mùi: đây là tập tục từ lâu đời của người dân, khi mọi người tin rằng cuối năm tắm lá mùi sẽ loại bỏ đi những xui xẻo của năm cũ và chào đón năm mới với sự vui vẻ và tốt đẹp hơn.
• Cúng giao thừa: Vào đêm giao thừa thì mọi gia đình cũng cần phải làm một mâm cúng đơn giản để xua đuổi những xui xẻo năm cũ và chào đón năm mới với những sự may mắn hơn.

Bên cạnh đó vào ngày cuối năm thì gia đình sẽ ăn uống đoàn viên với nhau, cùng nhau chia sẻ những điều trong năm cũ và vui vẻ đón một năm mới với những hi vọng mới. Đây là điều không thể thiếu vào mỗi dịp cuối năm khi mà mọi người đều trở về gia đình để sum họp.

7. Hình ảnh mâm cúng tất niên miền Trung

Chuẩn bị mâm cúng cầu kì hoặc đơn giản tùy thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh, quan niệm tâm linh của các gia đình. Thông thường, đa phần mâm cúng tất niên miền Trung cũng sẽ bao gồm các món ăn truyền thống như: gà luộc, nem rán, giò chả, rau củ quả luộc, canh thập cẩm, thịt đông, thịt kho, cá kho, bánh chưng hoặc xôi, nộm, thịt heo luộc... Hoatieu.vn xin gửi đến bạn một số hình ảnh mâm cúng tất niên miền Trung giúp bạn tham khảo cách bày biện các món ăn sao cho đẹp mắt, tươm tất nhất chuẩn bị cho lễ cúng cuối năm chu đáo.

Trên đây, Hoatieu.vn đã giới thiệu đến bạn đọc mâm cúng tất niên miền Trung. Mời các bạn đọc thêm các bài viết liên quan tại mảng Tài liệu.

Các bài viết liên quan:

• Lễ Kỳ Yên
• Từ Bình Dương về quê có bị cách ly không?
• Về Hải Phòng có bị cách ly không?
• Về Nghệ An có bị cách ly không?