(2 đề) Một cơn giận đọc hiểu

Một cơn giận là truyện ngắn của nhà văn Thạch Lam. Chỉ vì cơn giận của mình mà nhân vật Thanh đã đẩy gia đình người phu xe tên Dư tới mức khốn cùng. Thanh đã vô cùng ân hận vì hành động bồng bột lúc nóng giận của mình. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ bộ đề đọc hiểu truyện ngắn Một cơn giận của nhà văn Thạch Lam có đáp án sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về tác phẩm.

• Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió đọc hiểu
• Đọc hiểu Ba mươi năm đời ta có Đảng

1. Đọc hiểu Một cơn giận trắc nghiệm

Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu: (Trắc nghiệm)

MỘT CƠN GIẬN

Một buổi tối mùa đông, chúng tôi ngồi trước lò sưởi, trong một căn buồng ấm áp. Tự nhiên trong câu chuyện, một người nói đến những cơn giận tự nhiên đến tràn ngập cả tâm hồn ta và có khi gây nên nhiều cái kết quả không hay. Rồi mỗi người đều bày tỏ ý kiến riêng của mình.

Anh Thanh, từ nãy đến giờ vẫn lặng yên có vẻ trầm ngâm, cất tiếng nói:

- Sự giận dữ có thể sai khiến ta làm những việc nhỏ nhen không ai ngờ. Tôi biết hơn ai hết, vì chính tôi đã trải qua sự đó. Tôi sẽ kể các anh nghe một câu chuyện mà cái kỷ niệm còn in sâu trong trí nhớ tôi.

Cũng một buổi chiều mùa đông như hôm nay, tôi ở tòa báo ra về, trong lòng chán nản và buồn bực. Có những ngày mà tự nhiên không hiểu tại sao, ta thấy khó chịu, và hay gắt gỏng, không muốn làm việc gì. Tôi đang ở vào một ngày như thế mà chiều trời hôm ấy lại ảm đạm và rét mướt càng khiến cho cảm giác đó rõ rệt hơn.

Tôi đi vài bước trên con đường phố vắng người. Một cái xe tay dằng xa đi lại, anh phu xe co ro vì rét, hai tay giấu dưới manh áo tơi tàn. Theo lệ như mọi khi, tôi mặc cả:

- Xe đi không? Bốn xu về gần nhà bò Yên Phụ.

- Thầy cho sáu xu.

- Không, bốn xu là đúng giá rồi.

Tôi vừa nói vừa bước đi. Người phu xe đã có tuổi, cứ kéo cái xe theo sau tôi mà lẩm bẩm: "Bốn đồng xu từ đây về nhà bò". Cái tiếng nhà bò anh ta nhắc đi nhắc lại làm cho tôi khó chịu. Tôi biết đó là một cách của các phu xe cứ đi theo sau khách để làm cho người ta bực tức, tôi lại càng ghét và quay lại gắt:

- Có đi hay không thì thôi! Đừng có theo sau người ta mà lải nhải.

Thấy tôi gắt, người phu xe đứng lại, không dám theo nữa. Nhưng để tôi đi một quãng xa, anh ta ới gọi:

- Lại đây đi mà.

Rồi anh ta hạ càng xe xuống, cứ đứng yên chỗ ấy đợi chứ không kéo lại phía tôi. Cái cử chỉ ấy làm tôi sinh ghét thêm, đã toan không đi, nhưng lúc ấy không có cái xe nào khác. Tôi giận dữ bước mạnh lên xe, vừa mắng:

- Anh thật là lắm chuyện, không đi ngay lại còn vẽ.

Anh xe cãi lại:

- Từ đây về đấy thầy cho được bốn đồng xu thật rẻ quá!

- Thì ai bảo anh đi? Không có tôi đã gọi xe khác.

Người phu xe khẽ thở dài, yên lặng nhấc xe lên. Lúc bấy giờ tôi mới ngả mình ra phía sau, nhưng thấy cái đệm cứng như gỗ đập vào lưng, tôi cúi xuống bên nhìn cái tay xe.

Tôi đoán không sai, chính là một cái xe hiệu "con lợn" cái tên hiệu cũng xứng đáng một hạng xe tàng ở ngoại ô mà tôi vẫn phải đi. Anh xe này đã vào đây kéo trộm, vì xe ngoại ô không được phép vào thành phố đón khách, nếu không tuân lệnh thì bị phạt từ ba đến bốn đồng bạc. Sự tồi tàn của cái xe làm tôi càng ghét anh xe nữa.

- Xe khổ thế này mà anh lại còn đòi cao giá.

- Xe thế mà thầy chê thì còn thế nào nữa!

Anh xe bướng bỉnh cũng không chịu kém. Tôi nói câu gì là anh ta đối lại liền. Sau cùng, giận quá, tôi dẫm mạnh chân xuống sàn xe, gắt:

- Thôi, câm họng đi, đừng lải nhải nữa.

Sự giận dữ làm cho tôi quên rằng anh xe cũng chỉ có trả lời những câu mắng của tôi mà thôi, và chính tại tôi gắt với anh ta nhiều quá. Nhưng lúc bấy giờ tôi chỉ thấy tức người xe ấy đến cực điểm, vì hắn dám cãi lại tôi mà không sợ.

Xe đi khỏi nhà máy nước thì gặp một người đội xếp tây đi xe đạp lại, theo sau một người đội xếp ta. Tôi nhận thấy anh xe kéo tôi có ý luống cuống và sợ hãi. Có lẽ vì thế mà người cảnh sát để ý, đi giáp vào cái xe kéo để xem dấu hiệu.

- Ê! Đứng lại!

Người kéo xe dừng chân... Anh ta quay lại tôi hớt hải van xin:

- Lạy thầy... thầy nói giúp con... thầy làm ơn...

Dưới ánh đèn tôi thấy mặt anh xe tái mét. Những vết răn in sâu xuống trên mặt già nua hốc hác, chân tay người khốn nạn ấy run bật lên và tôi thấy cái rung động chuyển cả vào chiếc thân xe.

Người cảnh sát tây đến, nói bằng tiếng ta hơi sõi:

- Mày chết nhé! Mày sẽ bị phạt!

Người phu xe ấp úng nói thì ông ta khoát tay bảo im, rồi quay lại tôi hỏi, lần này bằng tiếng Pháp.

- Người này kéo ông từ trong phố ra hay ông đi khứ hồi?

Tôi liếc mắt nhìn anh kéo xe. Trong bóng tối của vành nón qua ngang mặt, tôi thấy hai mắt anh ta long lanh nhìn tôi, như khẩn cầu van xin yên lặng. Tôi biết lời nói của tôi sẽ làm anh ta bị bắt hay không. Những khi nói chuyện với các phu xe khác, tôi được biết rằng nếu người khách nói là đi khứ hồi từ ngoại ô, thì người xe không việc gì. Nhưng lúc ấy, lời van xin của anh xe kia không làm cho tôi động lòng, mà lại làm cho tôi ghét anh thêm. Tôi trả lời người đội xếp:

- Tôi đi từ phố hàng Bún.

- Vậy phiền ông xuống xe.

Rồi anh ta nhìn anh phu xe, cười một cách tinh quái:

- Allez! Đi về bót!

Khi anh phu xe run sợ và hai người cảnh sát đã khuất đầu phố, tôi mới quay đi thong thả trên bờ hè. Cơn giận của tôi đã hết rồi. Sự hối hận dần thấm thía vào lòng tôi, tôi thấy một cái chán nản bực tức rung động trong người.

Tôi rung mình nghĩ đến số phận của anh xe khốn nạn. Ba đồng bạc phạt! Anh ta phải vay cai xe để nộp phạt; nhưng ba đồng bạc nợ ấy, bao giờ anh ta trả xong, sau những ngày nhịn đói, bị cai xe hành hạ, đánh đập vì thù hằn?

Tôi càng nghĩ đến bao nhiêu lại càng khinh bỉ tôi bấy nhiêu. Qua ô Yên Phụ, nhìn thấy những thợ thuyền tấp nập làm việc dưới ánh đèn trong những căn nhà lá lụp xụp, tôi rảo bước đi mau, hình như trông thấy tôi họ sẽ biết cái hành vi khốn nạn và nhỏ nhen đáng bỉ của tôi ban nãy.

Những ngày hôm sau thực là những ngày khổ cho tôi. Lòng hối hận không để tôi yên. Hình như có một cái gì nặng nề đè nén trên ngực làm cho tôi khó thở, và lúc nào hình ảnh anh phu xe cũng hiển hiện ra trước mắt.

Tôi nhất đinh đem tiền đến cho người xe kia để chuộc tội lỗi của mình. Đến phố hàng Bột hỏi dò những người chung quanh xưởng xe, tôi biết được anh xe bị phạt đêm hôm ấy là tên Dư, và ở trong một dãy nhà quá ngã tư Khâm Thiên.

Lần ấy là lần đầu tôi bước vào một chỗ nghèo nàn, khổ sở như thế. Các anh thử tưởng tượng một dãy nhà lụp xụp và thấp lè tè, xiêu vẹo trên bờ một cái đầm mà nước đen và hôi hám tràn cả vào đến thềm nhà. Trong cái hang tối tăm bẩn thỉu ấy, sống một đời khốn nạn những người gầy gò, rách rưới như những người trong một cơn mê.

Người phu xe Dư ở trong ấy. Một bà cụ già gầy giơ xương ngồi cắn chấy ở vệ hè chỉ cho tôi một cái cửa thấp bé ở đầu nhà. Tôi cúi mình bước vào, chỉ thấy tối như bưng lấy mắt và thấy hơi ẩm lạnh thấm vào tận trong mình. Có tiếng người đàn bà khẽ hỏi:

- Bẩm thầy muốn gì?

Khi mắt mắt đã quen tối, tôi nhận thấy người đàn bà vừa hỏi, một bà già ở mép một chiếc giường tre mục nát kê ở sát tường. Sau lưng bà này, một người đàn bà nữa ngồi ôm trong lòng một vật gì hơi động đậy. Cả hai cùng ngước mắt lên nhìn tôi một cách ngạc nhiên và đầu họ chạm vào mái nhà thấp, đầy những mảng giẻ rách nát vắt trên xà.

- Bác Dư có nhà không?

- Bẩm, chú nó đi về quê vắng từ hôm nọ.

Một vẻ sợ hãi thoáng qua trên mặt đủ tỏ cho tôi biết họ không nói thật, tôi giảng giải:

- Không, cụ cứ nói thật cho tôi biết. Tôi đến để giúp bác ta chứ không có ý gì khác.

Bà cụ nhìn tôi nghĩ ngợi một lát rồi nói:

- Thế thầy đã biết việc chú nó bị bắt xe hôm nọ?

Tôi gật đầu ra hiệu cho bà cụ cứ nói:

- Hôm ấy cai nó phải đem tiền lên nộp phạt để chuộc xe về. Chú nó đã xin khất với cai để rồi trả dần số tiền đó. Nhưng nó nhất định không nghe, bắt phải trả một nửa ngay. Khốn nạn, thì lấy đâu ra mà trả. Thế là bị nó lột quần áo đánh một trận thừa sống thiếu chết thầy ạ. Khi về đây lê đi không đuợc nữa. Thế mà nó còn bắt mai phải trả ngay.

Người đàn bà ngồi trong cất tiếng ốm yếu nói theo:

- Nó còn bảo hễ không trả nó sẽ bắt lấy thẻ.

- Thế bây giờ bác ta đâu?

Bà cụ trả lời:

- Đi ngay từ hôm ấy, mà không biết đi đâu. Đã ba hôm nay chúng tôi dò mà không thấy. Chắc là sợ cai không dám về nữa, dù có về mà không có tiền cũng chết với nó. Thật cũng là cái vạ, nghe đâu chú nó nói hôm ấy tại người khách đi xe không biết nói với người đội xếp thế nào mới bị bắt, chứ không cũng chẳng việc gì.

Tôi yên lặng, trong lòng náo nức.

Bà cụ chép miệng, chỉ người đàn bà ngồi sau:

- Tội cho vợ con chú đây, ốm đã mấy ngày hôm nay không có thuốc. Đứa cháu không biết có qua khỏi được không?

Tôi đứng lại gần xem. Trên cánh tay người mẹ, chỉ còn là một dúm thịt con đã nhăn nheo: đứa bé há hốc miệng thở ra, măt xám nhợt. Người mẹ thỉnh thỏang lấy cái lông gà dúng vào chén mật ong để bên cạnh, phết lên lưỡi của đứa bé.

- Cháu nó sài đã hơn một tháng nay. Hôm nọ đã đỡ. Mấy hôm nay vì không có tiền mua thuốc lại tăng. Ông lang bảo cháu khó qua khỏi được.

Người mẹ nói xong nấc lên một tiếng rồi nức nở khóc. Bà cụ già lê nhíc lại gần, cúi xuống khe khẽ kéo lại những cái tã rách như xơ mướp.

Cái cảnh đau thương ấy làm tôi rơm rướm nước mắt. Một cảm giác nghẹn ngào đưa lên chẹn lấy cổ. Tôi lấy tờ giấy bạc năm đồng đưa cho người mẹ, rồi vội vàng bươc ra cửa, để mặc hai người nhìn theo ngờ vực.

Qua ngưỡng cửa, tôi va phải một người đàn ông ốm yếu tay cắp một cái áo quan con bằng gỗ mới. Đến bên đường, tôi nghe thấy trong căn nhà lụp xụp đưa ra tiếng khóc của hai người đàn bà.

Đứa bé con đã chết.

Anh Thanh lặng yên một lát như nghĩ ngợi, rồi nói tiếp:

- Cái kỷ niệm buồn rầu ấy cứ theo đuổi tôi mãi mãi đến bây giờ, rõ rệt như các việc mới xảy ra hôm qua. Sự đó nhắc cho tôi nhớ rằng người ta có thể tàn ác một cách dễ dàng. Và mỗi lần tôi nghĩ đến anh phu xe ngoại ô kia, lại thấy đau đớn trong lòng, như có một vết thương chưa khỏi.

(Thạch Lam)

Lựa chọn đáp án đúng

Câu 1: Truyện ngắn trên được kể theo ngôi kể nào?

A. Ngôi thứ nhất

B. Ngôi thứ hai

C. Ngôi thứ ba

D. Sử dụng linh hoạt các ngôi kể

Câu 2: Tình huống nào dẫn đến sự ân hận day dứt cho nhân vật Thanh?

A. Người phu kéo xe cho Thanh gặp phải cảnh sát, Thanh đã không nói giúp cho người phu xe

B. Nhân vật Thanh kể lại câu truyện về cuộc gặp gỡ với phu xe Dư

C. Thanh đến nhà người phu xe và chứng kiến gia cảnh nghèo nàn, éo le của anh ta nhất là sau khi bị cảnh sát đánh đập, phạt tiền.

D. Thanh gặp người phu xe và mặc cả giá rất thấp trong lúc giận dữ.

Câu 3. Trong truyện, ai là nhân vật chính?

A. Anh phu xe tên Dư

B. Nhân vật “ tôi”

C. Nhân vật Thanh

D. Bạn của anh Thanh

Câu 4. Tại sao nhân vật Thanh không nói giúp cho người phu xe khi gặp cảnh sát

A. Vì bản thân rất ghét người phu xe

B. Vì trong người nhân vật Thanh đang có một cơn giận với sự khó chịu, bực bội

C. Vì Thanh vừa cãi nhau với người phu xe

D. Vì Thanh không biết làm sao để nói giúp trước cảnh sát

Câu 5. Tại sao người phu xe lại sợ hãi, van xin Thanh nói giúp khi gặp cảnh sát

A. Vì sợ bị bắt về đồn, bị phạt trong khi bản thân nghèo túng không có tiền

B. Vì sợ bị đánh đập

C. Vì sợ bị thu mất xe - phương tiện làm ăn

D. Vì bản thân vốn sợ cảnh sát

Câu 6. Đánh giá nào không đúng về nhân vật Thanh

A. Thanh là kiểu nhân vật khắc hoạ thiên về tâm lí

B.Thanh là kiểu nhân vật tác giả khắc hoạ thiên về hành động, cử chỉ để toát lên đặc điểm tính cách con người

C. Thanh là người có lương tri, biết ăn năn hối lỗi khi ý thức được hành vi của mình.

D. Thanh là người mù quáng, ích kỉ chỉ vì cơn giận của bản thân đã gây tai hoạ cho người khác.

Câu 7. Chi tiết cuối truyện nhân vật Thanh ”rơm rớm nước mắt” cho thấy điều gì

A. Thanh xót xa trước cảnh ngộ người phụ xe

B. Do cảm xúc nhất thời

C. Thanh thực sự hối hận, ăn năn

D. Sự ra đi của đứa bé khiến Thanh kích động.

Câu 8 (0,5 điểm). Anh/ chị hiểu như thế nào về nhan đề “ Một cơn giận”?

Câu 9 (1,0 điểm).. Nhận xét về điểm nhìn nghệ thuật của tác phẩm.

Câu 10 (1,0 điểm).. Thông điệp mà nhà văn muốn gửi đến thông qua tác phẩm?

Đáp án

Câu 1:A

Câu 2: C

Câu 3: C

Câu 4: B

Câu 5: A

Câu 6: B

Câu 7: C

Câu 8:  Tác giả lựa chọn nhan đề “Một cơn giận” bởi đây là nguyên nhân chính dẫn đến hành động thiếu suy nghĩ để lại hậu quả đau lòng cho gia đình anh phụ xe và sự day dứt ân hận suốt đời trong lòng nhân vật Thanh. Đó là hiện thân của sự mù quáng, ích kỉ và tàn ác trong tâm hồn con người- thứ mà mỗi người cần phải biết chế ngự.

Câu 9: Tác phẩm có điểm nhìn trần thuật khá linh hoạt. Từ kết cấu truyện lồng truyện, tác giả khéo léo dẫn dắt người đọc đi từ điểm nhìn của người kể truyện hạn tri đến sự di chuyển điểm nhìn vào nhân vật Thanh, nhân vật bà mẹ của người phu xe để tạo nên sự chân thật, tự nhiên cho lối kể và tạo ấn tượng cũng như sự thuyết phục cho người đọc.

Câu 10: Thông điệp tác giả muốn gửi đến đó là mỗi con người cần phải có sự đấu tranh để thanh lọc tâm hồn, đừng để sự tầm thường, nhỏ nhen, ích kỉ đến mù quáng biến mình thành những kẻ tàn ác vô tình.

2. Tự luận Một cơn giận

Câu 1: Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản phần in nghiêng.

Câu 2: Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả hoàn cảnh sống của người phu xe trong các câu
văn sau: Lần ấy là lần đầu tôi bước vào một chỗ nghèo nàn, khổ sở như thế. Các anh thử   tưởng tượng một dãy nhà lụp xụp và thấp lè tè, xiêu vẹo trên bờ một cái đầm mà nước đen và
hôi hám tràn cả vào đến thềm nhà.

Câu 3: Xác định điểm nhìn trần thuật được sử dụng đoạn in đậm.

Câu 4: Tóm tắt ngắn gọn nội dung của văn bản phần in nghiêng (khoảng 2 - 3 câu).

Câu 5: Nhận xét đặc điểm về từ ngữ của ngôn ngữ nói được mô phỏng, tái tạo trong những
câu sau:

- Bác Dư có nhà không?

- Bẩm, chú nó đi về quê vắng từ hôm nọ.

Câu 6: Theo anh/chị, hành động: lấy tờ giấy bạc năm đồng đưa cho người mẹ, rồi vội vàng
bước ra cửa, để mặc hai người nhìn theo ngờ vực của Thanh thể hiện tâm trạng gì?

Câu 7: Từ văn bản trên, anh/chị hãy trình bày suy nghĩ của bản thân về hậu quả của sự giận
dữ (khoảng 5 - 7 dòng).

Gợi ý

1. Ngôi kể được sử dụng trong văn bản phần in nghiêng: Ngôi thứ nhất.

2. Điểm nhìn trần thuật được sử dụng trong những câu văn sau: Điểm nhìn bên trong/ điểm nhìn nhân vật.

3. Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả hoàn cảnh sống của người phu xe: nghèo nàn, khổ sở; một dãy nhà lụp xụp, thấp lè tè, xiêu vẹo trên bờ một cái đầm mà nước đen và hôi hám tràn cả vào đến thềm nhà.

4. Tóm tắt ngắn gọn nội dung văn bản:

Đoạn trích kể về việc nhân vật Thanh tìm đến nhà của người phu xe Dư. Tại đây, qua lời kể của hai người đàn bà, Thanh hiểu về hoàn cảnh đáng thương của người phu xe, anh hối hận, đau đớn khi biết cơn giận vô cớ của mình vài ngày trước đã   khiến gia đình người phu xe lâm vào tình cảnh khốn cùng, bi thảm.

5. Đặc điểm về từ ngữ của ngôn ngữ nói được mô phỏng, tái tạo trong các câu văn: Ngôn ngữ tự nhiên, đời thường, thể hiện vai vế xã hội: bẩm, chú nó, nọ.

6. Hành động của nhân vật Thanh: lấy tờ giấy bạc năm đồng đưa cho người mẹ, rồi vội vàng bước ra cửa, để mặc hai người nhìn theo ngờ vực thể hiện tâm trạng:

- Ăn năn, day dứt, ân hận

- Mong muốn chuộc lỗi, bù đắp của nhân vật.

7. Giận dữ là trạng thái cảm xúc tiêu cực, gây mất bình tĩnh, không kiểm soát được lời nói và hành vi của con người, thường tạo nên hậu quả nặng nề; phê phán những người không có ý thức kiểm soát cơn giận dữ dẫn đến thái độ cục cằn, thô lỗ…

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Lớp 9 của HoaTieu.vn.