Đọc hiểu Tùng của Nguyễn Trãi

Tùng là một trong những bài thơ tiêu biểu trích trong “Quốc âm thi tập” của Nguyễn Trãi. Bài thơ là nỗi niềm tâm sự sâu sắc và kín đáo, mang nặng nỗi ưu tư về thế sự của tác giả trước nỗi niềm dân nước. Bài thơ là một sự “phá cách” về thể loại với thể thất ngôn bát cú Đường luật biến thể (xen lẫn câu lục ngôn giữa các câu thất ngôn). Sau đây là bộ đề đọc hiểu bài thơ Tùng của Nguyễn Trãi, mời các bạn cùng tham khảo.

• Phân tích bài thơ Tùng

Trắc nghiệm bài Tùng - Nguyễn Trãi

I. ĐỌC – HIỂU:Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu

TÙNG

Thu đến cây nào chẳng lạ lùng,

Một mình lạt thủa ba đông.

Lâm tuyền ai rặng già làm khách?

Tài đống lương cao ắt cả dùng!

Đống lương tài có mấy bằng mày?

Nhà cả đòi phen chống khỏe thay.

Cội rễ bền, dời chẳng động,

Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày!

Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày,

Có thuốc trường sinh càng khỏe thay.

Hổ phách, phục linh nhìn mấy biết,

Dành còn để trợ dân này.

(Nguyễn Trãi-Toàn tập, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1976.)

Câu 1:Văn bản được viết bằng chữ?

A.Chữ quốc ngữ

B.Chữ Hán

C.Chữ Nôm

D.Chữ Tàu

Câu 2: Bài thơ được trích trong tập nào của nhà thơ Nguyễn Trãi?

A.Ức Trai thi tập

B.Quân Trung từ mệnh tập

C.Quốc âm thi tập

D.Chí Linh sơn phú

Câu 3: Bài thơ gồm ba khổ tứ tuyệt được viết theo thể nào?

A.Thất ngôn bát cú Đường luật

B.Song thất lục bát

C.Thất ngôn Đường luật biến thể

D.Thất ngôn tứ tuyệt

Câu 4: Phương thức biểu đạt chính của văn bản?

A.Tự sự

B.Biểu cảm

C.Nghị luận

D.Thuyết minh

Câu 5: những biện pháp nghệ thuật nào xuất hiện trong hai câu thơ đầu?

A.Ẩn dụ

B.Điệp từ

C.Nhân hóa

D.Đối lập

Câu 6: Hình ảnh “Tùng” là ẩn dụ chỉ ?

A.Quan lại quý tộc chức cao vọng trọng.

B.Người quân tử có khí tiết.

C.Người ẩn sĩ thư thái.

D.Vị quan từ bỏ chốn quan trường.

Câu 7: Đâu là “tuế hàn tam hữu” (3 người bạn của tiết lạnh) thường xuất hiện trong thơ xưa?

A.Tùng, trúc, mai.

B.Tùng, cúc, mai.

C.Tùng, liễu, trúc

D.Tùng, liễu, mai.

Câu 8 (0.5điểm): Câu thơ sau đây diễn tả đặc điểm nào của cây Tùng?

Cội rễ bền, dời chẳng động,

Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày!

Câu 9 (1.0 điểm):Em hiểu tâm sự được tác giả gửi gắm xuyên suốt bài thơ như thế nào?

Câu 10 (1.0 điểm):Trong thơ cổ của Trung Quốc, Tùng được ví với người có khí tiết cứng cỏi mà lánh đời. Vậy hình ảnh Tùng trong bài thơ này của Nguyễn Trãi có gì mới?

Đáp án

1.C

2.C

3.C

4.B

5.D

6.B

7.A

Câu 8: Những câu thơ trên diễn tả đặc điểm cây Tùng:

- Rễ cây theo thời gian lan rộng, ăn sâu, cắm chặt vào lòng đất.

- Dù gió bão có lay dời, tuyết sương có cưa xẻ cũng chẳng hề chi.

=> Cây Tùng sừng sững, sức sống mạnh mẽ giữa đất trời, vượt qua mọi thử thách của thời gian và thiên nhiên khắc nghiệt.

Câu 9: Tâm sự xuyên suốt bài thơ:

- Cây Tùng có niềm tin chắc chắn vào việc mình sẽ được dùng vào việc lớn, không hôm nay thì mai sau.

- Niềm tin của tác giả: người quân tử có tài lớn cứ tu rèn đời thời, có tài ắt được cống hiến, được dùng vào việc đại sự.

Câu 10:

- Tùng trong thơ Nguyễn Trãi không chỉ đẹp vẻ đẹp bên ngoài mà đẹp vẻ đẹp nội tại, kín đáo, đẹp ở phẩm chất hữu dụng.

- Tùng trong thơ Nguyễn Trãi không ẩn dật, lánh đời, cô ngạo mà hướng về cuộc đời, gắn bó và tha thiết cống hiến cho đời.

Đọc hiểu bài Tùng tự luận

Câu 1. Chỉ ra câu thơ lục ngôn trong bài thơ?

Câu 2. Chỉ ra cách gieo vần trong bài thơ?

Câu 3. Câu thơ "Một mình lạt thuở ba đông" miêu tả vẻ đẹp gì của cây tùng?

Câu 4. Anh/chị hiểu thế nào về ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh cây tùng được tác giả khắc họa trong bài thơ?

Câu 5. Công dụng của cây tùng gợi trong câu kết gợi cho anh/chị suy nghĩ gì?

Câu 6. Từ nội dung văn bản hãy rút ra thông điệp có ý nghĩa nhất đối với anh chị?

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: Câu thơ lục ngôn trong bài thơ là "Một mình lạt thuở ba đông".

Câu 2: Bài thơ sử dụng cách gieo vần chân.

Câu 3: Câu thơ "Một mình lạt thuở ba đông" miêu tả vẻ đẹp cô đơn, u sầu và trầm lắng của cây tùng.

Câu 4: Tác giả tạo hình ảnh cây tùng như một biểu tượng của sự kiên trì, sức sống mãnh liệt và tinh thần độc lập. Như cây tùng vẫn sống lâu sau cảnh giác mưa gió, người ta cũng nên kiên trì, sống sót và vươn lên trong cuộc sống.

Câu 5: Trong văn hóa truyền thống, cây tùng được xem như biểu tượng của sức khỏe, tài lộc và may mắn. Vì vậy, câu kết "Tài đống lương cao ắt cả dùng" gợi nhắc đến việc rằng việc kiên trì, sống sót và vươn lên trong cuộc sống sẽ đem lại thành công, sự giàu có và may mắn.

Câu 6: Tác giả truyền tải thông điệp về sức mạnh của tinh thần kiên trì, độc lập và sự sống sót trong đời sống. Dù gặp khó khăn và cô đơn, như cây tùng vẫn tồn tại và sinh trưởng, con người cũng cần phải vượt qua những thử thách trong cuộc sống để vươn lên thành công và đạt được mục tiêu.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.