Giáo án Giáo dục thể chất 10 Cánh Diều

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dẫn dắt: Môi trường tự nhiên chứa đựng trong đó cả yếu tố có lợi và có hại đối với sức khoẻ con người. Sử dụng hợp lí các yếu tố của môi trường tự nhiên có ý nghĩa quyết định đối với hiệu quả luyện tập thẻ dục thể thao (TDTT) vì mục đích sức khoẻ.

- GV chia HS thành 4 nhóm, yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin và quan sát tranh ảnh SGK tr.4-6, thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của không khí để luyện tập.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của ánh sáng mặt trời để luyện tập.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của môi trường nước để luyện tập.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của địa hình để luyện tập.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS làm việc theo nhóm, thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.

- GV theo dõi phần thảo luận của các thành viên trong từng nhóm, của mỗi nhóm, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày nội dung thảo luận:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của không khí để luyện tập.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của ánh sáng mặt trời để luyện tập.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của môi trường nước để luyện tập.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu việc sử dụng các yếu tố của địa hình để luyện tập.

- GV mời đại diện các nhóm nhận xét lẫn nhau, đặt câu hỏi cho nhóm bạn (nếu chưa rõ).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

I. Sử dụng các yếu tố tự nhiên để rèn luyện sức khỏe và phát triển thể chất

1. Sử dụng các yếu tố của không khí để luyện tập

a. Nhiệt độ và độ ẩm không khí

- Những ngày nắng nóng, độ ẩm cao:

+ Lựa chọn thời điểm, địa điểm có nhiệt độ không khí thấp hơn, giàu oxygen để luyện tập.

+ Rút ngắn thời gian luyện tập, tăng số

lượng các quãng nghỉ ngắn trong buổi tập ở nơi thoáng mát.

+ Thả lỏng và hồi phục tích cực sau luyện tập.

+ Sử dụng trang phục rộng rãi, thoáng mát, dễ thắm hút mồ hôi.

+ Kịp thời bổ sung lượng nước đã mắt do mô hôi.

+ Không tắm trong hoặc ngay sau khi dừng luyện tập.

- Những ngày giá lạnh, độ ẩm cao:

+ Không luyện tập vào các thời điểm có nhiệt độ thấp, nơi bị gió lùa.

+ Khởi động kĩ trước khi luyện tập, đảm bảo đủ ấm cho cơ thể.

b. Chuyển động không khí (gió)

- Với bài tập chạy:

+ Chạy ngược chiều gió: tốc độ chạy bị giảm sút, hoạt động hô hấp khó khăn, cơ thể nhanh mệt mỏi.

+ Chạy xuôi chiều gió: mức độ gắng sức được giảm bớt, cảm giác nóng bức tăng lên.

- Với các môn thể thao như Bóng đá, Bóng chuyên, Cầu lông, Đá cầu,… : khi luyện tập ngoài trời, hướng gió, tốc độ gió có ảnh hưởng đáng kể đến kết quả luyện tập và thi đấu.

c. Áp suất không khí

Áp suất không khí giảm dẫn đến lượng oxygen trong không khí giảm, cơ thể xuất hiện các rối loạn về hoạt động thần kinh, tuần hoàn, hô hấp, làm suy giảm khả năng phối hợp vận động của cơ thể, gây khó thở, chóng mặt, buồn nôn và giảm khả năng hoạt động thể lực.

Người tập nên sử dụng các bài tập vận động nhẹ nhàng, giảm thời gian vận động, tăng cường hít thở sâu và thả lỏng cơ thể sau mỗi lần thực hiện bài tập.

2. Sử dụng các yếu tố của ánh sáng mặt trời để luyện tập

Khi hoạt động TDTT ngoài trời, để tránh tác hại của ánh nắng mặt trời, người tập cần:

- Chọn nơi tập có nhiều bóng mát của cây xanh, chọn thời điểm ánh sáng mặt trời có cường độ không cao, hạn chế thời gian tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.

- Bôi kem chống nắng, mặc áo quần phù hợp với hoạt động luyện tập, đeo

kính và đội mũ,...

3. Sử dụng các yếu tố của môi trường nước để luyện tập

Khi luyện tập trong môi trường nước, người tập cần:

- Có kiến thức, kĩ năng về phòng chống đuối nước

- Nhận biết được mức độ sạch, an toàn của nước thông qua độ trong, màu, mùi vị, nhiệt độ và những yếu tố tiềm

ẩn sự nguy hiểm đối với việc luyện tập.

4. Sử dụng các yếu tố của địa hình tự nhiên để luyện tập

- Chạy lên dốc: phát triển sức mạnh đôi chân, chạy xuống dốc với độ dốc thích hợp có tác dụng phát triển tần số và độ dài bước chạy.

- Chạy trên cát: phát triển sức bền chung và sức mạnh.

- Chạy trên địa hình quanh co, khúc khuỷu: rèn luyện sức bên, khả năng phản xạ và sức nhanh trong xử li tình huống,…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành 4 nhóm, yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin và quan sát tranh ảnh SGK tr.7-10, thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu việc sử dụng các chất dinh dưỡng và nước để rèn luyện sức khỏe và phát triển thể chất.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu ảnh hướng của việc thừa, thiếu các chất dinh dưỡng và nước.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu việc sử dụng dinh dưỡng cho hoạt động luyện tập và thi đấu thể dục thể thao.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu việc sử dụng chế độ dinh dưỡng hợp lí trong hoạt động thể dục thể thao.

- GV rút ra kết luận: Cơ thể cần phải có đủ chất dinh dưỡng. Sự thừa hay thiếu các chất dinh dưỡng đều có hại cho sức khỏe.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS làm việc theo nhóm, thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.

- GV theo dõi phần thảo luận của các thành viên trong từng nhóm, của mỗi nhóm, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày nội dung thảo luận:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu việc sử dụng các chất dinh dưỡng và nước để rèn luyện sức khỏe và phát triển thể chất.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu ảnh hướng của việc thừa, thiếu các chất dinh dưỡng và nước.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu việc sử dụng dinh dưỡng cho hoạt động luyện tập và thi đấu thể dục thể thao.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu việc sử dụng chế độ dinh dưỡng hợp lí trong hoạt động thể dục thể thao.

- GV mời đại diện các nhóm nhận xét lẫn nhau, đặt câu hỏi cho nhóm bạn (nếu chưa rõ).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

II. Sử dụng các yếu tố dinh dưỡng để rèn luyện sức khỏe và phát triển thể chất

1. Các chất dinh dưỡng và nước

- Chất đạm được chia thành hai loại là đạm động vật và đạm thực vật.

- Vai trò của chất đạm:

+ Giúp cơ thể phát triển tốt về thể chất và trí tuệ.

+ Cần thiết cho việc tái tạo các tế bào đã chết.

+ Góp phân tăng khả năng đê kháng và cung cấp năng lượng cho cơ thể.

b. Chất bột đường (carbohydrate)

- Chất bột đường có trong gạo, ngô, khoai, sắn,...

Là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho mọi hoạt động của cơ thể, chuyển hoá thành các chất dinh dưỡng khác.

- Chất xơ giúp ngăn ngừa bệnh táo bón, làm cho những chất thải mềm ra để dễ dàng thải ra khỏi cơ thể.

c. Chất béo (lipid)

- Có trong mỡ động vật, dầu thực vật, các loại hạt, các loại bơ,...

- Vai trò của chất béo:

+ Cung cấp năng lượng tích trữ dưới da ở dạng một lớp mỡ và giúp bảo vệ cơ thể.

+ Giúp hấp thu một số vitamin cần thiết cho cơ thể.

d. Vitamin và chất khoáng

- Vitamin gồm các nhóm: A, B, C, D, E, PP, K,...; các chất khoáng: phosphorus, iodine, calcium, iron,...

- Vai trò của vitamin:

+ Giúp hệ thần kinh, hệ tiêu hoá, hệ tuần hoàn, xương, da,... hoạt động bình thường.

+ Tăng cường sức để kháng của cơ thể.

+ Giúp cơ thể phát triển tốt, luôn khoẻ mạnh, vui vẻ.

- Vai trò của chất khoáng:

+ Giúp cho sự phát triển của xương, hoạt động của cơ bắp.

+ Tổ chức hệ thần kinh, cấu tạo hồng cầu và các quá trình chuyển hoá của cơ thể.

e. Nước uống

- Nước có ở tất cả các bộ phận trong cơ thể như não, cơ, xương...

- Vai trò của nước:

+ Là môi trường cho mọi chuyển hoá và trao đổi chất của cơ thể.

+ Giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất.

+ Vận chuyển các chất dinh dưỡng, oxygen đi khắp tế bào; giúp loại bỏ chất thải.

+ Giúp điều hoà thân nhiệt, bôi trơn các khớp xương, giúp bảo vệ các cơ quan quan trọng trong cơ thể.

2. Ảnh hướng của việc thừa, thiếu các chất dinh dưỡng và nước

a. Chất đạm

- Thừa chất đạm: gây nên bệnh béo phì, bệnh huyết áp, bệnh tim mạch.

- Thiếu chất đạm gây nên bệnh suy dinh dưỡng, bệnh nhiễm khuẩn và trí tuệ kém phát triển.

b. Chất bột đường

- Thừa chất bột đường: làm tăng trọng lượng cơ thể, gây bệnh béo phì.

- Thiếu chất bột đường: bị đói, mệt, cơ thể ốm yếu.

c. Chất béo

- Thừa chất béo: cơ thể béo phi, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ.

- Thiếu chất béo: thiếu năng lượng và vitamin, cơ thể ốm yếu, dễ mệt mỏi.

d. Ảnh hưởng của sự mất nước

Khi cơ thể mất nước :

- Làm giảm khả năng tự làm mát, giảm thể tích máu dẫn đến làm giảm lượng máu chảy tới tìm.

- Làm mất các chắt điện giải, ảnh hưởng tới khả năng co cơ.

3. Sử dụng dinh dưỡng cho hoạt động luyện tập và thi đấu thể dục thể thao

a. Thức ăn

Bữa ăn trước luyện tập và thi đấu: cần có giá trị dinh dưỡng cao, khối lượng nhỏ, dễ tiêu hoá, chứa nhiều carbohydrate, phosphorus, vitamin C.

- Bữa ăn sau luyện tập: cần đáp ứng về nhu cầu chất đạm, chất bột đường, có nhiều chất xơ giúp hồi phục, dự trữ năng lượng; đảm bảo đáp ứng đầy đủ các khoáng chất và vitamin.

- Bữa ăn phải đúng giờ mới tạo được cảm giác ngon miệng, không nên ăn nhanh.

- Không nên luyện tập ngay sau khi ăn, vận động ngay sau khi ăn.

- Không nên ăn ngay sau khi dừng luyện tập.

b) Nước uống

Cung cấp lượng nước vừa đủ với phương pháp uống từng ngụm nhỏ, uống nhiều

lần trong hoạt động luyện tập và thi đấu TDTT mang lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ.

4. Chế độ dinh dưỡng hợp lí trong hoạt động thể dục thể thao

- Hợp lí về số lượng: Đáp ứng đủ nhu cầu về năng lượng cho cơ thể tiến hành các hoạt động trong ngày.

- Hợp lí về chất lượng: Đủ chất và cân đối về tỉ lệ giữa các chất dinh dưỡng.

- Hợp lí về thời điểm, số lần: Ăn đúng giờ, đúng số lượng bữa ăn trong ngày.