HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- HS trả lời câu hỏi:

+Dựa vào phần chuẩn bị bài ở nhà, em hãy nêu những hiểu biết của mình về bối cảnh lịch sử, văn hoá xã hội với việc đọc hiểu tác phẩm văn học.

+ Bối cảnh lịch sử, văn hoá, thời đại đã có ảnh hưởng như thế nào đến tác gia Nguyễn Trãi?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, trao đổi, thảo luận.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm.

- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

Nhiệm vụ 2

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

-GV hướng dẫn HS tìm hiểu mục II. Nguyễn Trãi người anh hùng dân tộc qua phiếu bài tập:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, trao đổi, thảo luận.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm.

- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

I. Bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội với việc đọc hiểu tác phẩm văn học

- Đọc hiểu tác phẩm luôn gắn liền với việc vận dụng kiến thức về hoàn cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội. Hoàn cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội thời kì nhà văn sống với những sự kiện, các mối quan hệ xã hội, sinh hoạt văn hoá đã tác động trực tiếp và gián tiếp tới sáng tác của nhà văn và được phản ánh một cách sâu sắc trong các tác phẩm của họ. Nhiều vấn đề trong các tác phẩm văn học chỉ có thể cắt nghĩa được khi vận dụng các tri thức về hoàn cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội vào việc đọc hiểu tác phẩm đó.

- Thời đại Nguyễn Trãi là thời đại đau thương và quật khởi. Đau thương bởi sau hơn bốn thế kỉ độc lập, tự chủ (từ năm 938 đến 1407), dân tộc ta lại rơi vào thảm hoạ mất nước, chịu sự thống trị tàn bạo của giặc Minh xâm lược. Quật khởi bởi đây là giai đoạn truyền thống yêu nước, anh hùng được trỗi dậy và phát huy mạnh mẽ, mà đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn – cuộc khởi nghĩa gian khổ bậc nhất, thắng lợi huy hoàng bậc nhất trong lịch sử Việt Nam trước năm 1945.

- Nguyễn Trãi là người sống hết mình với thời đại, có những đóng góp to lớn vào thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và sự nghiệp xây dựng đất nước sau khi dân tộc giành lại quyền độc lập, tự chủ.

II. Nguyễn Trãi người anh hùng dân tộc

1. Thân thế

- Hiệu: Ức Trai

- Quê hương: làng Chi Ngại (Hải Dương) sau dời về Nhị Khê (Hà Nội)

- Gia đình:

+ Cha: Nguyễn Phi Khanh đỗ thái học sinh thời Trần

+ Mẹ: Trần Thị Thái, con quan Tư đồ Trần Nguyên Đán

=> Truyền thống gia đình: yêu nước, văn hóa, văn học

2. Cuộc đời và con người

- Nguyễn Trãi mất mẹ khi 5 tuổi, ông ngoaị mất khi 10 tuổi.

- Nguyễn Trãi đỗ Thái học sinh năm 1400 (20 tuổi). Và cùng cha ra làm quan cho nhà Hồ (quan ngự sử).

- Năm 1407, triểu Hồ sụp đổ, giặc Minh bắt Nguyễn Phi Khanh đưa về Trung Quốc và giam lỏng Nguyễn Trãi ở thành Đông Quan.

- Khoảng 1423, Nguyễn Trãi tìm vào Thanh Hoá, tham gia khởi nghĩa Lam Sơn, theo giúp Lê Lợi, dâng “Bình Ngô Sách”.

- Năm 1427, cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế và giao cho Nguyễn Trãi viết Bình Ngô đại cáo.

- Nguyễn Trãi hăm hở tham gia vào công cuộc xây dung lại đất nước. Nhưng với tài năng, nhân cách cao cả của mình, Nguyễn Trãi luôn bị bọn gian thần đố kị. Ông bị nghi oan, bị bắt rồi lại được tha. Từ đó ông không còn được trọng dụng.

- Năm 1437 ông đã cáo quan về Côn Sơn ở ẩn, năm 1440 Lê Thái Tông mời Nguyễn Trãi ra làm quan, 1442 cái chết đột ngột của Lê Thái Tông ở Lệ Chi viên là bi kịch đối với Nguyễn Trãi và dòng họ ông bị chu di tam tộc.

=> Đây là bi kịch lớn nhất trong lịch sử dân tộc. Nguyễn Trãi đã rơi đầu dưới lưỡi gươm của triều đình mà ông từng kì vọng. Vụ án Lệ Chi Viên thực chất là mâu thuẫn nội bộ của triều đình phong kiến.

- Năm 1464 Lê Thánh Tông minh oan cho Nguyễn Trãi, năm 1467 ban lệnh tìm kiếm, cho khắc in di cảo của ông.

- Năm 1890, Nguyễn Trãi được tổ chức UNESCO vinh danh là “Danh nhân văn hoá thế giới”.

*Tóm lại: Cuộc đời Nguyễn Trãi nổi lên hai điểm cơ bản:

- Là bậc anh hùng dân tộc, là một nhân vật toàn tài hiếm có của lịch sử Việt Nam.

- Là người chịu những oan khiên thảm khốc.