SKKN: Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3

Hoatieu xin chia sẻ mẫu Báo cáo biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy với tên SKKN: Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3. Kỹ năng đọc là một trong kỹ năng rất quan trọng ở cấp tiểu học, ngoài việc đóng đúng, đọc lưu loát, thì đọc diễn cảm cũng là một khía cạnh đáng quan tâm. Mẫu sáng kiến kinh nghiệm dưới đây sẽ đưa ra một số biện pháp nâng cao kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3, mời các bạn tham khảo.

1. SKKN: Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3

Dưới đây là một mẫu sáng kiến kinh nghiệm về Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3 thực tế mà Hoatieu sưu tầm được. Mời các bạn tham khảo.

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tư do – Hạnh phúc

BÁO CÁO
BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY
NĂM HỌC 20... – 20...

Họ và tên: …………

Chức vụ: Giáo viên

Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm Tiểu học.

Đơn vị công tác: Trường Tiểu học .......

Tên biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy: “Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3”.

I. LÍ DO CHỌN BIỆN PHÁP:

Đối với con người, cơ quan phát âm, ngôn ngữ phát triển mạnh, phù hợp với sự tiếp nhận và thực hiện chức năng phát âm. Tập đọc là sự nhận thức tư duy, trừu tượng, tình cảm, trí nhớ và nhân cách học sinh được hình thành, tiềm tàng khả năng đã và đang phát triển. Với sự ngây thơ hồn nhiên, trong sáng, tính tò mò mà lại hiếu động hay khám phá, độc lập, tư lực và làm theo bản năng.

Giáo viên là hình tượng mà học sinh tôn sùng, ngưỡng mộ, mọi điều bảo ban đều nhất nhất nghe theo. Sự phát triển nhân cách của học sinh vốn một một phần phụ thuộc vao tấm gương mẫu mực của giáo viên. Dạy Tập đọc cho học sinh bước đầu là giúp cho não bộ và cơ quan phát âm, ngôn ngữ, những tinh hoa văn hóa, văn học nghệ thuật trong tâm hồn trẻ. Giáo viên rèn kĩ năng đọc, hiểu, cảm thụ văn học kết hợp rèn luyện tình cảm đạo đức, ý chí, ý thức. Từ đó phát triển khả năng học tập các môn học khác là điều kiện phát triển toàn diện cho học sinh tiểu học.

Phát triển đúng đắn nhân cách là phụ thuộc vào quá trình giáo dục của thầy. Dạy Tập đọc giáo viên phải có phương pháp phù hợp với tâm sinh lý của trẻ. Giáo viên giúp học sinh tiến đến phát triển của khoa học, xã hội nhằm đáp ứng sự ham hiểu biết và từ đó tăng cường giáo dục đạo đức, nhân cách cho các em.

Như chúng ta đã biết Tập đọc là phân môn đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho học sinh kỹ năng đọc, một kỹ năng quan trọng hàng đầu của học sinh ở cấp tiểu học, cấp học đầu tiên trong trường phổ thông. Đọc giúp học sinh chiếm lĩnh được một ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp và học tập, đây là một công cụ giúp học sinh học tốt các môn học. Việc dạy Tập đọc sẽ giúp các em hiểu biết hơn, bồi dưỡng ở các em lòng yêu cái thiện, cái đẹp, dạy cho các em biết suy nghĩ một cách lô gíc cũng như có hình ảnh về các sự vật có xung quanh cuộc sống của chúng ta. Như vậy, dạy Tập đọc có một ý nghĩa to lớn vì nó bao gồm các nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục tình cảm chuẩn mực đạo đức và phát triển trí tuệ, tư duy.

II. THỰC TRẠNG CỦA LỚP 3B TRƯỜNG TIỂU HỌC .......:

Trong quá trình dạy Tập đọc lớp 3B, tôi thấy chất lượng đọc diễn cảm của học sinh còn yếu. Đọc là bày tỏ ý kiến của mình. Từ đó con người có điều kiện tự học và hiểu biết các môn học khác. Đọc là cầu nối của mọi tri thức, của các môn học. Đọc chính là học, học nữa, học mãi, học cả đời. Vì vậy khi giáo viên giúp cho học sinh biết đọc, đọc đúng, đọc hiểu và biết đọc diễn cảm câu thơ, câu văn …

Là một giáo viên tôi luôn trăn trở, suy nghĩ: Làm thế nào để nâng cao kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh giúp HS đọc đúng, đọc diễn cảm, hiểu và cảm nhận được bài thơ, bài văn…Vì vậy, tôi chọn đề tài “Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho HS lớp 3”. hy vọng phần nào có thể đáp ứng được yêu cầu trên.

1. Thuận lợi

Ban giám hiệu nhà trường có năng lực, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ những khó khăn trong công tác chuyên môn, cũng như những công việc khác đối với mọi người trong đơn vị nói chung, bản thân tôi nói riêng.

Bản thân có trách nhiệm cao trong công tác giảng dạy, chịu khó tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, tài liệu, sách báo,… để nâng cao năng lực chuyên môn; có kế hoạch dạy học cụ thể, sử dụng đồ dùng dạy học thường xuyên có hiệu quả; kiên trì, nhiệt tình dẫn dắt, hướng dẫn học sinh đến nơi đến chốn qua từng tiết học.

Nhiều năm làm công tác chủ nhiệm nên bản thân nắm được tâm lý, khả năng nhận thức của học sinh từ đó thiết kế bài giảng, sử dụng phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng học sinh hơn.

2. Khó khăn

Đa số các em mới chỉ dừng lại ở việc đọc to nhưng mức độ đọc lưu loát còn một số em vẫn chưa đạt yêu cầu, các em còn đọc lát gừng, đọc lặp từ, thêm từ, bớt từ… Mức độ đọc diễn cảm chỉ có rất ít em đạt được. Các em chưa thể hiện rõ giọng đọc của từng thể loại như thơ, văn… Đặc biệt vẫn còn một số học sinh không biết thế nào là đọc hay, đọc chưa có cao độ không diễn cảm dẫn đến không thể hiện hết được ý tưởng và những nội dung tác giả muốn truyền đạt đến người nghe.

3. Hạn chế:

Qua thực tế giảng dạy và nghiên cứu khảo sát chất lượng của phân môn Tập đọc lớp 3, bản thân tôi nhận thấy: Học sinh đã biết đọc thành tiếng bài văn, bài thơ, đã để ý và đọc tương đối đúng các phụ âm khó. Nhưng đọc hiểu nắm nội dung bài còn gặp nhiều khó khăn, do vậy nên khó khăn trong việc nêu được ý chính của bài, chưa có kỹ năng đọc hay toàn bài văn. Khi đọc, gặp các dấu phẩy, dấu chấm còn ngừng nghỉ như nhau, chưa đọc đúng giọng câu hỏi, câu cảm. Chưa có thói quen chuẩn bị bài ở nhà trước khi đến lớp. Về khả năng ngôn ngữ của học sinh còn yếu, tư duy của các em chưa cao.

III. NỘI DUNG CỦA GIẢI PHÁP:

Hướng dẫn học sinh luyện đọc đúng một cách linh hoạt, khéo léo. Như chúng ta đã biết đọc diễn cảm chỉ thực hiện trên cơ sở học sinh đã đọc đúng và đọc lưu loát. Đọc đúng không đọc thừa, không sót tiếng. Đọc đúng là đọc phải chuẩn ngôn ngữ tức là đọc đúng chính âm. Vì thế rèn luyện đọc đúng là khâu đầu tiên rèn đọc diễn cảm từ các lớp dưới. Đối với học sinh lớp 3 việc luyện đọc đúng được rèn luyện như sau:

Biện pháp 1: Giáo viên chuẩn bị chu đáo cho tiết dạy

Khâu chuẩn bị bài là một trong những yếu tố không kém phần quan trọng dẫn đến sự thành công của tiết dạy. Vậy nên để có tiết dạy phân môn Tập đọc đạt hiệu quả ta cần chuẩn bị:

- Tranh ảnh liên quan đến bài tập đọc

- Sách giáo khoa, sách giáo viên

- Sách thiết kế bài giảng để tham khảo

- Thiết kế bài dạy: Giáo viên phải đọc bài Tập đọc nhiều lần từ việc đọc nhanh, đọc hiểu đến đọc diễn cảm và cảm thụ bài đọc; dựa vào chuẩn kiến thức, đối tượng học sinh của lớp để xây dựng mục tiêu bài dạy và đề ra phương án tiến hành. Tham khảo thêm tài liệu có liên quan đến bài dạy (sách giáo viên, sách thiết kế, các tư liệu khác…) để thiết kế bài phù hợp với đối tượng, tình hình thực tế của lớp. Vận dụng phương pháp và hình thức tổ chức dạy học linh hoạt, phù hợp với các đối tượng theo hướng phát huy tính năng động, sáng tạo của học sinh. Dự kiến các tình huống có thể xảy ra trên lớp như: từ khó học sinh đọc dễ sai, từ mới học sinh khó hiểu, cách ngắt, nghỉ hơi ở một số cụm từ, câu văn dài, đoạn văn… Ngoài việc rèn đọc đúng, chính xác, giáo viên cần hướng dẫn học sinh ngắt nghỉ hợp lý và thể hiện giọng đọc đúng nội dung với một số câu tiêu biểu.

Biện pháp 2: Dạy theo đối tượng học sinh qua các tiết Tập đọc

Như chúng ta đã biết dạy học phân hóa là dạy theo từng loại đối tượng, phù hợp với tâm sinh lý, khả năng, nhu cầu và hứng thú của người học nhằm phát triển tối đa tiềm năng riêng vốn có. Đặc điểm của dạy học phân hóa là phát hiện và bù đắp lỗ hổng kiến thức, tạo động lực thúc đẩy học tập cho các em. Để nâng cao kỹ năng đọc cho từng đối tượng học sinh cần thực hiện các bước sau:

+ Đối với học sinh đọc chậm, phát âm chưa đúng

Giáo viên hướng dẫn luyện đọc theo một số hình thức sau:

- Luyện đọc từng tiếng, từng từ, từng câu, từng đoạn, cả bài nhiều lần để các em quen với mặt chữ.

- Từng học sinh đọc, nhóm đọc, cả lớp đọc đồng thanh.

- Hướng dẫn cá nhân; luyện đọc tiếng khó, từ khó nhiều lần để học sinh đọc đúng.

Thường xuyên nhắc nhở, theo dõi để uốn nắn kịp thời khi các em đọc chưa đạt yêu cầu. Nếu đọc sai chỗ nào thì yêu cầu đọc lại đúng thì mới đọc tiếp. Nếu 3 lần đều sai thì giáo viên đọc mẫu lại. Ngoài việc đọc đúng giáo viên cần xây dựng nề nếp học tập, thói quen đọc tiếp sức câu, đoạn. Xếp học sinh ngồi đầu bàn để tiện việc rèn đọc cho học sinh. Tổ chức cho học sinh có kỹ năng đọc tốt kèm thêm học sinh đọc chậm, phát âm chưa đúng trong giờ Tập đọc (đọc sách ở Thư viện) hoặc luyện đọc ngoài giờ.

Vận dụng phương pháp luyện đọc theo mẫu, yêu cầu học sinh nghe và nhìn; giáo viên (học sinh hoàn thành, hoàn thành tốt) đọc mẫu thật chuẩn, học sinh chú ý nghe và nhìn miệng để đọc theo. Biện pháp này giáo viên cần giảng, phân tích một cách đơn giản khi học sinh phát âm để phát âm đúng: s/x; r/d/gi; ch/tr; l/n…để học sinh nhận diện nhằm khắc sâu trí nhớ cách đọc đúng cho học sinh.

Ví dụ: “con sâu”, “xâu kim”

s

âu

x

+ Rèn cho học sinh phát âm theo đúng chữ viết.

Ví dụ: phát âm “ưu tiên” chứ không phải “ưu tiêng”

+ Hướng dẫn cho học sinh phát âm đúng thanh hỏi, thanh ngã

Ví dụ: “nỗi buồn” chứ không phải “nổi buồn”

“một nửa” chứ không phải “một nữa”

+ Đối với học sinh ngắt nghỉ hơi chưa hợp lí

Khi đọc một văn bản nếu ngắt nghỉ hơi chưa phù hợp sẽ hiểu nội dung văn bản đi hướng khác. Do đó dạy Tập đọc giáo viên cần chú trọng rèn học sinh ngắt, nghỉ hơi đúng. Trước hết, cần hướng dẫn các em nghỉ hơi ở những chỗ có dấu kết thúc câu. Các dấu (dấu chấm, chấm hỏi, chấm than, hai chấm, chấm lửng ở cuối câu hoặc dấu ngăn cách câu với nhau) cần nghỉ hơi một quãng bằng khoảng thời gian đọc một chữ. Khi đọc câu có (dấu phẩy, chấm phẩy, gạch ngang, ngoặc đơn ở giữa câu) thời gian ngắt hơi bằng bằng nửa quãng nghỉ hơi sau dấu chấm. Trong trường hợp dấu kết thúc câu đồng thời cũng kết thúc một đoạn để xuống dòng, quãng nghỉ sẽ dài gấp đôi khoảng thời gian phát âm một tiếng.

Bên cạnh những dấu kết thúc câu hoặc ngăn cách các bộ phận câu, còn có một số dấu câu có cách dùng đặc biệt là dấu chấm lửng thể hiện lời nói ngắt quãng cụ thể là:

- Ngắt quãng giữa một tiếng

Khi hướng dẫn học sinh nghỉ hơi giữa cụm từ lưu ý các em đọc tự nhiên, tránh cường điệu, đọc nhát gừng vì hiểu ngắt giọng một cách máy móc hoặc đọc quá to những tiếng cần nhấn giọng.

Ngoài việc đọc đúng, chính xác, giáo viên cần chú ý hướng dẫn học sinh cách nhấn giọng ở những từ in đậm và ngắt nhịp giữa các dòng thơ đúng chỗ, thể hiện giọng đọc đúng với nội dung.

Ví dụ: Trong bài thơ “Bận” Sách giáo khoa Tiếng Việt - Tập I trang 59.

Trời thu / bận xanh / Còn con / bận bú /

Sông Hồng / bận chảy / Bận ngủ / bận chơi /

Cái xe / bận chạy / Bận / tập khóc cười /

Lịch bận tính ngày .// Bận / nhìn ánh sáng. //

Với bài này đọc với giọng vui, khẩn trương, thể hiện sự bận rộn của mọi vật, mọi người.

+ Đối với học sinh đọc vẹt, chưa hiểu nội dung

Để giúp học sinh hiểu nội dung bài cần rèn cho học sinh kĩ năng đọc thầm. Đọc thầm giúp học sinh dễ cảm nhận nội dung bài học. Đây là hình thức đọc hiểu mà đòi hỏi học sinh phải có tính tự giác. Do đó, trước khi cho học sinh đọc thầm, giáo viên cần giao nhiệm vụ cụ thể cho học sinh nhằm định hướng rõ việc đọc- hiểu (đoạn văn hay khổ thơ nào, đọc để biết, hiểu, nhớ hay suy nghĩ và trao đổi về điều gì,…)

Kết hợp quan sát, theo dõi từng học sinh để biết học sinh đọc đến đâu. Có như vậy mới nâng cao được chất lượng đọc thầm nhằm giúp các em hiểu được nội dung bài đọc. Học sinh được rèn kĩ năng đọc thầm, đọc lướt thường chủ yếu ở phần tìm hiểu bài ở phân môn Tập đọc.

Giáo viên nên chọn từ trọng tâm và giải thích ngắn gọn, dứt khoát, dễ hiểu. Yêu cầu học sinh chuẩn bị bài trước ở nhà, tìm hiểu nội dung bài theo từng câu hỏi ở sách giáo khoa.

Ngoài ra, giáo viên cần xây dựng cho học sinh thói quen tìm đọc sách ở Thư viện và ghi chép những thông tin cần thiết khi đọc nhằm hỗ trợ cho các môn học khác. Từ đó rèn được kĩ năng đọc hiểu cho học sinh.

+ Đối với học đọc hiểu và đọc diễn cảm

Muốn giúp người nghe cảm nhận được cái hay, cái đẹp của văn bản đòi hỏi người đọc phải đọc diễn cảm văn bản. Đó là vấn đề cần thiết, quan trọng đối với học sinh lớp 3. Hiểu nội dung bài văn, bài thơ thì mới có cách đọc đúng, đọc hay và diễn cảm được. Việc luyện đọc hiểu thường được thực hiện trong bước đọc thầm. Đọc diễn cảm là một yêu cầu đặt ra khi đọc những câu văn bản văn chương hoặc có các yếu tố của ngôn ngữ nghệ thuật. Đó là việc đọc thể hiện ở kỹ năng làm chủ ngữ điệu, chỗ ngừng giọng, cường độ giọng,... để biểu đạt đúng ý nghĩ và tình cảm mà tác giả đã gửi gắm trong bài đọc, đồng thời biểu hiện được sự thông hiểu, cảm thu của người đọc đối với tác phẩm. Đọc diễn cảm thể hiện năng lực đọc ở trình độ cao và chỉ thực hiện được trên cơ sở đọc đúng và đọc lưu loát. Để phát huy năng lực đọc nên gọi các em đọc mẫu. Khuyến khích cách đọc sáng tạo của học sinh, tránh áp đặt một cách đọc theo khuôn mẫu. Sau khi tìm hiểu nội dung bài, giáo viên cần mở rộng nội dung bài; đặt câu hỏi mở rộng phù hợp với nội dung bài để học sinh suy nghĩ, phán đoán, tạo cho học sinh có cơ hội phát huy năng lực tìm tòi, sáng tạo trong học tập.

Tôi hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm, gợi mở giúp học sinh biết thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc, hình ảnh, cảm xúc, tính cách nhân vật trong bài … Tuy nhiên, học sinh đọc diễn cảm còn phụ thuộc vào sự cảm nhận riêng của từng em về ngữ điệu, tốc độ, trường độ và âm sắc. Giáo viên không nên áp đặt học sinh theo khuôn mẫu.

Tôi hướng dẫn học sinh xác định ngữ điệu đọc sao cho phù hợp, giúp người nghe tiếp nhận được những vấn đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản, khắc phục cách đọc thiên về hình thức “ diễn cảm” của học sinh tiểu học.

Ví dụ: Dạy bài “Giọng quê hương”

Trước khi tìm hiểu nội dung đoạn 3, gọi 1 học sinh đọc đoạn 3. Đồng thời cả lớp đọc thầm. Giáo viên giao nhiệm vụ: Vì sao anh thanh niên cảm ơn Thuyên và Đồng? Những chi tiết nói lên tình cảm tha thiết của các nhân vật đối với quê hương? Qua câu chuyện, em nghĩ gì về giọng quê hương?

Biện pháp 3: Giáo viên đọc mẫu diễn cảm:

Đọc mẫu diễn cảm là sử dụng ngữ điệu để phô diễn cảm xúc của bài đọc. Phải hòa nhập tâm hồn vào nội dung bài đọc.

Giáo viên đọc mẫu phải rõ ràng, đọc đúng, ngữ điệu đọc phù hợp. Giọng đọc ngắt biểu cảm, thể hiện tốc độ, cường độ, cao độ để biểu đạt đúng ý nghĩa và tình cảm mà tác giả đã gởi gắm trong bài đọc, đồng thời thông hiểu, cảm thụ của người đọc đối với tác phẩm.

Muốn học sinh đọc hay, đọc đúng, diễn cảm thì trước hết người thầy phải đọc tốt để thâm nhập, lây truyền tới học sinh để gây hứng thú cho học sinh trong tiết học. Để đọc tốt thì giáo viên luôn coi trọng việc đọc mẫu để từ đó thường xuyên rèn luyện giọng đọc, tự ý thức điều chỉnh mình và có lòng ham muốn đọc hay.

Biện pháp 4: Tổ chức luyện tập thực hành đọc diễn cảm văn bản.

Tạo điều kiện cho từng học sinh được thực hành luyện đọc diễn cảm (theo cặp, theo nhóm) để rút kinh nghiệm.

Luyện đọc diễn cảm các câu tiêu biểu trong bài. các luyện đọc này tạo điều kiện cho tất cả học sinh đều được đọc theo các bước sau:

+ Giáo viên đưa ra câu cần luyện đọc đã ghi ở bảng phụ.

+ Học sinh tìm hiểu nghĩa của câu văn đó.

+ Học sinh xác định giọng đọc của câu văn đó.

Học sinh đọc mẫu (GV đọc mẫu) Học sinh thảo luận, nhận xét về giọng đọc của cô , của bạn mà mình yêu thích .

+ Học sinh luyện đọc theo nhóm, tổ, cá nhân.

Luyện đọc diễn cảm đoạn văn hoặc khổ thơ: Giáo viên cho học sinh nhắc lại cách thể hiện giọng đọc, ngắt giọng, nhấn giọng ở những từ biểu cảm trong đoạn văn hoặc khổ thơ: Giáo viên cho học sinh nhắc lại cách thể hiện giọng đọc, ngắt giọng, nhấn giọng ở những từ biểu cảm trong đoạn hoặc khổ thơ đó rồi cho học sinh đọc theo trình tự các bước sau:

+ Giáo viên đọc mẫu – Học sinh thảo luận, nhận xét về giọng đọc.

- Học sinh luyện đọc theo cặp .

- Cho học sinh thi đọc diễn cảm trước lớp để học tập lẫn nhau.

- Học sinh luyện đọc diễn cảm từng đoạn (văn xuôi) cả bài (văn vần)

- Giáo viên tiến hành các bước như trên:

+ Học sinh đọc cá nhân – giáo viên nhận xét đánh giá.

+ Văn bản có 2 nhân vật trở lên, giáo viên phân vai, rèn luyện cách thay đổi. giọng khi nhập vai các nhân vật. Giáo viên nên hướng dẫn như sau:

- Cho học sinh đọc bài và tìm trong bài có mấy nhân vật.

- Giáo viên giúp học sinh chỉ ra tính cách của từng nhân vật và giọng đọc phù hợp với từng nhân vật.

- Giáo viên đọc mẫu lời các nhân vật bằng giọng của chính mình.

- Học sinh luyện tập nhiều lần theo hướng dẫn của giáo viên.

- Xây dựng không khí hào hứng, say mê học tập nhằm kích thích luyện đọc của học sinh.

- Thông qua trò chơi học tập nhắm rèn luyện tư duy linh hoạt, tác phong nhanh nhẹn, tháo vát, tự tin, giáo dục tư tưởng, tình cảm tốt đẹp.

- Giáo viên lựa chọn trò chơi học tập thích hợp để học sinh tham gia.

- Ví dụ: Thi đọc tiếp nối từng đoạn (nhóm tổ), đọc “ Truyền điện” thi tìm nhanh đọc đúng, nhìn một từ đọc cả câu (hoặc nhìn một câu đọc cả đoạn), nghe đọc đoạn- đoán tên bài, thi đọc truyện theo vai, thả thơ…

IV . HIỆU QUẢ CỦA BIỆN PHÁP:

Với cách tổ chức và thực hiện các biện pháp dạy học đã nêu trên, hiệu quả giờ dạy được nâng lên rõ rệt. HS hứng thú, say mê, tích cực hơn trong học tập. Các em tự tin khi đọc bài, số em đọc chưa đạt đã giảm đi, biết phân biệt thể loại bài đọc, phân biệt các nhân vật trong bài, thể hiện tình cảm thái độ qua giọng đọc phù hợp với sự việc, hình ảnh, cảm xúc, tính cách nhân vật. Biết lên giọng, xuống giọng đúng chỗ, biết ngắt nhịp thơ, biết nghỉ hơi đúng ở những câu văn dài và đặc biệt là phát âm chuẩn các từ ngữ dễ lẫn. Các em không chỉ tiến bộ ở phân môn tập đọc mà còn phát triển cả về khả năng diễn đạt trong phân môn Kể chuyện, Tập làm văn và phân biệt chính tả. Kết quả thực hiện như sau:

Qua thực tế giảng dạy khi áp dụng các biện pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh ở lớp tôi chủ nhiệm có tiến bộ rõ rệt. Cụ thể:

MINH CHỨNG QUA BẢNG SỐ LIỆU:

Kết quả cụ thể như sau:

Năm 20...-20...

TSHS

Trước khi thực hiện

Sau khi thực hiện

Đọc đúng

Đọc nhanh

Đọc hiểu

Đọc diễn cảm

Đọc đúng

Đọc nhanh

Đọc hiểu

Đọc diễn cảm

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

Đầu năm

31

16

51,6

6

19,3

5

16,1

4

13

5

16,2

8

25,8

9

29

9

29

Cuối kì 1

31

13

41,9

6

19,3

7

22,7

5

16,1

2

6,5

8

25,8

10

32,2

11

35,5

V. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

Kết luận:

Qua thời gian ngắn tôi nhận thấy những biện pháp nêu trên đã thu được kết quả khả quan và đã rút ra kết luận sau:

+ Phải biết yêu thương, gần gũi, quan tâm, giúp đỡ, tìm hiểu để giúp các em khắc phục những hạn chế trên.

+ Đọc diễn cảm mẫu của giáo viên là khâu quan trọng giúp học sinh cảm nhận về nội dung, ý nghĩa của bài qua giọng đọc của giáo viên.

+ Nội dung bài đọc và xác định giọng đọc của cả bài, đoạn câu là một yếu tố cơ bản giúp các em đọc diễn cảm tốt.

+ Cần phát huy luyện đọc theo cặp, nhóm để học sinh luyện tập lẫn nhau.

+ Nên tổ chức trò chơi học tập để thay đổi không khí.

+ Thói quen học ở nhà là một việc cần thiết để học sinh rèn đọc diễn cảm. Chuẩn bị ở nhà tốt thì đến lớp tiếp thu bài nhanh hơn, đọc tốt hơn.

2. Kiến nghị:

Từ việc thực hiện các biện pháp trên, bản thân tôi đã thu được những kết quả như:

- Học sinh đã hình thành và rèn luyện được kĩ năng đọc diễn cảm bài văn ngày càng tốt hơn. Biết phân biệt các thể loại bài đọc, phân biệt các nhân vật trong bài, thể hiện được tình cảm thái độ qua giọng đọc phù hợp với việc, hình ảnh, cảm xúc, tính cách nhân vật. Biết lên giọng, xuống giọng đúng chỗ, biết ngắt nhịp thơ, biết nghỉ hơi đúng ở những câu văn dài và đặc biệt là phát âm chuẩn các từ ngữ dễ lẫn.

- Các em không chỉ tiến bộ về môn Tập đọc mà còn phát triển về khả năng diễn đạt trong phân môn kể chuyện, Tập làm văn.

- Đa số các em có hứng thú và yêu thích học phân môn Tập đọc,đặc biệt là rất thích thi đọc diễn cảm.

- Các em có năng khiếu hầu hết đã được phát hiện, bồi dưỡng để tham gia vào các hoạt động ngoại khóa như văn nghệ, kể chuyện …của trường.

- Số học sinh giỏi môn Tiếng việt cũng tăng dần.

3. Đề xuất:

- Đối với tổ chuyên môn: Cần thường xuyên trao đổi học hỏi kinh nghiệm giữa đồng nghiệp với nhau

- Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn theo tuần tháng với chủ đề rèn đọc diễn cảm cho HS

- Đối với nhà trường phòng giáo dục: Cần quan tâm và tạo điều kiện hơn nữa về cơ sở vật chất đáp ứng nhu cầu học tập.

- Cung cấp sách hướng dẫn và nhiều tài liệu bổ trợ cho việc dạy đọc diễn cảm cho học sinh.

Trên đây là một số đóng góp của tôi về biện pháp dạy đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3. Kính mong ban giám khảm sẽ bổ sung góp ý để “Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3” của tôi được hoàn thiện hơn!

Tôi xin chân thành cảm ơn!

......., ngày ..... tháng .... năm 20...
NGƯỜI VIẾT
Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3
Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3

2. Các biện pháp rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3

2.1. Dạy học sinh kỹ năng ngắt nghỉ, dùng ngữ điệu

Đọc diễn cảm thể hiện ở kĩ năng dùng ngữ điệu, biết nghỉ hơi ở dấu chấm, ngắt hơi ở dấu phẩy, hoặc chỗ cần tách ý, biết đọc liền các tiếng trong từ ghép, từ láy hoặc cụm từ cố định. Khi nào mà học sinh còn chưa nắm vững những kiến thức cơ bản như dấu chấm nghỉ dài dấu phẩy nghỉ ngắn, chưa biết từ láy, từ ghép phải đọc liền thì vội vàng bảo bé đọc cả bài sẽ chỉ tốn thời gian và công sức cho cả cô và trò.

2.2. Hướng dẫn học sinh phân tích bài đọc

Muốn đọc diễn cảm thì trước hết phải biết đoạn văn viết gì, có ý gì. Trước hết phải xác định thể loại bài đọc đó. Ví dụ như đối với loại hình văn bản phi nghệ thuật, giáo viên hướng dẫn HS xác định được ngữ điệu đọc sao cho phù hợp với mục đích thông báo, làm rõ những thông tin cơ bản, giúp người nghe tiếp nhận được những vấn đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản. Điều này giúp cho HS khắc phục được những cách đọc thiên về hình thức hoặc diễn cảm tùy tiện.

Đối với văn bản nghệ thuật thì hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua dẫn dắt, gợi mở giúp các em thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với sự việc, hình ảnh, cảm xúc, tính cách nhân vật trong bài. Nhất là với những bài đọc kể chuyện, phân biệt giọng người dẫn chuyện với từng tuyến nhân vật có tính cách khác nhau. Bên cạnh đó cũng cần phân tích xem nhân vật đang có cảm xúc, trạng thái như thế nào. Việc hiểu đúng cảm xúc của nhân vật trong từng trường hợp sẽ giúp học sinh dễ thể hiện được đúng trạng thái ấy hơn.

2.3. Tận dụng tối đa thời gian trong giờ hướng dẫn học

Trong điều kiện dạy học hiện nay hầu hết các trường tiểu học đều thực hiện học hai buổi trên ngày. Đây là một điều kiện thuận lợi giúp giáo viên tận dụng những giờ luyện đọc, giờ tự học nhằm củng cố và nâng cao chất lượng đọc cho học sinh.

Với giờ hướng dẫn học tôi thường tổ chức hướng dẫn học sinh ôn lại các bài tập đọc trong tuần dưới hình thức kiểm tra cặp đôi, sau đó tổ chức theo nhóm, tổ gây hứng thú cho các em.

Sau mỗi giờ luyện đọc, các em đã có thể đọc lưu loát và trôi chảy, tôi tiếp tục yêu cầu các em luyện đọc diễn cảm bằng cách đọc lại đoạn văn hoặc thơ đã luyện trong giờ học chính khóa. Ngoài ra, các em sẽ tìm hiểu cách đọc diễn cảm ở các đoạn, khổ thơ còn lại của bài để luyện đọc.

Ở lứa tuổi tiểu học, tuổi “nhi đồng” ưa sống bằng tình cảm, thích động viên, khen thưởng bằng lời nói việc làm cụ thể: khen trong từng giờ học, từng môn học, ….Với những em chưa chăm tôi luôn theo sát và kiểm tra việc học nói chung và việc đọc nói riêng để từng bước nâng cao chất lượng đọc cho các em.

Tóm lại: Cần tranh thủ các giờ luyện đọc, tự học để rèn đọc và nâng cao năng lực đọc diễn cảm cho học sinh lớp mình là một việc làm cần thiết, có tác dụng tích cực gây hứng thú học tập, sự say mê học hỏi lẫn nhau trong các em.

2.4. Vận dụng linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học và các phương pháp dạy học trong giờ tập đọc

* Phương pháp đàm thoại:

Phương pháp này phù hợp với tâm lý trẻ nhỏ, các em thích được hoạt động (hoạt động lời nói).

Phương pháp đàm thoại được thực hiện trên cơ sở trao đổi câu hỏi phục vụ cho nội dung bài. Ở đây có thể thấy, giáo viên nêu câu hỏi dẫn dắt, gợi mở; trò tìm tòi, khám phá, chiếm lĩnh kiến thức. Ngược lại, trò có thể nêu câu hỏi thắc mắc để giáo viên có thể hướng dẫn và giải đáp.

Phương pháp đàm thoại là tạo cho học sinh phát triển giao tiếp (giao tiếp giữa cô và trò). Khi sử dụng phương pháp này ngoài việc có tác dụng giúp học sinh tiếp thu kiến thức còn có tác dụng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Giáo viên kịp thời điều chỉnh nội dung và phương pháp dạy học của mình cho phù hợp với đối tượng học sinh.

Khi sử dụng phương pháp này, giáo viên nên dùng ngôn ngữ dễ nghe, nhẹ nhàng, tránh cáu gắt khi các em chậm nhớ, chậm hiểu. Hãy ôn tồn dẫn dắt học sinh từng bước một để dạy các em làm tốt bài tập trong mỗi ngày.

Ví dụ: Bài Đoàn thuyền đánh cá:

GV đưa đoạn cần đọc diễn cảm yêu cầu HS đọc tìm từ cần nhấn giọng

Mặt trời xuống biển/ như hòn lửa

Sóng đã cài then, đêm sập cửa

Đoàn thuyền đánh cá/ lại ra khơi

Câu hát căng buồm /cùng gió khơi.

Học sinh thực hiện theo yêu cầu của cô và thể hiện giọng đọc.

* Phương pháp học nhóm

Ngay từ đầu năm học qua khảo sát, phân loại học sinh trong lớp tôi bố trí cho học sinh giỏi kèm học sinh yếu, em giỏi ngồi gần em yếu để giúp bạn học tập, ưu tiên những học sinh yếu được ngồi ở dãy bàn thứ nhất và thứ hai trong lớp. Trong từng giờ học lúc nào tôi cũng gọi các em trả lời, làm bài nhiều hơn những bàn học sinh khác.

Ví dụ: Bài Khuất phục tên cướp biển:

Tổ chức cho HS luyện đọc trong nhóm và thi đọc diễn cảm trước lớp doạn văn sau:

Chúa tàu trừng mắt nhìn bác sĩ, quát:

- Có câm mồm không?

Bác sĩ điềm tĩnh hỏi:

- Anh bảo tôi phải không?

...

Nếu anh không cất dao, tôi quyết làm cho anh bị treo cổ trong phiên tòa sắp tới

* Phương pháp nhận xét nêu gương.

Để nâng dần chất lượng học sinh trong lớp, muốn cho trình độ học sinh đồng đều vào cuối năm học, tôi thường trò chuyện với học sinh trung bình – yếu để giúp các em cố gắng hơn cho kịp bằng các bạn. Tôi cho các em nhận xét các bạn giỏi trong lớp.

Ví dụ: Khi bạn đọc bài tốt thể hiện giọng đọc diễn cảm

Hs nhận xét bạn đọc hay và sẽ cố gắng học tập như bạn.

* Phương pháp gợi mở vấn đáp:

Tôi thường sử dụng phương pháp vấn đáp để tiến hành gợi mở làm cho không khí lớp học sôi nổi, sinh động, kích thích hứng thú học tập và lòng tự tin của các em. Ngoài ra còn rèn luyện cho các em năng lực diễn đạt sự hiểu biết của mình bằng ngôn ngữ, làm cho các em nắm kiến thức nhanh chóng và sâu sắc.

Ví dụ: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

GV yêu cầu HS gạch chân những từ cần nhấn giọng ở các dòng thơ:

Không có kính/ không phải vì xe không có kính

Nhìn thấy gió/ vào xoa mắt đắng

Thấy con đường/ chạy thẳng vào tim

Không có kính/ ừ thì ướt áo

HS không tìm được GV gợi ý HS:

Gạch chân vào những từ chỉ đặc điểm, hoạt động của sự vật để tìm cách nhấn giọng phù hợp với nội dung của bài

* Phương pháp thuyết trình:

Phương pháp này tôi sử dụng để trình bày kiến thức mới.Tuy nhiên phương pháp này tôi rất hạn chế sử dụng, chỉ sử dụng khi thật cần thiết: nhịp điệu chậm, phần nội dung thuyết trình ngắn và chiếm khoảng thời gian ngắn nhất trong một tiết học. Khi sử dụng phương pháp này tôi thường kết hợp với các phương pháp khác để học sinh thích thú và hào hứng hoạt động, ví dụ như phương pháp minh họa bằng vật thật, hình ảnh

*Phương pháp đọc tài liệu:

Tôi tìm hiểu và đọc một số tài liệu về phương pháp giảng dạy Tập đọc 4, về cách đổi mới phương pháp dạy học để giúp cho việc áp dụng đạt kết quả cao.

Ví dụ: - Những bài văn mẫu tâp 1,2 Lớp 4

- Luyện từ và câu Lớp 4

- SGK Tiếng việt lớp 4 tập 1,2

Hiệu quả:

Sau khi thực hiện biện pháp vận dụng các hình thức dạy học linh hoạt này, tôi nhận thấy HS rất hứng thú học tập và tiếp nhận kiến thức một cách linh hoạt và hào hứng. Học sinh thi đua nhau đọc diễn cảm sôi nổi trong các giờ học chính khóa và cả giờ HDH.

Trên đây là mẫu Báo cáo biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy: Biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3 và một số biện pháp rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 3. Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn.

Đánh giá bài viết
1 3.001
0 Bình luận
Sắp xếp theo