Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 136 Ngữ Văn 11 Cánh diều

Bài Thực hành tiếng Việt trang 136 (Ngữ Văn 11, bộ Cánh Diều) là phần luyện tập quan trọng giúp học sinh củng cố kiến thức về ngữ pháp, từ vựng và kỹ năng sử dụng tiếng Việt linh hoạt. Bài soạn này bao gồm các dạng bài như phân tích cấu trúc câu, nhận diện biện pháp tu từ, mở rộng vốn từ và ứng dụng vào viết đoạn văn. Việc chuẩn bị bài kỹ lưỡng không chỉ giúp học sinh nắm vững nội dung SGK mà còn rèn tư duy phản biện, khả năng diễn đạt mạch lạc.

Đặc biệt, thông qua các ví dụ thực tế, bài học này còn trang bị kỹ năng giao tiếp hiệu quả, phục vụ trực tiếp cho bài kiểm tra và cuộc sống. Hãy dành thời gian nghiên cứu bài soạn để tự tin hơn khi thảo luận trên lớp và đạt kết quả cao!

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 136

Câu 1. Dưới đây là một số lỗi trên báo chí được liệt kê trong sách Lỗi ngữ pháp và cách khắc phục. Em hãy phân tích và sửa những lỗi đó.

a. Là một người con của vùng Kinh Bắc, âm nhạc của ông luôn thể hiện những giai điệu đậm đà của dân ca quan họ.

b. Là hoạ sĩ chuyên về sơn mài, tranh của ông mang cốt cách trang trọng nhưng cũng thật duyên dáng.

c. Đống trái cây vừa được chuyển đi hết lại được chở ùn ùn từ trong rẫy ra.

d. Trong đội hình có ba cầu thủ người Hàn Quốc vốn là một cường quốc bóng đá ở châu Á.

Gợi ý trả lời:

a. 

• Lỗi sai: thiếu chủ ngữ
• Cách sửa: Ông là một người con của vùng Kinh Bắc, âm nhạc của ông luôn thể hiện những giai điệu đậm đà của dân ca quan họ.

b. 

• Lỗi sai: thiếu chủ ngữ
• Cách sửa: Ông là họa sĩ chuyên về sơn mài, tranh của ông mang cốt cách trang trọng nhưng cũng thật duyên dáng.

c. 

• Lỗi sai: ngắt câu sai
• Đống trái cây vừa được chuyển đi hết, lại được chở ùn ùn từ trong rẫy ra.

d. 

• Lỗi sai: ngắt câu sai, thiếu chủ ngữ
• Trong đội hình có ba cầu thủ người Hàn Quốc, nơi đây vốn là một cường quốc bóng đá ở châu Á.

Câu 2. Hãy phân tích và sửa những lỗi dưới đây:

a. Nhìn lên những câu đối treo trang trọng, được viết theo kiểu thư pháp. Mọi người lại nhớ đến bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên.

b. Tòa soạn đang phối hợp vận động nhiều nguồn tài trợ khác. Để tiếp tục hỗ trợ cho các chương trình từ thiện của Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo thành phố.

c. Mặc dù Nhà nước đã có chính sách về kinh tế trang trại, tưởng như mọi “rào chắn” đã được tháo dỡ. Thế nhưng bà con vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

d. Chăm lo cho trẻ đến trường là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Song không thể phủ nhận vai trò chính của người thầy trong việc tạo cho trẻ niềm vui thích, sự hứng thú trong học tập. Xây dựng môi trường học thân thiện cho học sinh nhằm giúp các em phát huy tiềm năng trong học tập cũng như sinh hoạt, giao tiếp.

Gợi ý trả lời:

a. 

• Ngắt câu sai
• Cách sửa: Nhìn lên những câu đối treo trang trọng được viết theo kiểu thư pháp, mọi người lại nhớ đến bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên.

b. 

• Ngắt câu sai
• Cách sửa: Tòa soạn đang phối hợp vận động nhiều nguồn tài trợ khác để tiếp tục hỗ trợ cho các chương trình từ thiện của Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo thành phố.

c. 

• Ngắt câu sai
• Cách sửa: Mặc dù Nhà nước đã có chính sách về kinh tế trang trại tưởng như mọi “rào chắn” đã được tháo dỡ, thế nhưng bà con vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

d.

• Ngắt câu sai
• Cách sửa: Chăm lo cho trẻ đến trường là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Song không thể phủ nhận vai trò chính của người thầy trong việc tạo cho trẻ niềm vui thích, sự hứng thú trong học tập, xây dựng môi trường học thân thiện cho học sinh nhằm giúp các em phát huy tiềm năng trong học tập cũng như sinh hoạt, giao tiếp.

Câu 3. Lỗi chung của các câu dưới đây là gì? Nêu cách sửa những lỗi đó.

a. Trong tai nạn giao thông này đã cho ta thấy rõ tác hại của rượu bia.

b. Mới đây, qua điều tra chiều cao của học sinh trung học phổ thông cho thấy: nam cao 1,63 - 1,67 mét; nữ cao: 1,53 - 1,55 mét.

c. Qua bài viết “Tôi có một giấc mơ” của Mác-tin Lu-thơ Kinh đã góp thêm một tiếng nói về quyền bình đẳng của các dân tộc trên thế giới.

d. Nhìn căn phòng ước chưa đầy 16 mét vuông nhưng được chia làm ba phần, nơi tôi đang ngồi có hai chiếc bàn dài dùng làm nơi nghỉ của giáo viên trong giờ ra chơi.

Câu 4. Tìm và sửa các lỗi về thành phần câu trong đoạn văn dưới đây của học sinh:

Chí Phèo, một hình tượng mang tính bi kịch. Qua nhân vật Chí Phèo cho ta thấy một hình tượng không chỉ là bi kịch thuần tuý mà còn là bi kịch tăng tiến điển hình. Chí Phèo, ngay từ khi mới lọt lòng, không những là một đứa trẻ vô thừa nhận, không cha không mẹ. Hình ảnh cái “lò gạch cũ” có một vị trí trong tác phẩm và gây ấn tượng mạnh cho người đọc. Vì Chí Phèo đã ra đời ở đây, đã trở thành đứa con rơi theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Và kết thúc tác phẩm, sau cái chết của Chí Phèo. Thị Nở nhìn xuống bụng đã nghĩ đến hình ảnh một cái “lò gạch cũ” nằm trong dụng ý của tác giả về một vòng đời luẩn quẩn của những nạn nhân xấu số của xã hội.

Gợi ý trả lời:

Phân tích lỗi về thành phần câu:

1. Câu: "Chí Phèo, một hình tượng mang tính bi kịch."Lỗi: Câu thiếu vị ngữ, không hoàn chỉnh về cấu trúc. Đây là một cụm danh từ ("Chí Phèo, một hình tượng mang tính bi kịch") đứng độc lập, không có động từ hoặc thành phần vị ngữ để diễn đạt ý đầy đủ.

Sửa: Bổ sung vị ngữ để câu hoàn chỉnh.

Câu sửa: "Chí Phèo là một hình tượng mang tính bi kịch."

2. Câu: "Qua nhân vật Chí Phèo cho ta thấy một hình tượng không chỉ là bi kịch thuần tuý mà còn là bi kịch tăng tiến điển hình."Lỗi: Thiếu chủ ngữ rõ ràng. Cụm "Qua nhân vật Chí Phèo" đóng vai trò trạng ngữ, nhưng không có chủ ngữ cụ thể đứng trước động từ "cho". Câu này dễ gây hiểu nhầm rằng "nhân vật Chí Phèo" là chủ ngữ, nhưng thực tế ý muốn nói đến tác phẩm hoặc tác giả.

Sửa: Thêm chủ ngữ phù hợp (ví dụ: "tác phẩm" hoặc "Nam Cao") để câu rõ ràng.

Câu sửa: "Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao cho ta thấy một hình tượng không chỉ là bi kịch thuần túy mà còn là bi kịch tăng tiến điển hình."

Lưu ý: Sửa "thuần tuý" thành "thuần túy" (lỗi chính tả).

3. Câu: "Chí Phèo, ngay từ khi mới lọt lòng, không những là một đứa trẻ vô thừa nhận, không cha không mẹ."Lỗi: Câu thiếu vị ngữ hoàn chỉnh. Cụm "không những là một đứa trẻ vô thừa nhận, không cha không mẹ" chỉ có thành phần phụ và danh ngữ, thiếu động từ chính để kết thúc ý. Cụm "không những" thường đi với "mà còn", nhưng ở đây không có vế sau, khiến câu dở dang.

Sửa: Bổ sung vị ngữ hoặc vế "mà còn" để hoàn thiện cấu trúc.

Câu sửa: "Chí Phèo, ngay từ khi mới lọt lòng, không những là một đứa trẻ vô thừa nhận, không cha không mẹ, mà còn chịu số phận bi thảm từ xã hội."

4. Câu: "Hình ảnh cái 'lò gạch cũ' có một vị trí trong tác phẩm và gây ấn tượng mạnh cho người đọc."Lỗi: Câu này không có lỗi nghiêm trọng về thành phần, nhưng cụm "có một vị trí trong tác phẩm" hơi chung chung, không rõ ràng về ý nghĩa. Ngoài ra, "gây ấn tượng mạnh cho người đọc" nên dùng "đối với" để chuẩn xác hơn về ngữ pháp.

Sửa: Làm rõ ý nghĩa của "vị trí" và điều chỉnh cụm từ cho tự nhiên hơn.

Câu sửa: "Hình ảnh cái 'lò gạch cũ' mang ý nghĩa biểu tượng quan trọng trong tác phẩm và gây ấn tượng mạnh đối với người đọc."

5. Câu: "Vì Chí Phèo đã ra đời ở đây, đã trở thành đứa con rơi theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng."Lỗi: Câu này không có lỗi nghiêm trọng về thành phần, nhưng cụm "đã ra đời ở đây" lặp lại ý với câu trước, gây dư thừa. Ngoài ra, câu thiếu liên từ nối với câu trước, khiến mạch văn hơi rời rạc.

Sửa: Gộp ý với câu trước hoặc bỏ phần lặp, đồng thời thêm liên từ để mạch văn mượt hơn.

Câu sửa: (Gộp với câu trước, xem đoạn văn hoàn chỉnh ở dưới).

6. Câu: "Và kết thúc tác phẩm, sau cái chết của Chí Phèo."Lỗi: Câu thiếu vị ngữ, chỉ có trạng ngữ ("Và kết thúc tác phẩm, sau cái chết của Chí Phèo") mà không có chủ ngữ và động từ chính. Câu này dở dang, không truyền tải được ý hoàn chỉnh.

Sửa: Bổ sung chủ ngữ và vị ngữ để hoàn thiện ý.

Câu sửa: "Và ở kết thúc tác phẩm, sau cái chết của Chí Phèo, hình ảnh Thị Nở xuất hiện với những suy nghĩ sâu sắc."

7. Câu: "Thị Nở nhìn xuống bụng đã nghĩ đến hình ảnh một cái 'lò gạch cũ' nằm trong dụng ý của tác giả về một vòng đời luẩn quẩn của những nạn nhân xấu số của xã hội."Lỗi:Cụm "đã nghĩ đến" thiếu bổ ngữ rõ ràng, gây khó hiểu (nghĩ đến cái gì?). Cụm này cần được diễn đạt cụ thể hơn.

Cụm "nằm trong dụng ý của tác giả" là một mệnh đề quan hệ, nhưng cách đặt ngay sau "cái 'lò gạch cũ'" khiến câu hơi lủng củng, không tự nhiên.

Câu quá dài, chứa nhiều ý, dễ gây rối cho người đọc.

Sửa: Tách thành hai câu hoặc diễn đạt ngắn gọn hơn, làm rõ ý nghĩa của hành động "nghĩ đến".

Câu sửa: "Thị Nở nhìn xuống bụng, nghĩ đến hình ảnh cái 'lò gạch cũ'. Hình ảnh này thể hiện dụng ý của tác giả về vòng đời luẩn quẩn của những nạn nhân xấu số trong xã hội."

Đoạn văn đã sửa

Chí Phèo là một hình tượng mang tính bi kịch. Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao cho ta thấy một hình tượng không chỉ là bi kịch thuần túy mà còn là bi kịch tăng tiến điển hình. Ngay từ khi lọt lòng, Chí Phèo không những là một đứa trẻ vô thừa nhận, không cha không mẹ, mà còn chịu số phận bi thảm từ xã hội, được sinh ra tại cái "lò gạch cũ". Hình ảnh cái "lò gạch cũ" mang ý nghĩa biểu tượng quan trọng trong tác phẩm và gây ấn tượng mạnh đối với người đọc, thể hiện Chí Phèo là đứa con rơi theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Ở kết thúc tác phẩm, sau cái chết của Chí Phèo, Thị Nở nhìn xuống bụng, nghĩ đến hình ảnh cái "lò gạch cũ". Hình ảnh này thể hiện dụng ý của tác giả về vòng đời luẩn quẩn của những nạn nhân xấu số trong xã hội.

Tổng kết

Các lỗi chính: Thiếu vị ngữ, thiếu chủ ngữ, câu dở dang, lặp ý, dùng từ chưa chuẩn xác, câu dài và lủng củng.

Cải thiện: Đoạn văn sau khi sửa có cấu trúc câu hoàn chỉnh, ý mạch lạc, ngôn ngữ tự nhiên và đúng ngữ pháp hơn, phù hợp với văn phong phân tích văn học của học sinh.
Gợi ý cho học sinh: Khi viết, cần đảm bảo mỗi câu có đủ chủ ngữ và vị ngữ, tránh lặp ý, và chia nhỏ câu dài để dễ hiểu.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.