Soạn bài Thời gian sách Chân trời sáng tạo

Lớp: Lớp 11
Môn: Ngữ Văn
Dạng tài liệu: Soạn bài
Bộ sách: Chân trời sáng tạo

Bài soạn Thời gian của Văn Cao trong sách Ngữ văn Chân trời sáng lớp 11 giúp học sinh hiểu sâu sắc về nội dung và hình thức của tác phẩm. Bài thơ thể hiện những suy tư về sự trôi đi của thời gian, sự vô thường của cuộc sống và những giá trị vĩnh cửu. Qua việc phân tích các hình ảnh, biểu tượng trong bài, học sinh sẽ cảm nhận được sự sâu lắng, lãng mạn và những triết lý nhân sinh mà Văn Cao gửi gắm.

Bài soạn không chỉ giúp các em hiểu về nội dung tư tưởng mà còn giúp rèn luyện kỹ năng phân tích thơ, làm sáng tỏ những vấn đề trọng tâm của tác phẩm.

Soạn bài Thời gian sách Chân trời sáng tạo

Soạn bài Thời gian sách Chân trời sáng tạo

Trước khi đọc

Khi hình dung về thời gian, người ta thường nghĩ đến ngôn từ nào?

Gợi ý: vô hạn, chảy trôi,...

Đọc văn bản

Hãy tưởng tượng âm thanh tiếng sỏi rơi trong lòng giếng cạn.

Gợi ý: khô khốc, nặng nề,...

Sau khi đọc

Câu 1. Dòng thơ đầu tiên cho thấy nhà thơ hình dung như thế nào về thời gian và về quan hệ giữa thời gian với con người?

Trả lời: Thời gian như một dòng nước trôi chảy không ngừng, con người không thể níu kéo, không thể nắm giữ.

Câu 2. Hình ảnh “chiếc lá khô” và “tiếng sỏi trong lòng giếng cạn” gợi cho bạn cảm nhận gì về thời gian?

Trả lời: Hình ảnh “chiếc lá khô” và “tiếng sỏi trong lòng giếng cạn” thể hiện sự suy tàn, khô héo, mất dần sự sống. Thời gian trôi đi khiến cho sự sống và cái đẹp của tàn phai.

Câu 3. Hãy chỉ ra:

a. Điểm tương đồng giữa các hình ảnh “những câu thơ”, “những bài hát” và “đôi mắt em” ở sáu dòng thơ cuối.

b. Điểm khác biệt giữa các hình ảnh vừa nêu (ở sáu dòng thơ cuối) và hình ảnh “những chiếc lá” (ở sáu dòng thơ đầu).

Gợi ý:

a. Điểm tương đồng: gợi cho ta nghĩ đến cái đẹp trường tồn của nghệ thuật và tình yêu, vì nó sống mãi trong tâm hồn mỗi người.

b. Điểm khác biệt:

  • Ở sáu dòng thơ đầu: sự hủy hoại và tàn phai
  • Ở sáu dòng thơ cuối: cái đẹp và sự trường tồn

Câu 4. Nhận xét về mối tương quan giữa các hình ảnh thơ theo cột ngang và cột dọc trong bảng sau:

Sáu dòng thơ đầu

Sáu dòng thơ cuối

Những chiếc lá khô

Những bài hát còn xanh

Những câu thơ còn xanh

Tiếng sỏi trong lòng giếng cạn

Hai giếng nước

Câu 5. Nhận xét về nhạc điệu (thể hiện qua vần, nhịp, phối thanh, cấu trúc lặp...) của bài thơ “Thời gian”.

Trả lời: Dưới đây là một số nhận xét về nhạc điệu của bài thơ, thể hiện qua các yếu tố như vần, nhịp, phối thanh, và cấu trúc lặp:

  • Vần: Bài thơ sử dụng vần đều, vần nối kết các câu thơ và làm tăng tính nhịp nhàng, nhấn mạnh cảm xúc, giúp bài thơ trở nên dễ nhớ, dễ cảm nhận. Sự liên kết chặt chẽ giữa các câu và các vần làm cho bài thơ có một âm điệu trôi chảy và du dương.
  • Nhịp: Nhịp điệu của bài thơ thay đổi linh hoạt, có lúc nhẹ nhàng, chậm rãi, có lúc nhanh hơn, thể hiện sự biến hóa của thời gian. Sự thay đổi nhịp độ này vừa tạo ra sự đa dạng trong cảm xúc, vừa thể hiện được sự chuyển động không ngừng của thời gian, từ đó làm nổi bật chủ đề về sự biến đổi của đời sống.
  • Phối thanh: Sự phối hợp giữa các thanh trong bài thơ rất hài hòa, đặc biệt là sự kết hợp giữa các âm điệu nhẹ nhàng (thanh ngang) và mạnh mẽ (thanh trắc), tạo ra sự cân bằng giữa yếu tố âm nhạc và tư tưởng. Những âm thanh này cũng giúp tăng cường nhịp điệu của bài thơ, làm cho mỗi câu thơ trở nên đầy cảm xúc.
  • Cấu trúc lặp: Văn Cao sử dụng cấu trúc lặp trong bài thơ để nhấn mạnh và tạo ra hiệu ứng âm thanh mạnh mẽ, giúp tái hiện sự quay vòng, không ngừng nghỉ của thời gian. Việc lặp lại một số từ hoặc cụm từ như "thời gian", "đi qua" giúp nhấn mạnh sự trôi chảy của thời gian, tạo nên cảm giác chậm rãi nhưng không thể dừng lại.

Tóm lại, nhạc điệu trong bài thơ "Thời gian" của Văn Cao không chỉ làm nổi bật chủ đề mà còn góp phần tạo nên sự hài hòa, mượt mà, mang lại một âm thanh tinh tế, dễ tiếp cận cho người đọc. Các yếu tố như vần, nhịp, phối thanh và cấu trúc lặp đều hỗ trợ lẫn nhau để làm tăng hiệu quả thẩm mỹ của bài thơ.

Câu 6. Đọc lại bài thơ Độc “Tiểu Thanh kí” (Nguyễn Du) mà bạn đã học trong Bài 7. Những điều trông thấy. Nêu ít nhất một điểm tương đồng và một điểm khác biệt trong cảm nhận về thời gian của hai tác giả Nguyễn Du và Văn Cao.

Trả lời: Bài thơ "Tiểu Thanh kí" của Nguyễn Du và bài thơ "Thời gian" của Văn Cao đều thể hiện những suy tư sâu sắc về thời gian, nhưng mỗi tác giả lại có cách nhìn nhận và cảm nhận khác nhau về nó. Dưới đây là một số điểm tương đồng và khác biệt trong cảm nhận về thời gian của hai tác giả:

Điểm tương đồng:

Cả hai tác giả đều thể hiện sự biền đổi, trôi chảy của thời gian và những cảm nhận sâu sắc về sự tàn phai, mất mát trong cuộc sống. Trong "Tiểu Thanh kí", Nguyễn Du thể hiện sự tiếc nuối khi nhìn thấy sự tàn lụi của Tiểu Thanh và sự bất công của thời gian đối với cuộc đời của nàng. Tương tự, trong "Thời gian", Văn Cao cũng nhắc đến sự vĩnh viễn trôi qua của thời gian, tạo ra một sự cảm thương, tiếc nuối trước những sự thay đổi không thể tránh khỏi.

Điểm khác biệt:

Tuy cùng nói về thời gian, nhưng cảm nhận của hai tác giả về thời gian lại rất khác nhau. Nguyễn Du trong "Tiểu Thanh kí" thể hiện một nỗi buồn sâu lắng và bi thương khi chứng kiến sự tàn lụi của một kiếp người, với thời gian như một lực lượng không thể cưỡng lại, khiến những giấc mơ, khát vọng của Tiểu Thanh bị nghiền nát. Ngược lại, Văn Cao trong "Thời gian" lại có cái nhìn lãng mạn và triết lý hơn về thời gian. Dù cũng có sự tiếc nuối về những biến đổi của cuộc sống, nhưng bài thơ của Văn Cao còn chứa đựng sự ngưỡng mộ và tri ân đối với những giá trị vĩnh cửu mà nghệ thuật và cuộc sống mang lại.

Như vậy, mặc dù cả hai tác giả đều phản ánh những suy tư về thời gian, nhưng Nguyễn Du thiên về nỗi buồn sâu sắc và sự tiếc nuối, trong khi Văn Cao lại chú trọng đến sự lãng mạn và vẻ đẹp bất diệt của thời gian qua nghệ thuật.

Câu 7. Tìm nghe một bài hát của Văn Cao và viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày cảm xúc của bạn khi nghe bài hát đó.

Một trong những bài hát nổi tiếng của Văn Cao là "Mùa xuân đầu tiên", bài hát được sáng tác vào năm 1947, mang đậm tính chất lãng mạn và tinh thần cách mạng. Khi nghe bài hát này, tôi cảm nhận được một không gian ấm áp và đầy hy vọng, như một lời chúc mừng cho sự khởi đầu của một thời kỳ mới, đặc biệt là trong bối cảnh lịch sử đất nước lúc bấy giờ.

Với giai điệu du dương, nhẹ nhàng nhưng cũng đầy sôi động, bài hát mang lại cho tôi cảm giác như những mùa xuân tươi đẹp đang tràn ngập khắp nơi. Mỗi câu hát đều chứa đựng niềm tin vào tương lai và khát vọng sống tự do, hòa bình của con người. Dù đã trải qua bao năm tháng, nhưng những lời ca ấy vẫn làm tôi xúc động, như một minh chứng cho tình yêu thương đất nước và niềm tin vào sự sống mãi không ngừng. Mỗi lần nghe lại bài hát, tôi lại cảm thấy lòng mình thêm phần thổn thức và yêu quý những giá trị thiêng liêng của cuộc sống.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.

Đánh giá bài viết
1 13
Soạn bài Thời gian sách Chân trời sáng tạo
Xác thực tài khoản!

Theo Nghị định 147/2024/ND-CP, bạn cần xác thực tài khoản trước khi sử dụng tính năng này. Chúng tôi sẽ gửi mã xác thực qua SMS hoặc Zalo tới số điện thoại mà bạn nhập dưới đây:

Số điện thoại chưa đúng định dạng!
Số điện thoại này đã được xác thực!
Bạn có thể dùng Sđt này đăng nhập tại đây!
Lỗi gửi SMS, liên hệ Admin
0 Bình luận
Sắp xếp theo
⚛
Xóa Đăng nhập để Gửi
Đóng
Chỉ thành viên Hoatieu Pro tải được nội dung này! Hoatieu Pro - Tải nhanh, website không quảng cáo! Tìm hiểu thêm