Thơ tình người lính biển đọc hiểu

"Thơ tình người lính biển" là một tứ thơ độc đáo, đan xen những cung bậc cảm xúc về gặp gỡ và chia ly, chiến tranh và hòa bình, đất liền và biển cả. Mỗi vần thơ như những con sóng trào dâng, vừa da diết, vừa hào hùng, mang theo niềm kiêu hãnh của tuổi trẻ và tâm hồn người lính. Bài viết này, Hoatieu xin giới thiệu đến các bạn bộ đề đọc hiểu văn bản Thơ tình người lính biển kèm đáp án chi tiết, giúp học sinh khám phá sâu sắc giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Tài liệu là nguồn tham khảo hữu ích, hỗ trợ các em trong học tập và cảm nhận vẻ đẹp thơ ca.

• Thuyết minh bài Thơ tình người lính biển

Thơ tình người lính biển đọc hiểu - Đề 1

Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu:

Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên

Bão thổi chưa ngưng trong những vành tang trắng

Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng

Biển một bên và em một bên

Vòm trời kia có thể sẽ không em

Không biển nữa. Chỉ mình anh với cỏ

Cho dù thế thì anh vẫn nhớ

Biển một bên và em một bên...

(Trích "Thơ tình người lính biển" – Trần Đăng Khoa)

Câu 1 (1,0đ): Nêu nội dung chính của đoạn thơ. Hình ảnh nhân vật anh trong câu thơ "Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng" hiện lên như thế nào?

Câu 2 (1,0đ): Câu thơ "Biển một bên và em một bên" trong đoạn thơ được viết với biện pháp nghệ thuật nào? Nêu ý nghĩa tác dụng của việc sử dụng nghệ thuật ấy.

Câu 3 (1,0đ): Theo anh, chị "Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên" vì những nguyên nhân nào? Suy nghĩ gì về hình ảnh người lính đang canh giữ biển đảo quê hương?

Đáp án 

Câu 1 (1,0đ):

Nêu nội dung chính của đoạn thơ: người lính biển vượt mọi gian lao, quyết tâm bảo vệ từng vùng đất thiêng liêng của Tổ Quốc, là tình yêu quê hương, đất nước thiết tha.

Hình ảnh nhân vật anh trong câu thơ "Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng" hiện lên: Nhỏ bé giữa thiên nhiên rộng lớn, vắng vẻ nhưng vẫn hiên ngang và tư thế hào hùng.

Câu 2 (1,0đ):

Câu thơ "Biển một bên và em một bên" được viết với biện pháp nghệ thuật: Lặp câu và ẩn dụ "biển một bên"- tình yêu đất nước, quê hương.

Tác dụng: nhấn mạnh tình yêu đất nước và tình yêu đôi lứa hòa quyện.

Câu 3 (1,0đ):

"Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên" vì những nguyên nhân: vì chiến tranh, vì kẻ thù luôn gây chiến; Vì thiên tai bão lụt khắc nghiệt; Vì những khó khăn thử thách.

Suy nghĩ về hình ảnh người lính đang canh giữ biển đảo quê hương: Họ đang ngày đêm làm nhiệm vụ thiêng liêng cho Tổ Quốc. Họ hi sinh thầm lặng để canh giữ biển trời Tổ Quốc. Họ đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách để giữ vững chủ quyền. Họ là những người lính kiên cường đối mặt với quân thù và bão tố. Họ có tình yêu lý tưởng và tình yêu đất nước, yêu Tổ Quốc thiết tha. Chúng ta cảm thông, chia sẻ, cảm phục, trân trọng, biết ơn những người lính biển.

Thơ tình người lính biển đọc hiểu - Đề 2

Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu:

THƠ TÌNH NGƯỜI LÍNH BIỂN

Trần Đăng Khoa

Anh ra khơi

Mây treo ngang trời những cánh buồm trắng

Phút chia tay, anh dạo trên bến cảng

Biển một bên và em một bên

Biển ồn ào, em lại dịu êm

Em vừa nói câu chi rồi mỉm cười lặng lẽ

Anh như con tàu lắng sóng từ hai phía

Biển một bên và em một bên

Ngày mai, ngày mai khi thành phố lên đèn

Tàu anh buông neo dưới chùm sao xa lắc

Thăm thẳm nước trời, nhưng anh không cô độc

Biển một bên và em một bên

Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên

Bão thổi chưa ngừng trong những vành tang trắng

Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng

Biển một bên và em một bên

Vòm trời kia có thể sẽ không em

Không biển nữa. Chỉ mình anh với cỏ

Cho dù thế thì anh vẫn nhớ

Biển một bên và em một bên...

(Hải Phòng, 1981)

* Trần Đăng Khoa sinh năm 1958, quê ở tỉnh Hải Dương. Thế giới thơ ông chân thực, hồn nhiên, có những bài chạm đến suy tư sâu sắc.

* Nhà thơ Trần Đăng Khoa sáng tác bài Thơ tình người lính biển vào năm 1981, khi ông đang là lính hải quân. Bài thơ đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc thành bài hát Chút thơ tình người lính biển.

Trả lời các câu hỏi sau

Câu 1: Xác định thể thơ của văn bản.

Câu 2: Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ

Câu 3: Trong khổ thơ thứ ba có những hình ảnh nào được nhân vật trữ tình nhắc tới?

Câu 4: Nêu mạch cảm xúc của bài thơ?

Câu 5: Anh/chị hiểu như thế nào về hình ảnh “những vành tang trắng” trong câu thơ “Bão thổi chưa ngừng trong những vành tang trắng”?

Câu 6: Anh/chị có nhận xét gì về tình cảm của tác giả được thể hiện qua bài thơ?

Câu 7: Trong bài thơ, bạn ấn tượng nhất với câu thơ nào? Vì sao?

Câu 8. Nếu là cô gái trong bài thơ, bạn muốn nói điều gì với người yêu là lính biển trong cuộc chia tay lưu luyến này?

Đáp án

Câu	Nội dung
	ĐỌC HIỂU
1	Thể thơ: Tự do
2	Nhân vật trữ tình trong bài thơ: người lính biển/ nhân vật trữ tình “anh”.
3	Những hình ảnh được nhân vật trữ tình nhắc tới trong khổ thơ thứ ba: thành phố lên đèn, tàu buông neo, chùm sao xa lắc, nước trời thăm thẳm, anh, biển và em.
4	Bài thơ diễn tả dòng cảm xúc từ lúc chia tay ở bến cảng cho tới lúc người lính làm nhiệm vụ ở đảo xa; đồng thời, đan xen những suy tư về cá nhân và đất nước.
5	HS nêu cách hiểu về hình ảnh “những vành tang trắng” trong câu thơ “Bão thổi chưa ngừng trong những vành tang trắng”: - Nghĩa thực: vành khăn trắng để tang những người đã mất vì thiên tai, bão tố. - Nghĩa biểu tượng: những nỗi đau chung mà đất nước đã từng trải qua không chỉ bởi thiên tai mà còn là biết bao mất mát bởi chiến tranh. Nỗi đau ấy vẫn chưa nguôi ngoai trong lòng dân tộc…
6	HS đưa ra lời nhận xét của mình về tình cảm của tác giả được thể hiện qua bài thơ: - Tình cảm của tác giả: + Đồng cảm, sẻ chia với cảm xúc lưu luyến của người lính biển trong phút chia tay người yêu. + Trân trọng, tự hào trước tâm hồn đẹp của người lính biển bởi ở họ luôn có sự hài hòa giữa tình cảm cá nhân và trách nhiệm với Tổ quốc. - Nhận xét: + Đây là tình cảm chân thành, thể hiện trái tim sâu sắc, tinh tế của nhà thơ gửi tới những người đồng đội của mình. + Tình cảm của tác giả cũng là tiếng lòng chung của biết bao người Việt Nam yêu nước đối với những người lính biển.
7	HS cần trình bày được: - Nêu được câu thơ mà mình ấn tượng nhất. - Lí giải lí do ấn tượng của bản thân. - Khẳng định vai trò của câu thơ trong việc thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
8	Học sinh có thể trả lời theo nhiều cách xử lí của bản thân trước tình huống đặt ra, miễn sao có sức thuyết phục. Sau đây là gợi ý: - Thể hiện sự lưu luyến, nhớ thương và niềm tự hào khi có người yêu là lính biển. - Khẳng định sẽ thường xuyên viết thư, nhắn tin, gọi điện… - Động viên người yêu yên tâm công tác.

Thơ tình người lính biển đọc hiểu - Đề 3

Đọc đoạn trích sau:

Anh ra khơi

Mây treo ngang trời những cánh buồm trắng

Phút chia tay, anh dạo trên bến cảng

Biển một bên và em một bên

Biển ồn ào, em lại dịu êm

Em vừa nói câu chi rồi mỉm cười lặng lẽ

Anh như con tàu lắng sóng từ hai phía

Biển một bên và em một bên

Ngày mai, ngày mai khi thành phố lên đèn

Tàu anh buông neo dưới chùm sao xa lắc

Thăm thẳm nước trời, nhưng anh không cô độc

Biển một bên và em một bên

Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên

Bão thổi chưa ngừng trong những vành tang trắng

Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng

Biển một bên và em một bên

Vòm trời kia có thể sẽ không em

Không biển nữa. Chỉ mình anh với cỏ

Cho dù thế thì anh vẫn nhớ

Biển một bên và em một bên...

(Thơ tình người lính biển, Trần Đăng Khoa, trích Bên cửa sổ máy bay, NXB Tác phẩm mới, 1985)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của bài thơ.

Câu 2. Xác định hình ảnh được sử dụng để so sánh với anh trong bài thơ.

Câu 3. Trình bày hiệu quả của việc sử dụng hình thức lời tâm sự của anh với em trong bài thơ.

Câu 4. Nêu sự vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình anh trong bài thơ.

Câu 5. Nhận xét tình cảm của nhân vật trữ tình anh trong bài thơ dành cho biển và em.

Đáp án

Câu 1:

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do vì không tuân theo quy tắc cụ thể về số lượng chữ trong câu hay số lượng câu trong khổ thơ.

Câu 2:

Hình ảnh được sử dụng để so sánh với anh trong bài thơ: con tàu lắng sóng từ hai phía

Câu 3:

Tác dụng của hình thức lời tâm sự anh với em trong bài thơ:

- Làm cho bài thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, tạo nên sự gần gũi quen thuộc như một lời tự sự mang đậm chất trữ tình của người lính.

- Khắc họa rõ nét những cảm xúc chân thực như tình yêu, nỗi nhớ, sự hy sinh của người lính một cách sâu sắc và đầy cảm động.

- Qua đó, thể hiện sự thấu hiểu, trân trọng của tác giả dành cho những tình cảm giản dị, chân thành của người lính.

Câu 4:

Sự vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình anh trong bài thơ diễn biến như sau:

Mở đầu bài thơ là sự chia ly, nỗi xót xa khi phải rời xa người con gái mình yêu. Trái tim người lính tràn ngập những bâng khuâng như chia tình làm đôi ngả: yêu biển và yêu em. "Biển một bên và em một bên" như thể hiện sự trân trọng, yêu thương và trách nhiệm của người lính đối với tình yêu và Tổ quốc. Do đó, biển và em như tiếp thêm sức mạnh giúp người lính kiên cường khi đối mặt với biển khơi và công việc, anh không cảm thấy cô độc vì cả hai bên cạnh. Cuối cùng, anh cảm nhận sự gian lao, vất vả của đất nước và nguyện cống hiến vì nó. Và dù "chỉ mình anh với cỏ" nhưng người lính ấy vẫn sẽ mãi mang theo ký ức về biển và em, đặt ở trong tim.

Câu 5. Nhận xét tình cảm của nhân vật trữ tình anh trong bài thơ dành cho biển và em.

Tình cảm của anh dành cho biển và em trong bài thơ sâu sắc như một phần máu thịt trong tim. Biển và em đều là những hình ảnh mang tính biểu tượng trong cuộc sống của anh. Biển tượng trưng cho công việc, trách nhiệm của người lính, còn em đại diện cho tình yêu, niềm tin và hy vọng. Anh coi biển và em như hai phần không thể tách rời trong cuộc sống của mình, dù ở bất kì nơi đâu vẫn hiện diện trong lòng. Hình ảnh "chỉ mình anh với cỏ" như dự cảm về điều không lành đối với người lính song dù phải đối mặt với những nguy hiểm ấy, trong lòng anh vẫn mãi khắc ghi hình ảnh của biển và em, đậm sâu.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.