Tài liệu hướng dẫn học Hóa 8 chương trình mới

Tài liệu học tập môn Hóa học lớp 8 chương trình mới

Hóa học lớp 8 theo chương trình mới được thiết kế nhằm phát triển năng lực tự học, tư duy logic và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Tuy nhiên, để tiếp cận hiệu quả, học sinh cần một nguồn tài liệu hệ thống, rõ ràng và dễ hiểu. Tài liệu hướng dẫn học Hóa 8 chương trình mới ra đời với mục tiêu hỗ trợ các em nắm vững kiến thức trọng tâm, rèn luyện kĩ năng giải bài tập, đồng thời giúp giáo viên có thêm nguồn tham khảo khi tổ chức dạy học. Đây sẽ là người bạn đồng hành tin cậy trong suốt quá trình học tập bộ môn Hóa học 8.

Nội dung bộ tài liệu hướng dẫn học môn Hóa 8 sách mới

Hóa 8 – Tên Bài: BIẾN ĐỔI VẬT LÝ VÀ BIẾN ĐỔI HOÁ HỌC

(áp dụng cho từng bài theo sách giáo khoa)

Phần A: Lí Thuyết

	Biến đổi vật lí	Biến đổi hóa học
Khái niệm	Là hiện tượng chất biến đổi về trạng thái, hình dạng, kích thước, … nhưng vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.	- Là hiện tượng chất biến đổi có tạo thành chất mới.
Giống	Đều có sự biến đổi
Khác	Không tạo thành chất mới	Có tạo thành chất mới
Ví dụ	- Nước nóng chảy, bay hơi. - Hòa tan đường vào nước, … - Nước hoá khuếch tán trong không khí	- Nến cháy, gas cháy, … - Thức ăn bị ôi thiu, … - Nung đá vôi thành vôi sống

- Lí thuyết được tổng hợp chi tiết và dễ hiểu.

- Có thể sử dụng thêm sơ đồ tư duy đối với các nội dung dài.

Phần B: Bài Tập Tự Luận

Câu 1: Dấu hiệu nào cho ta biết một chất bị biến đổi vật lí?

Hướng dẫn giải

Dấu hiệu cho biết một chất bị biến đổi vật lí: Khi vật thể bị biến đổi về hình dạng, trạng thái, kích thước, … mà vẫn giữ nguyên chất ban đầu.

Câu 2: Hãy kể thêm một số ví dụ về biến đổi vật lí trong cuộc sống.

Hướng dẫn giải

Một số ví dụ về biến đổi vật lí trong cuộc sống:

- Nghiền gạo thành bột gạo.

- Nước lỏng đông lại thành nước đá khi đưa vào tủ lạnh.

- Băng tuyết tan vào mùa hè.

- Cắt nhỏ đoạn dây thép …

Câu 3: Hiệu ứng nhà kính gây nên những sự biến đổi lớn cho Trái Đất, trong đó, một điều đáng lo ngại chính là hiện tượng băng tan ở cả 2 cực (Bắc cực và Nam cực). Hiện tượng này xảy ra có phải là sự biến đổi vật lí không? Giải thích.

Hướng dẫn giải

Hiện tượng băng tan là hiện tượng vật lí, do chỉ diễn ra sự thay đổi trạng thái (băng từ thể rắn chuyển sang nước thể lỏng) mà không có sự tạo thành chất mới.

Câu 4: Hãy tìm một số ví dụ để thấy được những lợi ích của biến đổi vật lí và biến đổi hoá học phục vụ cho cuộc sống của con người.

Hướng dẫn giải

Một số ví dụ cho thấy lợi ích của biến đổi vật lí và biến đổi hoá học phục vụ cho cuộc sống của con người:

+ Đốt cháy khí gas dùng trong đun nấu.

+ Đốt cháy nhiên liệu trong các nhà máy nhiệt điện, luyện gang, thép…

+ Phơi khô thóc, ngô … để bảo quản được lâu hơn

Câu 5: Trong các quá trình dưới đây, quá trình nào có sự biến đổi vật lí quá trình nào có sự biến đổi hóa học?

(1) Hòa tan muối ăn vào cốc nước.

(2) Châm lửa vào bấc đèn cồn, bấc đèn cồn cháy.

(3) Cô cạn nước muối thu được muối khan.

(4) Đốt cháy gas để đun nấu.

(5) Đốt cháy nến.

(6) Kết tinh nước biển để thu được muối ăn.

Hướng dẫn giải

- Các quá trình biến đổi vật lí: (1), (3), (6). Do các quá trình này không có sự tạo thành chất mới.

- Các quá trình biến đổi hóa học: (2), (4), (5). Do các quá trình này có sự tạo thành chất mới.

Câu 6: Một đầu bếp thắng đường (đun đường) để làm nước màu trong chế biến các món ăn như cá kho, thịt kho tàu,... Quá trình đó được chia thành các giai đoạn sau:

(1) Cho đường vào chảo, đường từ từ nóng chảy.

(2) Đưòng chuyển màu từ trắng thành vàng nâu, sang đỏ rồi tới đen.

(3) Cho nước vào chảo để hoà tan các chất.

Hãy cho biết ở giai đoạn nào xảy ra sự biến đổi vật lí, ở giai đoạn nào xảy ra sự biến đổi hoá học.

Hướng dẫn giải

Giai đoạn diễn ra sự biến đổi hóa học: (2) do có sự tạo thành chất mới.

Các giai đoạn diễn ra sự biến đổi vật lí: (1), (3) do không có sự tạo thành chất mới.

Câu 7: Quá trình nung vôi gồm các giai đoạn như sau:

(1) Than đá được đốt cháy bởi không khí để cung cấp nhiệt.

(2) Ở nhiệt độ cao, đá vôi phân huỷ thành vôi sống và khí carbon dioxide.

(3) Khí carbon dioxide bay ra và khuếch tán vào khí quyển.

(4) Nhiệt lượng lò vôi toả ra làm nóng môi trường xung quanh.

(a) Các quá trình nào xảy ra sự biến đổi hoá học?

(b) Theo em, trong đời sống và sản xuất, vôi sống thường được dùng để làm gì?

Hướng dẫn giải

a) Các quá trình xảy ra sự biến đổi hoá học là: (1), (2).

b) Trong đời sống và sản xuất, vôi sống thường được dùng để làm vật liệu xây dựng, làm khô một số hoá chất trong phòng thí nghiệm, khử chua cho đất

Câu 8: Quá trình tôi vôi gồm các giai đoạn như sau:

(1) Cho vôi sống vào nước, vôi sống kết hợp với nước tạo thành vôi tôi.

(2) Nhiệt lượng toả ra làm nước sôi.

(3) Một phần vôi tôi tan vào nước tạo thành dung dịch nước vôi.

(4) Dung dịch nước vôi ở bề mặt hố vôi hấp thụ khí carbon dioxide tạo thành đá vôi.

a) Các quá trình nào xảy ra sự biến đổi vật lí?

b) Khi tôi vôi, phản ứng toả nhiệt rất mạnh; vì vậy, rất nguy hiểm nếu không may bị ngã vào các hố vôi còn nóng. Em hãy đề xuất những giải pháp để đảm bảo an toàn tại các hố vôi.

Hướng dẫn giải

a) Các quá trình xảy ra sự biến đổi vật lí: (2), (3).

b) Khi tôi vôi trong các hố vôi, phản ứng toả nhiệt rất mạnh vì vậy rất nguy hiểm nếu không may bị ngã vào các hố vôi tôi. Đế đảm bảo an toàn tại các hố vôi cần rào chắn cẩn thận, ghi cảnh báo và tôi vôi xa khu vực dân cư,...

Câu 9: Hoà tan muối ăn dạng hạt vào nước, được dung dịch trong suốt, có vị mặn của muối. Cô cạn dung dịch, những hạt muối ăn xuất hiện trở lại. Các quá trình hoà tan, cô cạn thuộc loại biến đổi vật lí hay hoá học? Giải thích.

Hướng dẫn giải

Quá trình hoà tan, cô cạn thuộc biến đổi vật lí vì không không tạo chất mới.

Câu 10: Khi đốt nến (làm bằng paraffin), nến chảy lỏng thấm vào bấc, nến lỏng hoá hơi rồi cháy trong không khí tạo thành khí carbon dioxide và hơi nước. Hãy chỉ ra giai đoạn nào của quá trình đốt nến xảy ra biến đổi vật lí, giai đoạn nào là biến đổi hoá học. Giải thích.

Hướng dẫn giải

Khi đốt nến (làm bằng paraffin), nến chảy lỏng thấm vào bấc (– là biến đổi vật lý), nến lỏng hoá hơi (– là biến đổi vật lí) rồi cháy trong không khí tạo thành khí carbon dioxide và hơi nước (là biến đổi hoá học)

Câu 11: Nguyên liệu chủ yếu để sản xuất với sống là đá vôi trong tự nhiên hay các nguồn calcium carbonate (CaCO3) có nguồn gốc sinh vật như san hô, vỏ các loài thân mềm, ... Nhiên liệu để cung cấp nhiệt cho các lò nung vôi đầu tiên là gỗ, củi; sau này thường dùng nhiên liệu là than đá hoặc than cốc.

Ở nhiệt độ từ khoảng 500 °C, CaCO3 bắt đầu bị phân huỷ bởi nhiệt và quá trình phân huỷ xảy ra mạnh ở nhiệt độ khoảng từ 900 đến 1 000 °C.

CaCO3 CaO + CO2

Trong thực tế sản xuất, người ta thường để kích thước hạt của nguyên liệu khá lớn (60 – 150 mm). Do vậy, để phân huỷ hoàn toàn khối calcium carbonate cần nhiệt độ khá cao (900 – 1 400 °C). Trong công nghiệp, lò được xây bằng gạch chịu lửa và sản xuất theo công nghệ nung liên tục. Lò nung vôi công nghiệp có ưu điểm là sản xuất với liên tục và không gây ô nhiễm không khí. Sau một thời gian nhất định, đá vôi và than được nạp lại vào lò, vôi sống được lấy ra qua cửa ở đáy lò, khí CO2 được thu qua cửa ở miệng lò và sử dụng sản xuất muối carbonate, nước đá khô.

Trong các quá trình sau đây, quá trình nào là biến đổi vật lí, quá trình nào là biến đổi hoá học?

(1) Đốt cháy củi, than đá, than cốc.

(2) Phân huỷ đá vôi ở nhiệt độ cao thành vôi sống.

(3) Vôi sống nóng để nguội.

(4) Khí carbon dioxide nóng bay lên và được thu ở cửa miệng lò theo đường ống dẫn.

Hướng dẫn giải

Biến đổi vật lý: (3), (4) vì không sinh ra chất mới.

Biến đổi hoá học: (1), (2) vì có chất mới tạo thành.

Câu 12: Khi trời lạnh, chúng ta thấy mỡ đóng thành ván. Khi đun nóng, các ván mỡ này tan chảy. Nếu đun quá lửa, thì một phần mỡ hóa hơi và một phần bị cháy đen. Hãy chỉ ra đâu là hiện tượng vật lí, đâu là hiện tượng hóa học của các quá trình trên.

Hướng dẫn giải

- Mỡ đóng thành ván, tan chảy và hoá hơi là hiện tượng vật lí do không có chất mới được sinh ra.

- Một phần mỡ bị cháy đen là biến đổi hoá học do mỡ đã bị chuyển thành chất khác.

Phần C: Bài Tập Trắc Nghiệm

Nhận biết (tối thiểu 15 câu)

Câu 1: Hiện tượng vật lý là gì?

A. Hiện tượng chất biến đổi tạo thành chất mới.

B. Hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.

C. Hiện tượng chất biến đổi sinh ra chất bay hơi.

D. Hiện tượng chất biến đổi sinh ra rắn không tan.

Câu 2: Hiện tượng hóa học là gì?

A. Hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.

B. Hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất khác.

C. Hiện tượng hòa tan các chất rắn vào nước.

D. Hiện tượng chuyển chất lỏng thành hơi.

Câu 3: Dấu hiệu nào sau đây là chính xác nhất dùng để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học?

A. Sự thay đổi chất từ trạng thái rắn sang trạng thái lỏng.

B. Sự xuất hiện chất mới.

C. Sự thay đổi về trạng thái của chất từ lỏng sang hơi.

D. Sự thay đổi về hình dạng của chất.

Câu 4: Hiện tượng để thức ăn để lâu ngày trong không khí bị ôi thiu là hiện tượng?

A. Hiện tượng vật lý do nhiệt độ khiến thức ăn bị thiu.

B. Hiện tượng sinh học do các vi sinh vật làm thiu thức ăn.

C. Hiện tượng biến đổi thức ăn do enzim.

D. Hiện tượng hóa học vì các vi khuẩn hoạt động, gây ra tình trạng ôi thiu.

Câu 5: Chọn khẳng định sai trong các khẳng định sau:

A. Chẻ củi là hiện tượng vật lý.

B. Đốt cồn là hiện tượng hóa học.

C. Thổi bình cầu từ thủy tinh là hiện tượng vật lý.

D. Hòa tan muối vào nước là hiện tượng hóa học.

Câu 6: Khi hoà tan muối ăn vào nước đã xảy ra hiện tượng

A. Vật lí. B. Hoá học.

C. Cả hiện tượng vật lí và hoá học. D. Không có hiện tượng gì.

Câu 7: Khi đốt nến (làm bằng parafin), nến chảy lỏng thấm vào bấc. Sau đó nến lỏng chuyển thành hơi. Hơi nến cháy trong không khí tạo thành khí cacbon đioxit và hơi nước. Giai đoạn diễn ra hiện tượng hóa học là

A. Nến chảy lỏng thấm vào bấc.

B. Nến lỏng chuyển thành hơi.

C. Hơi nến cháy trong không khí tạo thành khí cacbon đioxit và hơi nước.

D. Không có giai đoạn nào xảy ra hiện tượng hóa học.

Câu 8: Dấu hiệu chính để phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học là

A. Sự thay đổi về màu sắc của chất. B. Sự xuất hiện chất mới.

C. Sự thay đổi về trạng thái của chất. D. Sự thay đổi về hình dạng của chất.

Câu 9: Hiện tượng hóa học là

A. Thanh sắt bị dát mỏng. B. Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi.

C. Thủy tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu. D. Đốt cháy mẩu giấy.

Câu 10: Các hiện tượng sau, hiện tượng nào không phải là hiện tượng hoá học?

A. Khi nung nóng đá vôi (canxi cacbonat) thì thấy khối lượng giảm đi.

B. Rượu để lâu trong không khí bị chua.

C. Thuỷ tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.

D. Một lá đồng bị nung nóng, trên mặt đồng phủ một lớp màu đen.

Câu 9: Hiện tượng hóa học là

A. Cơm bị ôi thiu. B. Hòa tan đường vào nước.

C. Cầu vồng xuất hiện sau mưa. D. Đun sôi nước.

Câu 10: Trong các hiện tượng sau, hiện tượng vật lý là

A. Gỗ cháy thành than. B. Cơm bị ôi thiu.

C. Sữa chua lên men. D. Nước bốc hơi.

Câu 11: Trong các hiện tượng sau, hãy cho biết đâu là hiện tượng hóa học

A. Đốt gas để thu nhiệt. B. Khi nấu cơm, nước bay hơi.

C. Cô cạn dung dịch đường cho đậm đặc. D. Hòa tan đường vào nước.

Câu 12: Trong các hiện tượng sau, hiện tượng vật lý là

A. Cơm bị ôi thiu. B. Lưu huỳnh cháy trong không khí.

C. Mực hòa tan vào nước. D. Đốt cháy mẩu giấy.

Câu 13: Hãy cho biết hiện tượng sắt để ngoài không khí lâu ngày bị gỉ sét là hiện tượng gì?

A. Hiện tượng hóa học. B. Hiện tượng vật lý.

C. Cả hiện tượng vật lý và hóa học. D. Không có hiện tượng gì.

Câu 14: Quá trình nào sau đây là biến đổi hoá học?

A. Đốt cháy cồn trong đĩa. B. Hơ nóng chiếc thìa inox.

C. Hoà tan muối ăn vào nước. D. Nước hoa trong lọ mở nắp bị bay hơi.

Câu 15: Quá trình nào sau đây chỉ xảy ra biến đổi vật lí?

A. Đốt cháy củi trong bếp. B. Thắp sáng bóng đèn dây tóc.

C. Đốt sợi dây đồng trên lửa đèn cồn. D. Để sợi dây thép ngoài không khí ẩm bị gỉ.

Thông hiểu (tối thiểu 15 câu)

Câu 1: Vào mùa đông, trời lạnh mỡ sẽ bị đóng thành các ván nổi lên trên và có màu trắng. Khi đun nóng, các ván mỡ này tan dần. Nếu đun nhiệt độ quá cao thì sẽ có hiện tượng cháy, một phần chuyển sang màu đen. Khẳng định nào dưới đây là đúng?

A. Hiện tượng mỡ đóng thành ván là hiện tượng vật lý.

B. Mỡ tan ra khi đun nóng là hiện tượng hóa học.

C. Đun quá lửa mỡ bị cháy đen là hiện tượng vật lý.

D. Hiện tượng mỡ đóng thành màu trắng là hiện tượng hóa học.

Câu 2: Trong các hiện tượng sau, hiện tượng vật lý là

A. Đường cháy thành than.

B. Cơm bị ôi thiu.

C. Sữa chua lên men.

D. Nước hóa đá dưới 0 độ C.

.....................

Mời các bạn sử dụng file tải về để xem toàn bộ nội dung chi tiết.