Phân tích nhân vật Liên và An trong Hai đứa trẻ

Hai đứa trẻ - Một truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Thạch Lam xoay quanh số phận những con người nơi phố huyện nghèo qua lời kể của nhân vật Liên. Có thể nói, Hai đứa trẻ là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của nhà văn Thạch Lam khi viết về những người tiểu tư sản ở nơi phố huyện nghèo đang vùng vẫy để tìm một tương lai tươi sáng hơn. Dưới đây là bài văn mẫu phân tích nhân vật Liên và An trong Hai đứa trẻ giúp các bạn hiểu hơn về ý nghĩa của tác phẩm.

1. Dàn ý phân tích nhân vật Liên và An

Dàn ý phân tích nhân vật Liên và An

Dàn ý phân tích nhân vật Liên và An

2. Phân tích Liên và An trong Hai đứa trẻ

Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” được in trong tập “Nắng trong vườn” (1938) của nhà văn Thạch Lam. Với phong cách văn chương độc đáo và một phần kỉ niệm quá khứ tuổi thơ của mình, tác giả đã xây dựng thành công hình ảnh hai chị em Liên với những tâm trạng, tính cách và suy nghĩ của những đứa trẻ tưởng chừng ngây ngô nhưng lại thuần khiết và rất sâu sắc.

Khung cảnh chiều tàn trên phố huyện nghèo đã khắc họa hình ảnh hai chị em Liên với những nét ngây thơ, suy tư. Cậu em An với những nét vô tư, nhút nhát vì nó còn rất bé nên nó chưa hiểu được những gì đang diễn ra là buồn, nó cứ chỉ nghe theo lời mẹ dặn và theo sự hướng dẫn của chị Liên. Trong suy nghĩ của nó, khoảnh khắc ngày tàn này thật sự chẳng có gì ấn tượng, nó chỉ đơn giản là ra cùng chị ngắm tàu mà thôi. Còn Liên thì khắc hẳn, một cô bé với tâm hồn nhạy cảm, những dấu hiệu và âm thanh báo hiệu của ngày tàn, chiều tà đã khiến Liên cảm thấy buồn man mác.

Liên cảm nhận được trong chính màu sắc của chiều tà: đám mây màu hồng như hòn than sắp nguội, những cây tre cắt rõ trên nền trời, âm thanh rời rạc của tiếng trống thu không, tiếng ếch nhái kêu râm ran ngoài đồng ruộng, rồi tiếng muỗi kêu vo ve trong góc nhà. Tất cả màu sắc và âm thanh ấy đã nhuốm màu buồn trong tâm trạng của Liên, mặc dù có thể là một bức họa đồng quê bình yên tuyệt đẹp nhưng cũng thật buồn. Hoạt động đông vui nhộn nhịp nhất nơi khu phố nghèo đó là phiên chợ ngày cũng tàn nốt, những người đi làm cố ngoái lại nói chuyện với nhau mấy câu rồi cũng về.

Tàn dư của phiên chợ chẳng để lại gì ngoài rác rưởi “một mùi âm ẩm bốc lên”, “toàn lá nhãn, lá thị và bã mía”, chính những hình ảnh đó đã làm cho nhân vật Liên có những suy nghĩ. Khi nhìn thấy những đứa trẻ nghèo đi “lom khom nhặt nhạnh thanh nứa thanh tre, hay bất cứ cái gì có thể dùng được”, Liên cảm thấy thương xót chúng nó nhưng tình thương người của cô lại chẳng có gì để cho chúng nó, bản thân cô cũng chẳng hơn gì chúng nó. Rồi khi nhìn thấy những đứa trẻ ở bên kia đường đang vui chơi, hai chị em cũng muốn sang nhưng không được vì còn phải trông hàng cho mẹ. Hai chị em đều vẫn là những đứa trẻ, vẫn ham vui, muốn được vui chơi như thế, nhưng không may, cuộc sống nghèo khổ đã khiến hai chị em phải bước vào cuộc sống mưu sinh quá sớm.

Đêm tối trên phố huyện thật sự buồn và bao trùm trong bóng tối, hai chị em Liên ngồi trên võng ngắm phố huyện với những ngọn đèn leo lét, những hột sáng, khe sáng. Cả hai đều như đang rảo mắt tìm kiếm những nguồn sáng mạnh mẽ hơn để thắp sáng cả khu phố huyện trong chính tâm hồn mình. Bóng tối của phố huyện cũng chính là cuộc sống tối tăm mà hai chị em Liên đang phải trả qua, dù có tìm đến cả những ánh sao của hàng ngàn ngôi sao trên trời nhưng cũng không thể xua tan đi được bóng tối.

Hai chị em thu vào mắt cái mờ hun hút, thăm thẳm của bóng đêm. Trong cái đêm mùa hạ “êm như nhung và thoảng qua gió mát” ấy, những con người trong phố huyện xuất hiện qua cái nhìn của chị em Liên thật chân thực. Đó chủ yếu là cái nhìn của Liên, còn An đã khá buồn ngủ, nằm ngủ trên đùi chị. Hình ảnh chị Tí với gánh hàng nước kiếm được chẳng đáng bao nhiêu, bác phở Siêu với gánh phở cả đê không bán được đồng nào, gia đình bác Sẩm ngồi đánh đàn bầu “run rẩy”, bà cụ Thi điên uống rượu rồi cười khanh khách đi vào trong đêm tối.

Tất cả những con người ấy đã làm rõ sự nghèo đói và khốn khổ trong khu phố huyện, tất cả họ cứ lầm lũi, cặm cụi sống như vậy trong bóng tối, hi vọng mà mong mỏi sẽ có cái gì đó tươi sáng hơn đến với cuộc sống của họ. Rồi hai chị em Liên cùng ngắm đoàn tàu, chuyến tàu đó là từ Hà Nội xuống, mang theo những ánh sáng và cả những kí ức tuổi thơ ăn kem xanh đỏ trên bờ hồ của hai chị em. Trong cuộc sống nghèo khổ ấy, chính những đứa trẻ cũng cảm nhận được cái khổ mà vẽ ra ước mơ có một cuộc sống tươi đẹp hơn.

Như vậy, có thể thấy, tác giả Thạch Lam đã xây dựng rất thành công hai nhân vật rất đỗi gần gũi và đáng quý này. Hai nhân vật vừa tạo một sức hút riêng cho tác phẩm, vừa phản ánh một cách sâu sắc cái nghèo của khu phố huyện cũng như cái nghèo chung ở miền Bắc nước ta lúc bấy giờ.

3. Phân tích An và Liên trong 2 đứa trẻ

Thạch Lam là một ngòi bút truyện ngắn được nhiều người yêu thích không phải vì cốt truyện đặc biệt, vì tình tiết li kì, mà chủ yếu là do ông đã sáng tạo ra một lối truyện ngắn: loại truyện tâm tình. Sức hấp dẫn của truyện ngắn Thạch Lam là ở tâm trạng nhân vật. Có thể thấy điều đó qua tâm trạng cô bé Liên đêm đêm thức đợi xem chuyến tàu đi qua phố huyện trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của ông. Vì sao đêm nào cũng vậy, Liên (và em) đều cố thức để đợi xem chuyến tàu đi qua phố huyện? Tâm trạng thức đợi tàu của Liên như thế nào? Muốn hiểu được điều đó phải bắt đầu từ cuộc sống của em ở cái phố huyện này.

Đó là cuộc sống buồn tẻ, đơn điệu, tàn lụi và đáng thương nơi phố huyện trong thời khắc của một ngày tàn. Phiên chợ chiều đã vãn, phô bày tất cả cái nghèo nàn, cái tiêu điều xơ xác trong hình ảnh những đứa trẻ lom khom tìm kiếm, nhặt nhạnh trong rác rưởi, và tiếng trống thu không dội xuống phố huyện, từng tiếng, từng tiếng mòn mỏi, rời rạc, buồn thấm thía… Rồi đêm tối bao phủ kín mít phố huyện, bủa vây những kiếp người sống lầm lũi tội nghiệp như những cái bóng: mẹ con chị Tí hàng nước, bác phở Siêu, gia đình bác xẩm với manh chiếu, chiếc chậu thau sắt và đứa bé bò lê la trên rác bẩn, một bà lão điên mua rượu uống cười sằng sặc… Đến mức cái ánh lửa từ thùng phở bác Siêu chỉ hắt ra một vầng sáng con con và ngọn đèn leo lét trên chõng hàng nước chị Tí cũng “chỉ chiếu sáng một vùng leo lét trên chõng hàng nước chị Tí cũng “chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ” - biểu tượng về những kiếp sống nhỏ nhoi leo lét, vô nghĩa giữa đêm tối mênh mông của cuộc đời.

Hình ảnh ngọn đèn con của chị Tí cứ trở đi trở lại đến bảy lần trong mấy trang truyện ngắn như một ám ảnh không thôi về cuộc sống héo hắt, tội nghiệp nơi phố huyện nghèo nàn, tăm tối. Chính giữa cảnh điêu tàn như vậy của phố huyện, Thạch Lam đã miêu tả tâm trạng khắc khoải chờ đợi chuyến tàu của Liên. Đó là cô bé đã từng có những ngày sống ở một nơi không đến nỗi nghèo khổ và tối tăm như thế. Với Liên, nơi ấy, Hà Nội luôn đọng lại một kỉ niệm xa xôi và mơ hồ nhưng bao giờ cũng êm đềm, đẹp đẽ rực rỡ ánh sáng và niềm vui. Ngày nào cũng giống hệt ngày nào, cuộc sống cứ lặp lại một cách đơn điệu, tẻ ngắt: sáng dậy mở cửa dọn hàng, bán hàng; chiều tối lại kiếm tiền, thu hàng – và đó là những món hàng nhỏ nhoi không hề thay đổi: một bao diêm, một cuộn chỉ, mấy bánh xà phòng… Chi tiết chiếc chõng tre cũ, sắp gãy được Thạch Lam đưa vào đây thật đầy ý nghĩa: cuộc sống của hai đứa trẻ lớn lên sao mà đã sớm già nua tàn tạ! Cái thế giới mà Liên và em gái đang sống, đang tiếp cận ngày này qua ngày khác chỉ có thế. Đâu là niềm vui biết lấy gì mà kì vọng?

Tâm trạng buồn chán của Liên đã dẫn đến khát vọng muốn thoát ra khỏi cuộc sống mà cô đang phải sống, dù chỉ để hi vọng vu vơ về một cái gì ở bên ngoài khác với cái thế giới ngưng đọng và tàn lụi này. Cô phải tìm đến một cuộc sống khác, dù cuộc sống ấy chỉ đi qua trong khoảnh khắc. Và cô đã tìm thấy nó trong hình ảnh đoàn tàu đi qua phố huyện mỗi đêm. Dù buồn ngủ ríu cả mắt, cô vẫn thức đợi tàu. Để được, trong chốc lát, thoát ra khỏi cuộc sống nhàm chán, đơn điệu hiện nay. Đoàn tàu là một nhu cầu bức thiết về tinh thần của cô, vì chuyến tàu là hình ảnh một thế giới khác đi qua cuộc đời cô, một thế giới giàu sang, nhộn nhịp, huyên náo và đầy ánh sáng. Trong cả một ngày dài buồn tẻ, đây là những giây phút bừng sáng và hạnh phúc của cô, dù là chỉ sống trong mơ ước tưởng tượng.

Bởi vậy, khi tàu đến thì tâm hồn Liên bị cuốn hút ngay vào đoàn tàu – đoạn này được Thạch Lam miêu tả sinh động và đẹp: “Liên phắt đứng dậy để nhìn đoàn xe vụt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả xuống đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng”. Đoàn tàu đã đi qua nhưng tâm hồn Liên thi vẫn gửi hút theo nó mãi cho đến khi chấm nhỏ của chiếc đèn xanh treo trên toa sau cùng, xa xa mãi rồi khuất sau rặng tre. Đến lúc ấy, cô như sống trong mơ tưởng, trong sự tiếc nuối một cái gì đã qua nhưng dư vang của nó thì vẫn còn đọng lại rõ rệt trong tâm hồn mình: “Liên lặng theo mơ tưởng, Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo. Con tàu như đã đem một chút thế giới khác đi qua. Một thế giới khác hẳn, đối với Liên, khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu. Đêm tối vẫn bao bọc chung quanh, đêm của đất quê và ngoài kia, đồng ruộng mênh mang và yên lặng”. Trong tâm trạng cô bé có sự tương phản rõ rệt giữa hai cuộc sống: cuộc sống đẹp đẽ của ước mơ và cuộc sống nơi phố huyện.

Khắc họa thành công tâm trạng đợi tàu của bé Liên trong truyện ngắn Hai đứa trẻ. Thạch Lam muốn nói với người đọc nhiều điều sâu sắc. Đó là cuộc sống buồn tẻ đáng thương của những đứa trẻ trong chế độ cũ, và suy rộng ra, là cuộc sống của những kiếp người nhỏ bé, vô danh, không bao giờ được biết đến ánh sáng và hạnh phúc, cuộc sống mãi mãi bị chôn vùi trong tăm tối, nghèo đói, buồn chán nơi phố huyện, và rộng ra, trên đất nước còn chìm đắm trong cảnh nô lệ đói nghèo. Những cuộc đời mới đáng thương sao, nhưng lại có những ước mơ bé nhỏ, tội nghiệp mà chân thành tha thiết và cảm động rất đáng trân trọng như ước mơ đợi tàu đêm đêm của cô bé Liên. Ước mơ đó đã lay tỉnh những tâm hồn uể oải, đang lụi tắt, đốt lên trong lòng họ ngọn lửa của lòng khao khát được sống trong cuộc sống có ý nghĩa hơn, khao khát thoát khỏi cuộc đời tăm tối đang muốn chôn vùi họ.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 11 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.

Đánh giá bài viết
2 3.476
0 Bình luận
Sắp xếp theo