HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- HS trả lời các câu hỏi:

+ Dựa vào phần chuẩn bị bài em hãy trình bày những hiểu biết của em về thể loại tuồng:

+ Khái niệm tuồng?

+ Điểm khác biệt giữa tuồng cung đình và tuồng hài?

+ Nghệ thuật tuồng có đặc điểm gì nổi bật?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, trao đổi, thảo luận.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

Nhiệm vụ 2

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu vở tuồng “Nghêu, Sò, Ốc, Hến” và đoạn trích “Mắc mưu Thị Hến”:

+ Tóm tắt vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến

+ Tuồng có đặc điểm gì nổi bật?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, trao đổi, thảo luận.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

I. Tìm hiểu chung:

1. Thể loại tuồng

a. Khái niệm:

- Tuồng là loại hình sân khấu truyền thống của dân tộc, ra đời từ xa xưa, do các tác giả dân gian sáng tác và được lưu truyền tới ngày nay.

b. Phân loại (hai loại)

- Tuồng cung đình (còn gọi là tuồng thầy, tuồng pho).

+ Đề tài: trung với vua, đánh giặc bảo vệ đất nước, bảo vệ vương triều; có âm hưởng bi tráng, giàu kịch tính, mâu thuẫn căng thẳng, quyết liệt giữa hai phe trung – nịnh, tốt – xấu,...

+ Các vở tuồng cung đình tiêu biểu như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Đào Tam Xuân....

- Tuồng hài (còn gọi là tuồng đồ):

+ Đề tài sinh hoạt, lấy tiếng cười để phản ánh hiện thực xã hội, có cốt truyện phong phú, gần gũi với cuộc sống của người bình dân xưa.

+ Thường sử dụng một số biện pháp gây cười như: “Gậy ông đập lưng ông”; Kết thúc bất ngờ trái ngược hoàn toàn với điều chờ đợi; Lối chơi chữ, sử dụng câu đối, nói lái, nói liều để gỡ thế bí; đem cái cao quý, thiêng đặt bên cạnh cái dung tục, tầm thường…

+ Các vở tuồng hài tiêu biểu: Nghêu, Sò, Ốc, Hến; Trương Ngáo; Trương Đồ Nhục Trần Bồ...

c. Đặc điểm:

- Nghệ thuật tuồng là sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn từ, âm nhạc, vũ đạo, hội hoạ và các trò diễn dân gian.

- Kịch bản tuồng là văn bản có cốt truyện, nhân vật kèm lời thoại và chỉ dẫn về bối cảnh, trang phục, hoạt động trên sân khấu...

2. Vở tuồng “Nghêu, Sò, Ốc, Hến”

a. Thể loại:

- Thuộc loại tuồng hài (tuồng đồ)

b. Tóm tắt

- Ốc và Ngao rủ nhau ăn trộm nhà phú hộ Trùm Sò, bị đuổi bắt nhưng sau trốn thoát được. Chúng đem bán đồ ăn trộm cho Thị Hến.

- Lý Hà phát hiện của gian, bắt trói Thị Hến giải lên huyện. Gặp Thị Hến, cả viên Đề Hầu và Huyện Tria đều mê thị. Huyện Trìa xử cho Thị Hến thắng kiện.

- Nghêu – một thầy tu phá giới, sa đoạ, đến tán tỉnh Thị Hến.

- Thị Hến hẹn Nghêu tối đến nhà, nhưng lại cho mới cả Huyện Trìa và Đề Hầu cùng đến.

- Ở nhà Thị Hến, khi Nghêu đang tán tỉnh thì Đề Hầu gõ cửa.

- Nghêu phải chui vào gầm phản. Huyện Tria tới, Đề Hầu vội tìm chỗ trốn.

- Thị Hến dùng mưu để cả ba cùng xuất đầu lộ diện và bị một phen bẽ mặt.

3. Trích đoạn “Mắc mưu Thị Hến”

a. Vị trí

- Văn bản Mắc mưu thị Hến được trích từ vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến.

b. Nội dung chính:

- Ba người Nghêu, Đề Hầu, huyện Trìa đều được Thị Hến mời đến nhà. Khi đủ cả ba người trong nhà, Thị Hến liền bày mưu để cho Nghêu từ gầm giường bò ra, Đề, Hầu ngồi trong thúng chui ra. Tất cả cùng xuất đầu lộ diện và bị một phen bẽ mặt.

c. Bố cục

- Phần 1: từ đầu đến ... “sẽ bày tự tình”: Nhân vật Nghêu và Thị Hến

- Phần 2: tiếp đến ... “hễ phá giới tức hành trảm quyết”: Nhân vật Đề Hầu và Thị Hến

- Phần 3: tiếp đến... “giữ dạ đừng ham của lạ”: Nhân vật Huyện Trìa, Đề Hầu và Thị Hến

- Phần 4: còn lại: Kết thúc vở tuồng.