Đọc hiểu Thằng gù của Hạ Huyền

Truyện ngắn "Thằng Gù" của tác giả Hạ Huyền là một tác phẩm đậm chất nhân văn, phản ánh một cách sâu sắc rất chân thực, những suy nghĩ, cảm nhận xoay quanh về cuộc sống và con người. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ mẫu đề đọc hiểu văn bản Thằng gù của Hạ Huyền có đáp án chi tiết, mời các bạn cùng tham khảo.

• Phân tích truyện ngắn “Thằng gù” của Hạ Huyền

Đọc hiểu đoạn trích Thằng gù của Hạ Huyền

Đọc văn bản sau:

THẰNG GÙ

(1) Làng tôi có một đứa trẻ bị tật nguyền. Nó tên là Đức, một cái tên hẳn hoi nhưng tất cả bọn trẻ chúng tôi đều gọi tên nó là thằng Gù. Lên mười tuổi mà thằng Gù vẫn chưa đi học, chẳng hiểu do mặc cảm hay do điều gì khác. Nhiều hôm từ trong phòng học (phòng học của chúng tôi ở tầng hai), tôi thấy thằng Gù chăn trâu ngoài cánh đồng. Cái hình người gấp khúc, chỗ đỉnh gù cao hơn chỏm đầu khiến tôi nhận ngay ra nó. Nó và con trâu giống như hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng. Nó đứng nhìn về phía trường học. Tiếng đọc bài đồng thanh của chúng tôi vang vang lan tỏa ra xung quanh. Chắc nó nghe được tiếng đọc bài. Cái chấm đen gấp khúc, bé nhỏ dường như bất động. Chỉ có con trâu thỉnh thoảng lại vươn cổ lên kêu “nghé ọ” một hồi dài.

(2) [...] Một buổi chiều mưa vừa dứt, nắng mới tưng tửng hé sáng vạt đồi, chúng tôi chợt nghe tiếng đàn ghi ta vang lên từ chiếc loa nén nào đó. Có người hát rong về làng. [...]Có một đứa giống hệt thằng bé tật nguyền của làng tôi. Nó cũng bị gù.

(3) Nó biểu diễn nhiều trò. Buồn cười nhất là trò trồng cây chuối. Không phải nó trồng cây chuối bằng tay và đầu như lũ trẻ chúng tôi thường làm. Nó trồng bằng cái lưng gù. Đoạn gấp giữa đỉnh gù và đầu thành cái đế đỡ đôi chân khẳng khiu của nó dựng đứng. Mỗi lần nó trồng cây chuối mọi người lại cười ồ. Có người hứng chí vỗ tay hét: “Trồng lại đi, thế thế ...”[...]

(4) Giữa lúc đó thì nó chen chân vào. Thằng Gù của làng tôi. Tiếng cười rộ: “À, hai thằng gù. Đức ơi, mày trồng thêm cây chuối nữa đi”. Tôi nín thở nhìn theo nó. Nó chen vào làm gì, cho tiền những người hát rong chăng? Tiếng ghi ta điện vẫn bập bùng, rấm rứt. Nó từ từ đi đến bên “cây chuối” người. Đỡ thằng bé gù đứng thẳng lại, nó bỗng quắc mắt nhìn vòng người vây quanh. Bất ngờ nó thét:

- Thế mà cười được à? Đồ độc ác!

(5) Sau tiếng thét của nó, đám đông bừng tỉnh. Tiếng cười tắt lặng. Người đàn ông đang gảy đàn cũng dừng tay sững sờ. Tất cả các cặp mắt dồn về nó. Khuôn mặt thằng Đức đẫm lệ. Nó móc túi áo ngực lôi ra những đồng tiền được gấp cẩn thận đặt vào lòng mũ của người hát rong. Đôi vai nó rung rung thổn thức. Cái vòng người đang vây quanh tự nhiên gãy vỡ. Đứt từng quãng. Không ai bảo ai, từng người một lặng lẽ tan dần. Tất cả bọn trẻ chúng tôi đứa nào cũng cúi gằm mặt xuống. Tiếng sấm ì ùng từ dãy núi dội đến. Hình như trời lại sắp mưa.

Theo Hạ Huyền

(Con gái người lính đảo, Truyện đọc thêm môn Giáo dục công dân và môn Ngữ văn ở THCS, NXB Giáo dục, 2003)

*Chú thích:

(1) Tác giả: Nhà văn Hạ Huyền tên thật là Nguyễn Thạch Huyền, ông là hội viên Hội nhà văn Việt Nam. Phong cách sáng tác của Hạ Huyền thường gắn liền với những điều bình dị, quen thuộc trong đời sống làng quê, nhưng qua lăng kính của ông, chúng trở nên sinh động và đẹp đẽ như những câu chuyện cổ tích. ( Theo nhà báo Nguyễn Hoàng Mai)

(2) Tác phẩm: Thằng Gù kể về cuộc đời của một cậu bé dị tật bẩm sinh với tấm lưng gù và đôi chân quặp. Dù sở hữu ngoại hình không hoàn hảo nhưng thằng gù vẫn sở hữu một trái tim lương thiện và ấp áp tình người.

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1 (0,5 điểm). Truyện được kể theo ngôi thứ mấy?

Câu 2 (0,5 điểm). Trong đoạn (1) của văn bản, tác giả đã kể về hoàn cảnh của cậu bé Đức như thế nào?

Câu 3 (1,0 điểm). Nêu hiệu quả của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn sau:

“Nó và con trâu giống như hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng.”

Câu 4 (1,0 điểm). Những người trong làng đã có thái độ và cách ứng xử như thế nào với cậu bé gù trong đoàn hát rong? Em có nhận xét gì về họ?

Câu 5 (1,0 điểm). Từ nội dung câu chuyện, em hãy rút ra những bài học cho bản thân mình.

Đáp án

1	-Truyện được kể bằng ngôi thứ nhất (người kể xưng “tôi”)	0,5
2	- Trong đoạn (1) của văn bản, tác giả đã kể về hoàn cảnh của cậu bé Đức: + Là một đứa trẻ bị tật nguyền + Lên mười tuổi mà vẫn chưa đi học + Chăn trâu ngoài cánh đồng	0,5
3	- Biện pháp tu từ: So sánh: “Nó và con trâu” với “hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng.” - Tác dụng: + Tăng sức gợi hình gợi cảm, giúp lời kể sinh động, hấp dẫn. + Diễn tả một cách hình ảnh dáng người bé nhỏ, tội nghiệp, đáng thương của cậu bé tật nguyền; tạo sự tương phản giữa cái nhỏ bé của nhân vật “nó và con trâu” (màu đen) với cánh đồng rộng lớn mênh mông (màu xanh rười rượi) để nhấn mạnh sự cô đơn lạc lõng của cậu bé trước cuộc đời + Thể hiện sự xót xa, thương cảm của tác giả với hoàn cảnh của nhân vật. - Xác định đúng dấu hiệu của biện pháp tu từ so sánh: 0,25 điểm - Nêu tác dụng biện pháp tu từ: 0,75 điểm	1,0
4	- Những người trong làng đã có thái độ và cách ứng xử với cậu bé gù trong đoàn hát rong: Mỗi lần nó trồng cây chuối mọi người lại cười ồ. Có người hứng chí vỗ tay hét: “Trồng lại đi, thế thế ...” - Nhận xét: + Họ tàn nhẫn, vô cảm, lấy khiếm khuyết của người khác làm trò đùa giễu cợt. + Biểu hiện của lối sống thiếu tình người, đáng chê trách	0,25 0,5 0,25

 

5

HS trình bày được những bài học cho bản thân: - Tôn trọng, cảm thông, yêu thương, giúp đỡ những người tật nguyền, yếu thế để họ có cuộc sống tốt đẹp hơn… - Biết lên án, phê phán những hành động vô tâm, không trách nhiệm, thiếu tình người,... ….

1,0

Đọc hiểu Thằng gù tự luận

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi :

THẰNG GÙ

Làng tôi có một đứa trẻ bị tật nguyền. Nó tên là Đức, một cái tên hẳn hoi nhưng tất cả bọn trẻ chúng tôi đều gọi tên nó là thằng Gù. Lên mười tuổi mà thằng Gù vẫn chưa đi học, chẳng hiểu do mặc cảm hay do điều gì khác. Nhiều hôm từ trong phòng học (phòng học của chúng tôi ở tầng hai), tôi thấy thằng Gù chăn trâu ngoài cánh đồng. Cái hình người gấp khúc, chỗ đỉnh gù cao hơn chỏm đầu khiến tôi nhận ngay ra nó. Nó và con trâu giống như hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng. Nó đứng nhìn về phía trường học. Tiếng đọc bài đồng thanh của chúng tôi vang vang lan tỏa ra xung quanh. Chắc nó nghe được tiếng đọc bài. Cái chấm đen gấp khúc, bé nhỏ dường như bất động. Chỉ có con trâu thỉnh thoảng lại vươn cổ lên kêu “nghé ọ” một hồi dài.

Thằng Gù lảng tránh tất cả các trò chơi của chúng tôi. Những tiếng trêu chọc: “Ê, con lạc đà châu Phi”, “Tránh ra chúng mày ơi cho bà còng đi chợ” làm nó càng cúi gập người xuống, mắt dí vào bụng. Nó im lặng len lét vòng qua chỗ chúng tôi đang chơi đùa. Có lần, nó bỏ chạy. Bọn trẻ cười ré khi thấy cái hình gấp khúc đó cứ như lăn về phía trước. Chao ôi, thằng Gù ...

[...] Một buổi chiều mưa vừa dứt, nắng mới tưng tửng hé sáng vạt đồi, chúng tôi chợt nghe tiếng đàn ghi ta vang lên từ chiếc loa nén nào đó. Có người hát rong về làng. Đây quả là cả một sự kiện đối với cái làng đang mê mệt, thiếp lặng đi sau những trận mưa ròng rã này. Chúng tôi ùa ra xem. Người lớn, trẻ con, vòng trong, vòng ngoài lố nhố vây quanh đoàn người hát rong. Tôi gọi là đoàn vì họ có tới ba người. Hai đứa trẻ và một người đàn ông mang kính đen, đeo cây đàn ghi ta trước bụng, Trong hai đứa trẻ, có một đứa giống hệt thằng bé tật nguyền của làng tôi. Nó cũng bị gù.

Nó biểu diễn nhiều trò. Buồn cười nhất là trò trồng cây chuối. Không phải nó trồng cây chuối bằng tay và đầu như lũ trẻ chúng tôi thường làm. Nó trồng bằng cái lưng gù. Đoạn gấp giữa đỉnh gù và đầu thành cái đế đỡ đôi chân khẳng khiu của nó dựng đứng. Mỗi lần nó trồng cây chuối mọi người lại cười ồ. Có người hứng chí vỗ tay hét: “Trồng lại đi, thế thế ...”. Nghe tiếng hô, thằng gù đỏ căng mặt mày, lên gân tì cái lưng gù xuống đất cố duỗi thẳng đôi chân. Phải trồng cây chuối nhiều lần nên trán nó ướt nhầy mồ hôi. Đã thế tiếng hô “Làm lại đi” vẫn thúc giục không ngớt.

Giữa lúc đó thì nó chen chân vào. Thằng Gù của làng tôi. Tiếng cười rộ: “À, hai thằng gù. Đức ơi, mày trồng thêm cây chuối nữa đi”. Tôi nín thở nhìn theo nó. Nó chen vào làm gì, cho tiền những người hát rong chăng? Tiếng ghi ta điện vẫn bập bùng, rấm rứt. Nó từ từ đi đến bên “cây chuối” người. Đỡ thằng bé gù đứng thẳng lại, nó bỗng quắc mắt nhìn vòng người vây quanh. Bất ngờ nó thét:

- Thế mà cười được à? Đồ độc ác!

Sau tiếng thét của nó, đám đông bừng tỉnh. Tiếng cười tắt lặng. Người đàn ông đang gảy đàn cũng dừng tay sững sờ. Tất cả các cặp mắt dồn về nó. Khuôn mặt thằng Đức đẫm lệ. Nó móc túi áo ngực lôi ra những đồng tiền được gấp cẩn thận đặt vào lòng mũ của người hát rong. Đôi vai nó rung rung thổn thức. Cái vòng người đang vây quanh tự nhiên gãy vỡ. Đứt từng quãng. Không ai bảo ai, từng người một lặng lẽ tan dần. Tất cả bọn trẻ chúng tôi đứa nào cũng cúi gằm mặt xuống. Tiếng sấm ì ùng từ dãy núi dội đến. Hình như trời lại sắp mưa.

Theo Hạ Huyền

(Con gái người lính đảo, Truyện đọc thêm môn Giáo dục công dân và môn Ngữ văn ở THCS, NXB Giáo dục, 2003)

Câu 1 (1,0 điểm):

Trong đoạn văn in đậm, chi tiết nào cho thấy thái độ, cách ứng xử của người xem với cậu bé gù trong đoàn hát rong? Nhận xét về thái độ và cách ứng xử đó?

Câu 2 (2,0 điểm):

Tìm và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đặc sắc trong câu văn sau: “Nó và con trâu giống như hai chấm đen nổi lên giữa màu xanh rười rượi của cánh đồng.”

Câu 3 (1,0 điểm):

Em có thay đổi gì trong suy nghĩ, tình cảm sau khi đọc văn bản?

Đáp án

Câu	Nội dung
1	- Trong đoạn văn in đậm, chi tiết cho thấy thái độ, cách ứng xử của người xem với cậu bé gù trong đoàn hát rong: + Mọi người cười ồ. + Có người hứng chí vỗ tay hét: “Trồng lại đi, thế thế...” + Tiếng hô: “Làm lại đi” thúc giục không ngớt - Nhận xét về thái độ, cách ứng xử: + Thể hiện sự vô cảm, nhẫn tâm trước nỗi đau khổ, sự thiệt thòi của người khác... + Thiếu sự đồng cảm, tình yêu thương, sự sẻ chia đối với những mảnh đời bất hạnh... (* Lưu ý: Học sinh có thể có cách diễn đạt khác nhau, giáo viên cần linh hoạt khi đánh giá)
2	- Xác định biện pháp tu từ: Phép so sánh: “Nó và con trâu giống như hai chấm đen” - Tác dụng: + Làm câu văn sinh động, hấp dẫn (tăng sức gợi hình gợi cảm...) + Làm nổi bật sự nhỏ bé, lẻ loi, cô độc, buồn tủi của cậu bé Đức tật nguyền giữa không gian rộng lớn,… + Gợi nỗi xót xa thương cảm về cảnh ngộ của con người bất hạnh, thiệt thòi...
3	- Những thay đổi trong suy nghĩ tình cảm sau khi đọc văn bản: + Đồng cảm sẻ chia với những người xung quanh, đặc biệt là những người thiệt thòi, bất hạnh hơn mình. + Dũng cảm bảo vệ, giúp đỡ những người yếu thế bị coi thường. + Tôn trọng sự khác biệt...

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Học tập - Lớp 9 của HoaTieu.vn.