Đề cương ôn thi cuối kì 1 Ngữ văn 7 Kết nối tri thức

Đề cương ôn tập học kì 1 Ngữ văn 7 Kết nối tri thức bao gồm 19 trang giới hạn kiến thức cần nắm kèm theo cấu trúc đề thi và đề minh họa có đáp án giải chi tiết.

Đề cương ôn tập cuối kì 1 Văn 7 Kết nối tri thức giúp các em học sinh nắm được những nội dung trọng tâm, tránh học lan man, ôn đúng và đủ những phần sẽ xuất hiện trong bài kiểm tra. Khi dựa vào đề cương để ôn luyện và làm lại các dạng bài, các em học sinh có thể xác định điểm mạnh – điểm yếu, từ đó điều chỉnh kế hoạch học phù hợp. Đồng thời qua đề cương ôn tập cuối kì 1 Ngữ văn 7 Kết nối tri thức giúp giáo viên dễ kiểm tra việc ôn tập của học sinh. Vậy sau đây là nội dung đề cương học kì 1 Ngữ văn 7 Kết nối tri thức, mời các bạn theo dõi tại đây. Ngoài ra các bạn xem thêm nhiều tài liệu khác tại chuyên mục đề thi lớp 7.

Đề cương ôn tập cuối kì 1 Ngữ văn 7 Kết nối tri thức năm 2025

TRƯỜNG THCS ………… TỔ KHXH

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP KỲ I NĂM HỌC 2025-2026 MÔN NGỮ VĂN 7

I. Ôn tập tri thức thể loại và văn bản Đọc

1. Lập bảng thống kê theo mẫu về các thể loại chính đã học.

Bảng 1

Thống kê theo mẫu các thể loại đã học

STT	Thể loại	Đặc điểm
1	Truyện ngắn	- là tác phẩm văn xuôi cỡ nhỏ, ít nhân vật, ít sự việc phức tạp... Chi tiết và lời văn trong truyện ngắn rất cô đọng.
2	Tiểu thuyết	- là tác phẩm văn xuôi cỡ lớn có nội dung phong phú, cốt truyện phức tạp, phản ánh nhiều sự kiện, cảnh ngộ, miêu tả nhiều tuyến nhân vật, nhiều quan hệ chồng chéo với những diễn biến tâm lí phức tạp, đa dạng.
		*Đặc điểm chung: - Đề tài là phạm vi đời sống được phản ánh, thể hiện trực tiếp trong tác phẩm văn học. - Chi tiết là yếu tố nhỏ nhất tạo nên thế giới hình tượng (thiên nhiên, con người, sự kiện) nhưng có tầm ảnh hưởng quan trọng đặc biệt đem lại sự sinh động, lôi cuốn cho tác phẩm. - Tính cách nhân vật là những đặc điểm riêng tương đối ổn định của nhân vật, được bộc lộ qua mọi hành động, cách ứng xử, cảm xúc, suy nghĩ; qua các mối quan hệ, qua lời kể và suy nghĩ của nhân vật khác. - Tính cách nhân vật: Thể hiện qua hình dáng, cử chỉ, hành động, suy nghĩ của nhân vật, qua nhận xét của người kể chuyện và mối quan hệ với các nhân vật khác. - Bối cảnh : + Bối cảnh lịch sử: Hoàn cảnh xã hội của một thời kì lịch sử. + Bối cảnh riêng: Thời gian và địa điểm, quang cảnh cụ thể xảy ra câu chuyện. - Ngôi kể và tác dụng của việc thay đổi ngôi kể: - Ngôi kể: + Ngôi thứ nhất: Xưng tôi. + Ngôi thứ ba: Người kể giấu mặt. - Thay đổi ngôi kể: Để nội dung kể phong phú hơn, cách kể linh hoạt hơn.
3	Thơ bốn chữ	1. Số chữ (tiếng): Mỗi dòng bốn chữ. 2. Cách gieo vần: - Vần chân: đặt cuối dòng; - Vần liền: gieo liên tiếp; - Vần cách: Đặt cách quãng. *Một bài thơ có thể phối hợp nhiều cách gieo vần (vần hỗn hợp),.. 3. Cách ngắt nhịp:

		- 2/2 hoặc 3/1 (nhịp thơ có thể ngắt linh hoạt, phù hợp với tình cảm, cảm xúc được thể hiện trong bài thơ). 4. Hình ảnh thơ: - Dung dị, gần gũi (Gần với đồng dao, vè, thích hợp với việc kể chuyện).
4	Thơ năm chữ	1. Số chữ (tiếng): Mỗi dòng năm chữ. 2. Cách gieo vần: - Vần chân: đặt cuối dòng; - Vần liền: gieo liên tiếp; - Vần cách: đặt cách quãng. *Một bài thơ có thể phối hợp nhiều cách gieo vần (vần hỗn hợp),.. 3. Cách ngắt nhịp: - 2/3 hoặc 3/2. (nhịp thơ có thể ngắt linh hoạt, phù hợp với tình cảm, cảm xúc được thể hiện trong bài thơ). 4. Hình ảnh thơ: - Dung dị, gần gũi (gần với đồng dao, vè, thích hợp với việc kể chuyện).
5	Thơ trữ tình	+ Tình cảm, cảm xúc là yếu tố gốc rễ, là cội nguồn làm nên nội dung chính của thơ trữ tình. Chúng được bộc lộ một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các hình ảnh, biểu tượng,... + Hình ảnh là một yếu tố quan trọng trong thơ trữ tình, là phương tiện để nhà thơ bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình. Nó giúp nhà thơ bộc lộ tình cảm, cảm xúc và thể hiện những tư tưởng, quan niệm về đời sống. + Nhịp thơ là những chỗ ngắt, ngừng được phân bố trên dòng thơ hoặc giữa các dòng thơ. Nó là phương tiện cấu tạo hình thức nghệ thuật đặc thù của thơ.
6	Tuỳ bút	- Tuỳ bút là một thể loại văn xuôi thuộc loại hình kí. - Điểm tựa: + Là cái tôi của tác giả. + Thông qua việc ghi chép về con người, sự kiện cụ thể, có thực, tác giả tuỳ bút thể hiện cảm xúc, tinh cảm, suy nghĩ của mình. + Tuỳ bút thiên về tính trữ tình; có thể kết hợp trữ tình, suy tưởng, triết lí, chính luận. - Bố cục: khá tự do trong cách biểu hiện, được triển khai theo một cảm hứng chủ đạo, một tư tưởng chủ đề nhất định. - Ngôn từ: giàu hình ảnh, giàu chất thơ.
7	Tản văn	- Là thể loại văn xuôi ngắn gọn, hàm súc. - Điểm tựa: + Người viết thường dựa trên một vài nét chấm phá về đời sống để thể hiện tâm trạng, suy nghĩ, chủ kiến của mình. + Kết hợp tự sự, trữ tình, nghị luận, miêu tả, khảo cứu... - Bố cục: Tản văn khá tự do trong cách biểu hiện. - Ngôn từ: gần gũi đời thường, như lời chuyện trò, bàn luận, tâm sự.

Lập bảng thống kê theo mẫu các văn bản đã học.

Bảng 2

(Thống kê theo mẫu các văn bản đã học)

Bài	Văn bản	Tác giả	Thể loại	Đặc điểm nổi bật
				Nội dung	Nghệ thuật
1. Bầu trời tuổi thơ	Bầy chim chìa vôi	Nguyễn Quang Thiều	Truyện ngắn	Thông qua cuộc trò chuyện, sự lo lắng giải cứu bầy chim chìa vôi của Mên và Mon, ta thấy được tuổi thơ và tình cảm yêu mến, lòng trắc ẩn mà hai anh em dành cho chim chìa vôi.	- Ngôn ngữ đối thoại sinh động; - Miêu tả tâm lý tinh tế; - Chi tiết, hình ảnh đẹp, gợi cảm.
	Đi lấy mật	Đoàn Giỏi	Tiểu thuyết	Đoạn trích kể lại một lần An theo tía nuôi và Cò đi lấy mật ong trong rừng U Minh với nhiều trải nghiệm mới lạ, độc đáo nơi núi rừng Nam Bộ.	- Lối miêu tả vừa hiện thực vừa trữ tình. - Ngôn ngữ đậm màu sắc địa phương.
	Ngàn sao làm việc	Võ Quảng	Thơ 5 chữ	Ngàn sao làm việc vẽ nên bầu trời đẹp lộng lẫy về đêm. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu; vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.	- Thơ 5 chữ. - Sử dụng nhiều biện pháp tu từ so sánh, liệt kê, nhân hóa,… - Ngôn ngữ thơ gần gũi, sinh động.
2. Khúc nhạc tâm hồn	Đồng dao mùa xuân	Nguyễn Khoa Điềm	Thơ bốn chữ	Khắc họa vẻ đẹp của người lính và sự dũng cảm hi sinh vì Tổ quốc khi tuổi đời còn rất trẻ. Qua đó, thể hiện niềm tiếc thương, tự hào, cảm phục của tác giả về sự hi sinh của người lính.	- Thể thơ bốn chữ với cách gieo vần, ngắt nhịp hợp lí. - Hình ảnh thơ sinh động, gợi cảm. - Kết hợp miêu tả và biểu cảm, tự sự.
	Gặp lá cơm nếp	Thanh Thảo	Thơ 5 chữ	Bài thơ là tình cảm nhớ thương của người con dành cho mẹ và đất nước. Đó cũng là tình cảm thiêng liêng của người con dành cho cội nguồn, cho dân tộc, cho người mẹ kính yêu. Bài thơ đã để lại nhiều cảm xúc trong lòng độc giả.	- Hình ảnh thơ giàu giá trị biểu cảm. - Cách gieo vần liền đặc sắc. - Nhịp thơ 2/3, 1/4. 3/2 linh hoạt theo từng câu.

	Trở gió	Nguyễn Ngọc Tư	Tạp văn	Đoạn trích gợi hình dung, tâm trạng, cảm xúcngóng chờ, vội vã, ngổn ngang của con người về những cơn gió chướng...gắn liền với nỗi nhớ và những kỉ niệm về gia đình và quê hương vô cùng đẹp đẽ, khó quên.	- Ngôn ngữ gợi hình, gợi cảm. - Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, nhân hóa. - Nhiều từ ngữ địa phương, mang đậm phong cách Nam Bộ.
3. Cội nguồn yêu thương	Vừa nhắm mắt vừa mở của sổ.	Nguyễn Ngọc Thuần	Truyện dài	Truyện kể về những trò chơi của người bố và đứa con. Qua đó, người cha đã dạy cho đứa con cách yêu thương, trân trọng thiên nhiên và nâng niu những món quà từ cuộc sống.	- Ngôi kể: ngôi thứ nhất. - Ngôn ngữ: mộc mạc, tự nhiên, chân thành. - Cách kể chuyện sinh động, hấp dẫn.
	Người thầy đầu tiên	Trin-ghi- dơ Ai-tơ- ma-tốp	Truyện vừa	Truyện ca ngợi người thầy Đuy-sen với những tâm huyết, sự tận tụy và tình cảm mà thầy dành cho học sinh của mình, đặc biệt là An-tư-nai. Người thầy Đuy-sen đã thay đổi cuộc đời của cô bé, người đã vun trồng ước mơ, hy vọng cho những học trò nhỏ.	- Ngòi bút đậm chất hội họa. - Sự chuyển đổi nhân vật người kể chuyện linh hoạt, độc đáo. - Ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật gần gũi, khắc họa tính cách nhân vật.
	Quê hương	Tế Hanh	Thơ 8 chữ	Bài thơ vẽ lên bức tranh thiên nhiên, cuộc sống lao động, sinh hoạt của một làng chài miền Trung đẹp đẽ, nên thơ, vừa chân thực, vừa lãng mạn.	- Hình ảnh thơ sáng tạo với những liên tưởng, so sánh độc đáo. - Ngôn ngữ trong sáng, bay bổng, đầy cảm xúc. - Sử dụng thể thơ 8 chữ hiện đại, kết hợp nhiều phương thức biểu đạt.
	Mùa xuân nho nhỏ	Thanh Hải	Thơ 5 chữ	Bài thơ thể hiện tiếng lòng yêu mến và gắn bó	- Thể thơ năm chữ, gần làn

................

B. ĐỀ THI MINH HỌA

Đề 1

I. Phần Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu:

ĐƯA CON ĐI HỌC

Tế Hanh

Sáng nay mùa thu sang
Cha đưa con đi học
Sương đọng cỏ bên đường
Nắng lên ngời hạt ngọc

Lúa đang thì ngậm sữa
Xanh mướt cao ngập đầu
Con nhìn quanh bỡ ngỡ
Sao chẳng thấy trường đâu?

Hương lúa tỏa bao la
Như hương thơm đất nước
Con ơi đi với cha
Trường của con phía trước

Thu 1964

(In trong Khúc ca mới, NXB Văn học)

Câu 1. (0,75 điểm) Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ?

Câu 2. (0.75 điểm) Em hiểu như thế nào là "bỡ ngỡ" trong câu thơ:

“Con nhìn quanh bỡ ngỡ”

Câu 3. (1,5 điểm) Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong hai câu thơ sau:

“Hương lúa tỏa bao la
Như hương thơm đất nước”

Câu 4. (1,0 điểm) Nội dung của bài thơ là gì?

II. Phần Viết (6,0 điểm)

Câu 1. (2,0 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 6-8 câu) nêu suy nghĩ của em về tình phụ tử

Câu 2. (4,0 điểm) Viết bài văn biểu cảm bày tỏ cảm nghĩ của em về một người thân yêu trong gia đình.

Đề 2

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4.0 điểm)

Đọc văn bản sau:

CỦ KHOAI NƯỚNG

Sau trận mưa rào vòm trời như được rửa sạch, trở nên xanh và cao hơn. Đã chớm hè nhưng trời vẫn lành lạnh, cái lạnh làm người ta hưng phấn và chóng đói. Thường Mạnh đi học về là đi thả trâu. Tối mịt cậu rong trâu về, đầu tưởng tượng đến một nồi cơm bốc khói nghi ngút.

Nhưng từ giờ đến tối còn lâu và cậu cần phải tìm được một việc gì đó trong khi con trâu đang mải miết gặm cỏ. Cậu bèn ngồi đếm từng con sáo mỏ vàng đang nhảy kiếm ăn trên cánh đồng màu đã thu hoạch. Thỉnh thoảng chúng lại nghiêng ngó nhìn cậu, ý chừng muốn dò la xem “anh bạn khổng lồ” kia có thể chơi được không. Chợt Mạnh phát hiện ra một đám mầm khoai đỏ au, mập mạp, tua tủa hướng lên trời. Kinh nghiệm đủ cho cậu biết bên dưới những chiếc mầm là củ khoai lang sót. Với bất cứ đứa trẻ trâu nào thì điều đó cũng tương đương với một kho báu. Nó bị sót lại từ trước Tết và bây giờ nó sẽ rất ngọt. Để xem, anh bạn to cỡ nào? Không ít trường hợp bên dưới chỉ là một mẩu khoai. Nước miếng đã kịp tứa khắp chân răng khi cậu tưởng tượng đến món khoai nướng. Ruột nó trong như thạch. Những giọt mật trào ra, gặp lửa tạo một thứ hương thơm chết người, nhất là khi trời lại lành lạnh thế này. Thật may là mình đem theo lửa - cậu lẩm bẩm. Sợ niềm hy vọng đi veo mất nên cậu rón rén bới lớp đất mềm lên. Khi cậu hoàn toàn tin nó là một củ khoai thì cậu thọc sâu tay vào đất, sâu nữa cho đến khi những ngón tay cậu ôm gọn củ khoai khá bự, cậu mới từ từ lôi nó lên. Chà, thật tuyệt vời. Nó không chỉ đơn thuần là củ khoai sót. Nó y như quà tặng, một thứ kho báu trời đất ban riêng cho cậu.

Mạnh đã có việc để làm, mà lại là một việc làm người ta háo hức. Trong chốc lát đống cành khô bén lửa và đợi đến khi nó chỉ còn lớp than hồng rực Mạnh mới vùi củ khoai vào. Cậu ngồi im lắng nghe một sự dịch chuyển vô cùng tinh tế dưới lớp than, cùi trắng muốt đang bị sức nóng ủ cho thành mật. Từng khoảnh khắc với Mạnh lúc này trở nên vô cùng huyền diệu. Rồi có một mùi thơm cứ đậm dần, cứ quánh lại, lan tỏa, xoắn xuýt. Cậu nhớ lại có lần bà kể, nhờ đúng một củ khoai nướng mà ông cậu thoát chết đói và sau đó làm nên sự nghiệp. Chuyện như cổ tích nhưng lại có thật. Nào, để xem sau đây cậu sẽ làm nên công trạng gì.

Chợt cậu thấy có hai người, một lớn, một bé đang đi tới. Ông già ôm theo bọc tay nải còn cậu bé thì cứ ngoái cổ lại phía làng. Cậu nhận ra hai ông cháu lão ăn mày ở xóm bên. Hôm nay, chẳng có phiên chợ sao ông cháu lão cũng ra khỏi nhà nhỉ. Vài lần giáp mặt cậu bé và thấy mặt mũi nó khá sáng sủa. Bố mẹ nó chết trong một trận lũ quét nên nó chỉ trông cậy vào người ông mù lòa. Mạnh lén trút ra tiếng thở dài khi ông cháu lão ăn mày đã đến rất gần. Có thể thấy rõ cánh mũi lão phập phồng như hà hít tìm thứ mùi vị gì đó. Cậu bé vẫn câm lặng, thỉnh thoảng lén nhìn Mạnh.

- Mùi gì mà thơm thế - ông cậu bé lên tiếng - Hẳn ai đang nướng khoai. Ngồi nghỉ một lát để ông xin lửa hút điếu thuốc đã cháu.

Ông lão lần túi lấy gói thuốc lào. Thằng bé giúp ông tháo khỏi lưng chiếc điếu nhỏ xíu. Mùi khoai nướng vẫn ngào ngạt và Mạnh đành ngồi chết gí, không dám động cựa. Chỉ khi ông lão nhờ, cậu mới cúi xuống thổi lửa. Chà, ông cháu lão mà ngồi dai là củ khoai cháy mất. Đã có mùi vỏ cháy. Lửa sẽ lấn dần vào cho đến khi biến củ khoai thành đen thui mới thôi. Dường như đoán được nỗi khó xử của Mạnh, ông lão bảo:

- Tôi chỉ xin lửa thôi...

Mạnh như bị bắt quả tang đang làm chuyện vụng trộm, mặt đỏ lên. Nhưng ông lão mắt lòa không thể nhìn thấy còn cậu bé ý tứ nhìn đi chỗ khác.

- Thôi, chào cậu nhé. Ta đi tiếp đi cháu!

Ông lật đật đứng dậy, bám vào vai cậu bé, vội vã bước. Cậu bé lặng lẽ nhìn Mạnh như muốn xin lỗi vì đã làm khó cho cậu. Cái nhìn đĩnh đạc của một người tự trọng, không muốn bị thương hại khiến Mạnh vội cúi gằm xuống. Ôi, giá như có ba củ khoai, chí ít cũng là hai củ. Đằng này chỉ có một... Mạnh thấy rõ tiếng chân hai ông cháu xa dần. Nhưng chính khi ấy, khi củ khoai nóng hổi, lớp vỏ răn lại như từng gợn sóng nằm phơi ra trước mắt Mạnh, thì nỗi chờ đón háo hức lúc trước cũng tiêu tan mất. Giờ đây củ khoai như là nhân chứng cho một việc làm đáng hổ thẹn nào đó. Dù Mạnh có dối lòng rằng mình chẳng có lỗi gì sất nhưng cậu vẫn không dám chạm vào củ khoai... Hình như đã có người phải quay mặt đi vì không dám ước có được nó. Có thể ông nội cậu đã từng nhìn củ khoai nướng cho ông làm nên sự nghiệp bằng cái cách đau đớn như vậy.

Mặc dù rong trâu về từ chiều nhưng mãi tối mịt Mạnh mới vào nhà. Giờ đây mới là lúc cậu sống trọn vẹn với cảm giác ngây ngất của người vừa được ban tặng một món quà vô giá. Cậu nhắm mắt lại mường tượng giây phút cậu bé kia mở gói giấy báo ra. Nửa củ khoai khi đó sẽ khiến cậu ta liên tưởng đến phép lạ, có thể lắm chứ! Và rồi cậu thấy lâng lâng đến mức chính mình tự hỏi liệu đây có phải là giấc mơ?

(Theo truyện ngắn Tạ Duy Anh)

Câu 1. (0,75 điểm) Văn bản trên thuộc thể loại gì? Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản?

Câu 2. ( 0,75 điểm) Khi đoán được nỗi khó xử của Mạnh, ông cháu lão ăn mày đã có hành động như thế nào?

Câu 3. (1,5 điểm) Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong câu văn sau: “Thỉnh thoảng chúng lại nghiêng ngó nhìn cậu, ý chừng muốn dò la xem “anh bạn khổng lồ” kia có thể chơi được không.”?

Câu 4. (1 điểm) Nếu em là cậu bé Mạnh, em có chia củ khoai nướng cho hai ông cháu lão ăn mày không? Vì sao?

PHẦN II. VIẾT (6.0 điểm)

Câu 1: (2 điểm) Từ nội dung phần đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn từ 3-5 câu trình bày về thông điệp mà em rút ra được từ câu chuyện “Củ khoai nướng”?

Câu 2: (4 điểm) Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật cậu bé Mạnh trong tác phẩm “Củ khoai nướng”.

..............

Tải file tài liệu để xem thêm Đề cương ôn tập học kì 1 Văn 7 Kết nối tri thức