Phân tích 2 khổ thơ đầu bài thơ “Cỏ trên hè phố”

Phân tích 2 khổ đầu bài Cỏ trên hè phố

Vũ Quần Phương (sinh năm 1940), tên thật là Vũ Ngọc Chúc, là nhà thơ, nhà báo và nhà phê bình văn học. Thơ Vũ Quần Phương luôn có cách nói bằng tứ, ngôn từ bình dị nhưng ý tưởng thâm thúy. Cỏ trên hè phố là một trong số các bài thơ hay được ông sáng tác. Bài thơ thể hiện sự trân trọng với vẻ đẹp giản dị của cỏ – biểu tượng của sự sống và hòa bình, đồng thời bày tỏ niềm xúc động trước sự hồi sinh của thiên nhiên sau chiến tranh. Sau đây là bài văn mẫu phân tích 2 khổ đầu bài Cỏ trên hè phố, mời các bạn cùng tham khảo.

• Phân tích bài thơ “Nói với em” của nhà thơ Vũ Quần Phương

Dàn ý bài Cỏ trên hè phố 2 khổ thơ đầu

I. Mở bài

- Giới thiệu bài thơ "Cỏ trên hè phố" của Vũ Quần Phương.

- Khái quát nội dung hai khổ thơ đầu: thể hiện sự trân trọng với vẻ đẹp giản dị của cỏ – biểu tượng của sự sống và hòa bình, đồng thời bày tỏ niềm xúc động trước sự hồi sinh của thiên nhiên sau chiến tranh.

II. Thân bài

1. Phân tích khổ thơ đầu – Sự trân trọng với những người trồng cỏ

- Hình ảnh những người trồng lúa, trồng bông gắn với cuộc sống và cái đẹp, nhưng tác giả lại đặc biệt xúc động trước những người trồng cỏ.

- Cụm từ "cảm động vô ngần" thể hiện sự xúc động mãnh liệt, bất ngờ của tác giả khi chứng kiến một hành động nhỏ bé nhưng mang ý nghĩa lớn lao.

- Nghệ thuật liệt kê "trồng lúa", "trồng bông", "trồng cỏ" kết hợp với điệp ngữ "tôi yêu kính", "tôi kính yêu" nhấn mạnh sự thay đổi trong cảm xúc của tác giả: từ kính trọng đến xúc động đặc biệt.

- Tác giả bày tỏ sự trân trọng đối với những con người âm thầm mang màu xanh trở lại cho phố phường.

- Nhận xét: Qua khổ thơ này, người đọc cảm nhận được tình cảm yêu thương, nâng niu của tác giả đối với thiên nhiên và những người lao động thầm lặng.

2. Phân tích khổ thơ thứ hai – Sự tàn phá của chiến tranh và mất mát của thiên nhiên

- Hình ảnh "đất khô khốc", "đất rắn lại", "miệng hầm trú ẩn" gợi lên khung cảnh tiêu điều, khắc nghiệt của chiến tranh, nơi bom đạn đã xóa nhòa sự sống.

- Cụm từ "cỏ thành niềm xa xỉ với người qua" mang ý nghĩa sâu sắc: cỏ – một thứ vốn quen thuộc, bình dị – nay lại trở thành điều xa vời trong những năm tháng chiến tranh.

- Thủ pháp tương phản giữa hình ảnh cỏ xanh – biểu tượng của sự sống và khung cảnh đất rắn, hầm trú ẩn, còi báo động làm nổi bật sự tàn phá của bom đạn.

- Hình ảnh "hồi còi báo động" không chỉ gợi lên âm thanh của chiến tranh mà còn tượng trưng cho nỗi ám ảnh về mất mát và sự hủy diệt thiên nhiên.

- Nhận xét: Từ những câu thơ giàu hình ảnh nhưng dung dị, ta thấy rằng chiến tranh không chỉ cướp đi sự sống con người mà còn khiến những điều nhỏ bé như màu xanh của cỏ cũng trở nên xa vời.

3. Đánh giá nghệ thuật và nội dung hai khổ thơ

- Thể thơ tự do, ngắt nhịp linh hoạt.

- Giọng thơ trầm lắng, sâu sắc.

- Hình ảnh giàu ý nghĩa, đặc biệt là hình ảnh cỏ – biểu tượng của sự sống.

- Biện pháp liệt kê, điệp ngữ, tương phản tạo điểm nhấn cho nội dung.

- Thể hiện sự trân trọng đối với những người đang gieo mầm sự sống.

- Tái hiện chân thực những mất mát của chiến tranh.

- Khắc sâu giá trị của hòa bình và sự sống.

III. Kết bài

- Khẳng định lại giá trị của hai khổ thơ đầu trong việc thể hiện chủ đề bài thơ.

- Nhấn mạnh thông điệp về ý nghĩa của thiên nhiên trong đời sống con người và sự trân trọng những giá trị giản dị nhưng thiêng liêng của hòa bình.

Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Cỏ trên hè phố của Vũ Quần Phương

Trong bài thơ "Cỏ trên hè phố" của Vũ Quần Phương, người đọc cảm nhận được sự trân trọng sâu sắc của tác giả đối với vẻ đẹp bình dị của cỏ – một biểu tượng của sự sống và hòa bình, đồng thời thể hiện niềm xúc động trước sự hồi sinh của thiên nhiên sau những năm tháng chiến tranh khốc liệt. Đoạn thơ mở ra với niềm kính trọng của tác giả dành cho những người lao động:

Tôi yêu kính những người trồng lúa

Tôi kính yêu những người trồng bông

Nhưng cảm động vô ngần

Tôi được thấy những người trồng cỏ

Trên vỉa hè thành phố

Sớm mai này tôi đi.

Hình ảnh những người trồng lúa, trồng bông vốn gắn liền với sự sống và cái đẹp, nhưng tác giả lại đặc biệt "cảm động vô ngần" trước những người trồng cỏ. Cụm từ "cảm động vô ngần" nhấn mạnh cảm xúc dạt dào, bất ngờ của tác giả khi chứng kiến một hành động tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại mang ý nghĩa lớn lao: trồng cỏ trên vỉa hè thành phố. Nghệ thuật liệt kê "trồng lúa", "trồng bông", "trồng cỏ" kết hợp với điệp ngữ "tôi yêu kính", "tôi kính yêu" đã làm nổi bật sự thay đổi trong cảm xúc của tác giả: từ sự kính trọng dành cho những người lao động sản xuất lương thực, vải vóc đến niềm xúc động đặc biệt với những người gieo mầm sự sống giản dị giữa lòng đô thị. Qua đó, tác giả thể hiện sự trân trọng đối với những con người âm thầm mang màu xanh trở lại cho phố phường. Những dòng thơ ấy giúp người đọc cảm nhận được tình cảm yêu thương, nâng niu của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên và những người lao động thầm lặng. Tiếp đến, những câu thơ sau tái hiện cảnh tượng khắc nghiệt của chiến tranh, nơi cỏ – biểu tượng của sự sống – đã từng bị tàn phá:

Bao năm rồi trên mặt vỉa hè kia

Đất khô khốc quanh miệng hầm trú ẩn

Đất rắn lại trong hồi còi báo động

Cỏ thành niềm xa xỉ với người qua.

Hình ảnh "đất khô khốc", "đất rắn lại", "miệng hầm trú ẩn" gợi lên khung cảnh tiêu điều, khắc nghiệt của chiến tranh, nơi bom đạn đã tước đi cả những mầm xanh nhỏ bé. Cụm từ "cỏ thành niềm xa xỉ với người qua" mang ý nghĩa sâu sắc: cỏ – một thứ vốn dĩ quen thuộc và giản dị – nay lại trở thành điều hiếm hoi, xa vời trong những năm tháng chiến tranh. Tác giả đã sử dụng thủ pháp tương phản giữa hình ảnh cỏ xanh – biểu tượng của sự sống – và khung cảnh đất rắn, hầm trú ẩn, còi báo động, để làm nổi bật sự tàn phá của bom đạn. Đặc biệt, chi tiết "hồi còi báo động" như một âm thanh báo hiệu sự chết chóc, càng tô đậm nỗi ám ảnh về mất mát và sự tàn phá thiên nhiên. Qua đó, tác giả không chỉ gợi lên nỗi đau chiến tranh mà còn nhấn mạnh sự thiếu vắng của sự sống trong thời loạn lạc. Những vần thơ giàu hình ảnh nhưng rất đỗi dung dị ấy giúp ta nhận ra rằng chiến tranh không chỉ cướp đi sự sống của con người mà còn khiến những điều bình dị như màu xanh của cỏ cũng trở nên xa vời. Với thể thơ tự do, cách ngắt nhịp linh hoạt cùng giọng thơ trầm lắng, sâu sắc, tác giả đã truyền tải một cách tinh tế nỗi xúc động trước sự trở lại của thiên nhiên sau chiến tranh, đồng thời bày tỏ niềm trân trọng đối với những con người đang hồi sinh sự sống cho thành phố.

Có thể nói, hai khổ thơ đầu của bài thơ đã thành công trong việc thể hiện nỗi xúc động của tác giả trước hình ảnh những người trồng cỏ, đồng thời tái hiện chân thực những mất mát của chiến tranh, từ đó khắc sâu hơn giá trị của hòa bình và sự sống. Từ đó, ta cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của thiên nhiên trong đời sống con người, đồng thời thêm trân trọng những giá trị giản dị nhưng thiêng liêng mà hòa bình mang lại.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Học tập - Lớp 9 của HoaTieu.vn.