Phân tích bài thơ Đi dọc lời ru

“Đi dọc lời ru” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ Chu Thị Thơm. Xuyên suốt bài thơ, đã nói lên được tình cảm bao la, rộng lớn, vĩ đại của mẹ dành cho con, mẹ nguyện hi sinh, gian khổ, vất vả, khó khăn để con lớn khôn nên người. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ bài văn mẫu phân tích bài thơ Đi dọc lời ru hay và chi tiết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về  tác phẩm.

• Phân tích Tự tình tháng Ba
• Phân tích bài thơ Sang năm con lên bảy

Bài thơ Đi dọc lời ru - Chu Thị Thơm

ĐI DỌC LỜI RU

À ơi... đi suốt cuộc đời

Vẫn nghiêng cảnh võng những lời mẹ ru.

Câu ca từ thuở ngày xưa,

Hắt hiu những nẻo nắng mưa cuộc đời.

Chông chênh hạnh phúc xa vời,

Lắt lay số phận những lời đắng cay.

Mẹ gom cả thế gian này,

Tình yêu hạnh phúc trao tay con cầm.

Nẻo xưa nước mắt âm thầm,

Đường gần trái ngọt con cầm trên tay.

À ơi... Bóng cả mây bay

Lời ru đi dọc tháng ngày trong con

(Chu Thị Thơm, Bờ sông vẫn gió, NXB Giáo dục 1999)

Đôi nét về tác giả, tác phẩm:

- Chu Thị Thơm là nhà thơ đồng thời là một nhà lý luận phê bình nên thơ Chu Thị Thơm không cầu kì về ngôn ngữ, dụng công nghệ thuật, lớp lang ẩn ý mà nó ấn tượng từ chính sự đơn giản, mộc mạc, giản dị, đầm thắm.

- Bài thơ “Đi dọc lời ru” là sự thấu cảm rất sâu của con với lời ru của mẹ, là lời tri ân và tôn vinh tình yêu thương vo bờ của mẹ dành cho con. Bài thơ cũng là một lời gửi gắm những ước mong và khát khao của con đối với cuộc sống và quê hương.

Phân tích bài Đi dọc lời ru

“A... ru hời... ơi hời ru. Mẹ thương con có hay chăng/ Thương từ khi thai nghén trong lòng...”. Đó là những âm điệu du dương, ngọt ngào trong những bản trường ca bất tận về tình mẫu tử thiêng liêng. Lời ru con mang âm hưởng nhẹ nhàng và sâu lắng, không chỉ là truyền thống văn hoá thể hiện bản sắc dân tộc mà còn là tỉnh yêu thương vô bờ của bà, của mẹ dành cho con thơ bé bỏng. Từ ý nghĩa sâu sắc đó nhà thơ Chu Thị Thơm đã nói hộ lòng những đứa con về niềm yêu kính, biết ơn lời ru của mẹ, biết ơn mẹ qua bài thơ “Đi dọc lời ru”.

Bài thơ là lời tự sự của một người con đã trưởng thành, nhớ lại những lời ru của mẹ từ thuở ấu thơ, cũng là lời tri ân và tôn vinh tình yêu thương vô bờ của mẹ dành cho con. Đồng thời, cũng là lời gửi gắm những ước mong và khát khao của con đối với cuộc sống và quê hương.

À ơi... đi suốt cuộc đời

Vẫn nghiêng cánh võng những lời mẹ ru.

Bao giờ cũng vậy, lời hát ru đều bắt đầu từ “à....ơi” lời ru vì thế mà êm ái, mượt mà, như nốt nhạc dạo đầu cho con trẻ lim dim mắt biếc. Lời ru ầu ơ ngọt ngào của mẹ bên cánh võng nghiêng nghiêng đều đặn những nhịp thương. Những lời ru êm đềm, trìu mến ấy đã đưa con vào thế giới mơ mộng thần tiên, chắp cánh cho tâm hồn con bao ước mơ tươi đẹp. Tâm hồn bé thơ nhờ lời ru thiết tha đỏ mà thêm rộng mở, sâu sắc bởi tình yêu và sự che chở của mẹ ẩn chứa trong lời ru. Lời ru của mẹ chính là dòng sữa ngọt ngào, là nguồn nước trong mát chảy suốt dọc tuổi thơ con để khi lớn lên trong nhịp hối hả của cuộc đời với bao lo toan, vất vả, lời ru của mẹ lại chính là nơi ngơi nghỉ của tâm hồn con, giúp con biết yêu, biết ghét. Lời ru của mẹ sẽ mãi theo con trong suốt hành trình dài rộng của cuộc đời, để cho con biết tim về nguồn cội yêu thương. Mẹ ngân vang những lời ca ngọt ngào đưa con vào giấc ngủ mơ mộng thần tiên, dạy cho con biết yêu thương từ “cánh cò, cánh vạc”, “cái bống, cái bang”, giúp con nhớ về cội nguồn con Lạc cháu Hồng.

Có biết bao nhiêu cảm nhận trong lòng của con về lời ru của mẹ. Tiếng mẹ à ơi ngọt ngào là những gì tha thiết nhất luôn vỗ về con từ thuở lọt lòng đến khi những bước chân con đã đi đến được những nẻo đường đời.

Câu ca từ thuở ngày xưa,

Hắt hiu những nẻo nắng mưa cuộc đời.

Chông chênh hạnh phúc xa vời,

Lắt lay số phận những lời đắng cay.

Qua những lời ru tha thiết ấy là bao điều con suy ngẫm về cuộc đời nhiều nhọc nhằn vất vả của mẹ. Cơn ghi lòng tạc dạ những “nắng mưa cuộc đời” hằn in trên vai áo mẹ. Thế nhưng đằng sau những lo toan, bộn bề, những “Chông chênh hạnh phúc xa vời” mẹ vẫn tìm về những lời ru bình yên cho con, mẹ vẫn tìm về những lời ru với cả một mùa hoa thơm trái ngọt. Lời ru đong đầy hạnh phúc và niềm tin sáng tươi trên mỗi nẻo đường đời.

Đọc “Đi dọc lời ru” của Chu Thị Thơm, bạn đọc tưởng như những giai điệu du dương ngọt ngào vẫn vang vọng đâu đây: “Mẹ ru con giữa vườn trưa. / Miền quê thao thức nắng mưa cuối trời/ Bao năm lưu lạc quê người. / Con đi vẫn nhớ những lời mẹ ru”. Tiếng ru của mẹ vời vợi mang niềm thương nỗi nhớ vang mãi trong tâm hồn con không nguôi. Lời ru của mẹ đã cho con lớn lên, lời ru của tình yêu thương bao la biển rộng, lời ru tha thiết đó đã in đậm vào tâm khám và cả trái tim con, đi theo suốt cuộc đời con để con hiểu tình mẹ yêu con rộng lớn như thế nào.

Mẹ gom cả thế gian này,

Tình yêu hạnh phúc trao tay con cầm.

Nèo xưa nước mắt âm thầm,

Đường gần trái ngọt con cầm trên tay.

Lời ru của mẹ là tình cảm, là ước mong, là lời gửi gắm tâm tình của mẹ với con mình. Nó là lời yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con. Trong tình yêu ấy, con là tài sản quý giá nhất, là niềm tự hào lớn đẹp nhất, là cả cuộc sống của người mẹ. Lời ru là sự gửi gắm mong ước về tương lai của con với sự trưởng thành về thể chất và tâm hồn, sự thành công trong cuộc sống, là lời nhắn nhủ, khuyên răn, dạy bảo: chứa đựng trải nghiệm của cuộc đời người mẹ, sự hiểu biết, kinh nghiệm về đạo làm người, về lẽ sống ở đời, về những bước đường mỗi người phải đi qua... Cho dù là lời yêu thương, lời cầu nguyện hay lời nhắn nhủ thì cũng là sự chuẩn bị của người mẹ cho những đứa con trên con đường đời sự chuẩn bị không chỉ bằng kiến thức kinh nghiệm mà bằng cả tấm lòng và tình yêu thương. Bài thơ là lòng biết ơn của con dành cho mẹ. Lời ru của mẹ mãi bên cạnh vỗ về con chắp cánh cho con trên mọi nẻo đường. Tiếng ru của mẹ mãi là giai điệu đẹp nhất trong lòng con. Lời ru của mẹ đã cho con lớn lên, đó là lời ru của tình yêu thương bao la. Lời ru của mẹ thiết tha đi theo cả cuộc đời con để con hiểu tình mẹ yêu con rộng lớn như thế nào. Đi dọc những lời ru tha thiết ấy con hiểu được lòng mẹ dành cho con dài rộng biết chứng nào. Trong lời ru của mẹ, khổ đau đắng cay mẹ giấu vào lòng để cho con hưởng trọn một lời ru ngọt ngào thênh thang hạnh phúc, con biết qua khổ đau khó nhọc sẽ có một ngày tươi sáng ở đường đời. Để cho con biết thương những vầng trăng khuyết như dáng mẹ hao gầy năm xưa. Lời ru của mẹ thăm thắm thiết tha theo suốt cuộc đời con:

À ơi... Bóng cả mây bay

Lời ru đi dọc tháng ngày trong con

Câu thơ là tấm lòng thành kính của chúng con dâng mẹ và nặng lòng biết ơn mẹ, trong suốt cuộc đời con lời ru của mẹ lúc nào cũng vấn vương tha thiết ở trong lòng. Lời ru của mẹ vấn vương suốt cuộc đời con, lời ru của mẹ chính là nhân tố nuôi dưỡng tâm hồn con, đi theo con suốt cuộc đời. Lời ru ấy chính là mẹ bởi “Con dù lớn vẫn là con của mẹ / Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”.

Bài thơ “Đi dọc lời ru” của Chu Thị Thơm có âm điệu du dương, ngọt ngào, từ ngữ thanh thoát, vần điệu uyển chuyển và hài hòa. Bài thơ sử dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc ẩn dụ, so sánh, liên tưởng... cùng nhiều hình ảnh sinh động và giàu cảm xúc khiến lời ru càng thêm ấm nồng. Những câu thơ đọc lên giản dị và thấm thía đủ để mỗi đứa con cảm động và suy ngẫm. Kết cấu đầu cuối tương ứng, mở đầu là lời ru, kết thúc cũng là lời ru khiến cả bài thơ như cách tự nhiên và vô hình những giai điệu nhẹ nhàng, sâu lắng ân tình đỏ đã bồi đắp tâm hồn con suốt cuộc đời. Bài thơ “Đi dọc lời ru” của Chu Thị Thơm là cảm giác thấm thía của con qua trải nghiệm cuộc đời khi nhìn nhận lại, cảm nhận lại những gì có được từ lời ru và tình yêu của người mẹ. Lời tri ân của con với mẹ là lời ngợi ca tình mẹ ấm áp bởi lẽ trong trái tim của mẹ luôn thấm đẫm yêu thương, tấm lòng bao dung vô bờ, sự che chở, nâng đỡ, dìu dắt con trọn đời của mẹ qua những lời ru êm dịu, thiết tha.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Học tập - Lớp 9 của HoaTieu.vn.