TRƯỜNG THPT …….

BỘ MÔN: NGỮ VĂN

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KỲ I

NĂM HỌC 2025- 2026

MÔN: VĂN; KHỐI 10

Văn bản

Tác giả

Thể loại

Nội dung

Nghệ thuật

Thần trụ trời

Tác giả dân gian Việt Nam

Thần thoại Việt Nam

Kể về vị thần đã có công tạo nên trời đất

- Kết cấu truyện rõ ràng, dễ hiểu

- Thể hiện sự tưởng tượng của con người về các nhân vật hư cấu

- Các nhân vật là các vị thần của tự nhiên

Thần sét

Tác giả dân gian Việt Nam

Thần thoại Việt Nam

Kể về thần sét và công việc của ông thi hành luật của thiên đình xuống hạ giới

Thần gió

Tác giả dân gian Việt Nam

Thần thoại Việt Nam

Kể về thần gió và cái kết cho sự nghịch ngợm của con thần

Tản Viên từ Phán sự lục

Nguyễn Dữ

Truyền kỳ

Đề cao tinh thần khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, của Ngô Tử Văn, một kẻ sĩ chính trực của Đất Việt; từ đó , thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà của tác giả.

- Truyện chưa yếu tố kì ảo

- Kết hợp chuyện người, chuyện thần, ma, trần gian, địa ngục…

– Cốt truyện giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, lo-gic.

– Cách dẫn truyện lôi cuốn, biến hóa, có cao trào, có thắt mở nút.

– Nhân vật được xây dựng sắc xảo, rõ nét

Chữ người tử tù

Nguyễn Tuân

Truyện ngắn

- Văn bản Chữ người tử tù Khắc họa chân dung của một người nghệ sĩ tài hoa tài tử có thiên lương trong sáng như Huấn Cao

- Thể hiện quan niệm thẩm mĩ của nhà văn về một người tài hoa, hiên ngang, khí phách anh hùng

- Tình huống truyện độc đáo

- Thủ pháp đối lập được đẩy lên đến đỉnh cao

- Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ góc cạnh, giàu tính tạo tình

Tê-dê

Edith Hamilton

Thần thoại Hy Lạp

văn bản Tê-dê ca ngợi sự dũng cảm, anh hùng của chàng A-ten dám tiêu diệt cái ác để đòi lại bình an cho nhân dân

- Truyện chưa yếu tố kì ảo

– Cốt truyện giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, lo-gic.

– Cách dẫn truyện lôi cuốn, biến hóa, có cao trào, có thắt mở nút.

– Nhân vật được xây dựng sắc xảo, rõ nét

Văn bản

Tác giả

Thể loại

Nội dung

Nghệ thuật

Chùm thơ hai-cư

Ba Sô

Chiyo

Issa

Thơ Hai-cư

Văn bản Chùm thơ hai-cư Nhật Bản viết về vẻ đẹp của thế giới tự nhiên

- Hình thức: ngắn gọn, gồm 17 âm tiết, ngắt thành 3 đoạn, thường theo thứ tự 5-7-5.
- Quý ngữ: là những từ chỉ mùa hoặc những hình ảnh tiêu biểu cho mùa (hoa đào, hoa mai, chim oanh, chim yến - chim quyên, tiếng ve - trăng, sương, tiếng dế,...).
- Ngôn ngữ: chấm phá, gợi chứ không tả, để nhiều khoảng trống cho độc giả tưởng tượng, đồng sáng tạo.

Thu hứng

Đỗ Phủ

Thơ Thất ngôn bát cú Đường luật

Bức tranh phong cảnh mùa thu, cùng với lòng nước, thương dân của tác giả

- Giọng thơ buồn, thấm đẫm tâm trạng, câu chữ tinh luyện

- Bút pháp đối lập, tả cảnh ngụ tình

- Ngôn ngữ ước lệ nhiều tầng ý nghĩa.

Mùa xuân chín

Hàn Mặc Tử

thể thơ bảy chữ

- Bài thơ thể hiện khung cảnh mùa xuân tươi mới, đẹp đẽ, tràn đầy sức sống nơi nông thôn dân dã của làng quê Việt Nam

- Thể hiện niềm yêu đời, yêu người, yêu cuộc sống của thi nhân, gửi gắm niềm yêu thương và hy vọng vào một cuộc sống tốt đẹp, mùa xuân mang vị “chín” của lòng người

- Ngôn từ giản dị, mộc mạc, dễ hiểu

- Hình ảnh thơ gần gũi, thân thuộc

- Giọng thơ tự nhiên, thủ thỉ, tâm tình

Văn bản

Tác giả

Thể loại

Nội dung

Nghệ thuật

Bản hòa âm ngôn từ trong Tiếng Thu của Lưu Trọng Lư

Chu Văn Sơn

Nghị luận

- Tác phẩm thể hiện được những giá trị tiêu biểu và xuất sắc trong việc sử dụng ngôn từ của Lưu Trọng Lư thể hiện trong tác phẩm Tiếng thu

- Bên cạnh giá trị của bài thơ, tác giả cũng chỉ ra được tài năng của Lưu Trọng Lư trong sáng tác thơ ca, sử dụng và vận dụng ngôn từ để cho thấy được cái hồn, cái đẹp của ngôn từ

- Tác phẩm các luận điểm rõ ràng, chi tiết, thuyết phục, có tính liên kết

- Các luận điểm bổ sung và hỗ trợ cho nhau, có luận cứ và dẫn chứng đi kèm, tạo nên một hệ thống luận điểm logic, có sức thuyết phục cao

- Giọng văn rành mạch, lưu loát, phù hợp

Hiền tài là nguyên khí quốc gia

Thân Nhân Trung

Văn bia

- Tầm quan trọng của những người tài năng đức độ đối với đất nước

- Thông điệp nhắn gửi động viên kẻ sĩ đương thời rèn đức, luyện tài, đồng thời thể hiện tấm lòng của tác giả đối với đất nước.

- Cách lập luận vấn đề chặt chẽ.

- Luận điểm, luận cứ được sắp xếp rõ ràng, lời lẽ sắc sảo, thấu tình đạt lý

Yêu và đồng cảm

Phong Tử Khải

Tản văn

Quan niệm của tác giả về lòng đồng cảm của người nghệ sĩ và tôn trọng, ngợi ca tấm lòng đồng cảm của trẻ em.

- Ngôn từ mộc mạc, gần gũi

- Đưa ra các ý và luận điểm trong văn bản rõ ràng, logic

- Văn phong tự nhiên

Chữ bầu lên nhà thơ

Lê Đạt

Tiểu luận

Tác giả viết về nghề làm thơ và những giá trị làm nên một tác phẩm thành công

- Ngôn từ mộc mạc, gần gũi

- Đưa ra các ý và luận điểm trong văn bản rõ ràng, logic

- Văn phong tự nhiên

- Giải thích các thuật ngữ dễ hiểu

Thế giới mạng và tôi

Nguyễn Thị Hậu

Nghị luận

Phân tích vai trò của mạng trong thế giới của chúng ta và lời khuyên của tác giả về cách sử dụng mạng xã hội

- Ngôn từ mộc mạc, gần gũi

- Đưa ra các ý và luận điểm trong văn bản rõ ràng, logic

- Văn phong tự nhiên

- Giải thích các thuật ngữ dễ hiểu

Văn bản

Tác giả

Thể loại

Nội dung

Nghệ thuật

Héc- to từ biệt Ăng- đrô- mác

Hô-me-rơ

Sử thi

Thể hiện nỗi đau, sự luyến tiếc cuộc chia tay tiễn cồng ra trận của gia đình Héc-to

- Tình huống truyện độc đáo

- Hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian

- Cách sắp xếp tình tiết lôi cuốn

Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời

Tác giả dân gian

Sử thi Ê-đê

- Thể hiện tinh thần dũng cảm, can đảm lạc quan và có chút liều lĩnh của Đăm Săn

- Tác phẩm cũng cho thấy tinh thần chinh phục và quyết tâm đạt được ước mơ của con người thể hiện ở người anh hùng Đăm Săn

- Ngôn từ, giọng điệu đặc trưng của sử thi

- Giọng kẻ là sự kết hợp của văn xuôi và văn vần

- Sử dụng nhiều thành ngữ, điền cố

- Ngôn từ rõ ràng, súc tích, sử dụng hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian

Ra-ma buộc tội

Valmiki

Sử thi Ra-ma-ya-na

Tác phẩm thể hiện quan niệm của người ấn Độ cổ đại về người anh hùng, về đường quân vương mẫu mực và về người phụ nữ lí tưởng trong xã hội.

- Ngôn ngữ mang yếu tố trang trọng, phong phú, biểu cảm.

- Thành công tạo dựng hình tượng nhân vật lí tưởng với tâm lí, tính cách

- Tình huống đầy mâu thuẫn, kịch tính

- Giàu yếu tố sử thi

Văn bản

Tác giả

Thể loại

Nội dung

Nghệ thuật

Xúy Vân giả dại

Tác giả dân

Chèo

Kể về Xúy Vân than trách số phận mình

- Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt

- Thành công trong xây dựng tâm lý nhân vật

Huyện đường

Tác giả dân gian

Tuồng

Phê phán sự tham ô của quan lại khi xử kiện

- Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt

- Thành công trong xây dựng tâm lý nhân vật

- Tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn

Hồn thiêng đưa đường

Tác giả dân gian

Tuồng

- Là một trong những vở tuồng mẫu mực nhất trong nghệ thuật Tuồng.

- Nội dung của vở “Sơn Hậu” phản ánh tinh thần của giới sĩ phu hồi hậu bán thế kỷ XIX, khi triều đình nhà Nguyễn bắt đầu suy vong, thực dân Pháp xâm chiếm nước ta.

Ngôn ngữ nôm na, mộc mạc, gần với khẩu ngữ hơn là gần với ngôn ngữ bác học

TRƯỜNG THPT …….

BỘ MÔN: NGỮ VĂN

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KỲ I

NĂM HỌC 2025- 2026

MÔN: VĂN; KHỐI 10

Chèo cổ

Tuồng

I. Đọc

- Chèo cổ thuộc thể loại sân khấu dân gian, ra đời từ xa xưa, phát triển mạnh ở vùng đồng bằng Bắc Bộ

- Nội dung: Phản ánh đời sống vật chất, tâm hồn, tình cảm của con người trong xã hội phong kiến; ca ngợi những phẩm chất đạo đức tốt đẹp, phê phán thói hư tật xấu; thể hiện sâu sắc giá trị nhân văn

- Nghệ thuật chèo mang tính tổng hợp, phối hợp giữa nói, hát, múa…với sự hỗ trợ của các đạo cụ…

- Kịch bản chèo: là phần nội dung chính của vở diễn. Tích chèo thường lấy từ truyện cổ dân gian, nhân vật kè lời thoại và các chỉ dẫn về bối cảnh, trang phục, hoạt động trên sân khấu.

- Nhân vật chèo gồm 5 loại vai chính: Sinh (nam, trẻ, thư sinh, có học), Đào gồm nữ chính (hiền lành, tốt bụng…), nữ lệch (lẳng lơ, độc ác…), Lão (nam, già),

Mụ (nữ, già), Hề

- Tuồng là loại hình sân khấu truyền thống được chia làm 2 loại: tuồng cung đình và tuồng hài

- Tuồng cung đình: đề tài trung với vua, đánh giặc bảo vệ đất nước, vương triều; âm hưởng bi tráng, giàu kịch tính, mâu thuẫn căng thẳng giữa 2 phe: trung – nịnh, tốt – xấu

- Tuồng hài: đề tài đời sinh hoạt, dùng tiếng cười phản ánh hiện thực.

- Nghệ thuật tuồng: phối hợp ngôn từ, âm nhạc, vũ đạo…; nhân vật kèm lời thoại và chỉ dẫn bối cảnh…

II. Thực hành tiếng Việt: Phát hiện và sửa lỗi dùng từ trong Tiếng Việt

III. Viết: Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm

Bài viết phải đảm bảo bố cục bài nghị luận xã hội:

- Mở bài: Nêu vấn đề nghị luận

- Thân bài: Triển khai vấn đề:

+ Giải thích vấn đề

+ Phân tích, chứng minh tính đúng, sai/phù hợp hay không phù hợp…của vấn đề

I. Đọc

- Văn bản thông tin là văn bản chủ yếu dùng để cung cấp thông tin.

- Văn bản thông tin sử dụng phương thức thuyết minh kết hợp với các phương thức biểu đạt khác như miêu tả, tự sự, biểu cảm…

- Có nhiều loại văn bản thông tin: báo cáo, bản tin, thông báo, diễn văn…

- Ngôn ngữ trong văn bản thông tin sáng rõ, đơn nghĩa

- Văn bản thông tin sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh, sơ đồ, bảng biểu…giúp người đọc dễ tiếp nhận và ghi nhớ thông tin

- Văn bản thông tin thường dẫn tên người, địa điểm, thời gian, số liệu xác thực có thể kiểm chứng để đảm bảo tính chính xác.

- Bản tin: cung cấp thông tin về sự kiện đã, đang hoặc sắp diễn ra (ngắn gọn, có tính thời sự)

II. Thực hành tiếng

Việt

Cách sử dụng các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ trong văn

bản.

III. Viết:

Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm

Bài viết phải đảm bảo bố cục bài nghị luận xã hội:

- Mở bài: Nêu vấn đề nghị luận

- Thân bài: Triển khai vấn đề:

+ Giải thích vấn đề

+ Phân tích, chứng minh tính đúng, sai/phù hợp hay không phù hợp…của vấn đề

+ Bàn luận: Thể hiện thái độ đồng tình, khen ngợi hay phê phán… Liên hệ và rút ra bài học

- Kết bài: Khẳng định lại vấn đề

TRƯỜNG THCS ………

Tổ Văn- Sử

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ I

NĂM HỌC 2025 – 2026

MÔN: NGỮ VĂN 10

Văn bản

Nghệ thuật

– Tình huống truyện gay cấn, bất ngờ

– Ngôn từ dễ hiểu, giản dị.

– Hình ảnh gần gũi, mộc mạc.

Nghệ thuật

– Nghệ thuật phóng đại

– Ca ngợi khả năng lãnh đạo của Ô-đi-xê khi gặp khó khăn thử thách trong chuyến đi

– Nghệ thuật phóng đại

– Miêu tả rõ ràng, chi tiết.

– Thể hiện khát vọng, mong muốn chinh phục tự nhiên của người xưa

Văn bản

Nghệ thuật

– Những rung động của tác giả trước cảnh sắc của thiên nhiên đất nước

– Ngôn ngữ giàu sức gợi tả, gợi cảm

– Chất văn xuôi trong thơ

– Tượng trưng siêu thực

– Ngôn ngữ dung dị, mang đậm màu sắc Nam Bộ.

– Bài thơ là dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình với người con gái nơi phương xa

Văn bản

Nghệ thuật

– Thông báo sự kiện khánh thành nhà hát cải lương Trần Hữu Trang

– Văn phong trang trọng

– Thể hiện niềm tự hào về văn học của dân tộc

– Giọng điệu thủ thỉ, nhẹ nhàng, tâm tình, da diết.

– Ngôn từ thuần Việt, giản dị, mộc mạc, đậm chất văn hóa dân gian

– Văn phong trang trọng

Nghệ thuật

– Phê phán, hơn nữa là bóc trần cái đạo đức giả của đạo đức quan liêu phong kiến.

– Tình huống tuồng đắt giá giúp cho các nhân vật bộc lộ hết bản chất

– Qua văn bản, các tác giả đã cung cấp những thông tin một cách khách quan, mạch lạc.

– Thầy Đê Hầu, Nghêu, Quan Huyện: Tác giả phơi bày cho những thói hư tật xấu, bộ mặt tham lam giả dối, sự hèn nhát với những dục vọng tầm thường của tầng lớp cường hào ác bá thời phong kiến.

– Tình huống tuồng đắt giá giúp cho các nhân vật bộc lộ được hết bản chất.