(Mới nhất) Soạn bài Sông núi nước Nam lớp 9 Cánh Diều

Tính cho đến thời điểm hiện tại Việt Nam có 1 bản Tuyên ngôn độc lập được Chủ Tịch Hồ Chí Minh đọc tại quảng trường Ba Đình vào năm 1945. Tuy nhiên, ngược dòng lịch sử về nhiều thế kỉ trước đã từng có 2 văn bản được xem như một bản Tuyên ngôn độc lập. Đó là bài thơ thần “Nam quốc sơn hà” tương truyền của Lý Thường Kiệt và “Đại cáo Bình Ngô” của Nguyễn Trãi. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ gợi ý soạn bài Sông núi nước Nam trang 15 SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều, mời các em cùng tham khảo.

• Soạn bài Mở đầu Ngữ văn 9 Cánh Diều tập 1

1. Tìm hiểu chung tác phẩm Sông núi nước Nam

- Xuất xứ: Sáng tác trong cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ 2 (1077), đọc ở miếu thần trên phòng tuyến Như Nguyệt (nam sông Cầu).

- Thể loại: Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

+ Bài thơ có tất cả 4 câu thơ (dòng thơ), mỗi câu thơ có 7 chữ.

+ Gieo vần:

* Cách 1: Gieo vần vào tiếng cuối các câu 1 - 2 - 4 (tiếng cuối câu 3 bắt buộc thanh trắc) - bài thơ Nam quốc sơn hà gieo vần theo cách này

* Cách 2: Gieo vần chéo vào tiếng cuối các câu 1 - 3 (tiếng cuối các câu 2 - 4 phải là thanh trắc) hay các câu 2 - 4 (tiếng cuối các câu 1 - 3 phải là thanh trắc)

* Cách 3: Gieo vần ôm tiếng cuối câu 1 vần với tiếng cuối câu 4, tiếng cuối câu 2 vần với tiếng cuối câu 3.

- PTBĐ: Biểu cảm

- Bố cục:

+ Hai câu đầu: Nước Nam là của người Nam. Điều đó đã được sách trời định sẵn, rõ ràng.

+ Hai câu cuối: Kẻ thù không được xâm phạm, nếu xâm phạm sẽ chuốc lấy bại vong.

Trả lời câu hỏi trang 17 SGK Văn 9 Cánh Diều tập 1

Câu 1. Qua các tài liệu đã tìm hiểu, hãy trình bày bối cảnh xuất hiện bài Sông núi nước Nam và cho biết: Vì sao bài thơ được gọi là Thơ thần?

Trả lời:

Bối cảnh xuất hiện trong bài Sông núi nước Nam là: Năm 1077, quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy xâm lược nước ta. Vua Lí Nhân Tông sai Lí Thường Kiệt đem quân chặn giặc ở phòng tuyến sông Như Nguyệt, bỗng một đêm, quân sĩ nghe từ trong đền thờ hai anh em Trương Hống và Trương Hát có tiếng ngâm bài thơ này.

Câu 2. Xác định đặc điểm thể loại của bài thơ (số dòng, số chữ, niêm, luật và cách hiệp vần ở bản phiên âm)

Trả lời:

- Bài thơ có tất cả 4 câu thơ (dòng thơ), mỗi câu thơ có 7 chữ.

- Gieo vần:

+ Cách 1: Gieo vần vào tiếng cuối các câu 1 - 2 - 4 (tiếng cuối câu 3 bắt buộc thanh trắc) - bài thơ Nam quốc sơn hà gieo vần theo cách này

+ Cách 2: Gieo vần chéo vào tiếng cuối các câu 1 - 3 (tiếng cuối các câu 2 - 4 phải là thanh trắc) hay các câu 2 - 4 (tiếng cuối các câu 1 - 3 phải là thanh trắc)

+ Cách 3: Gieo vần ôm tiếng cuối câu 1 vần với tiếng cuối câu 4, tiếng cuối câu 2 vần với tiếng cuối câu 3.

Câu 3. Hai dòng thơ đầu khẳng định điều gì? Các từ ngữ “Nam quốc”, “Nam đế” “tiệt nhiên”, “định phận”. “thiên thư” đóng vai trò gì trong việc khẳng định điều đó?

Trả lời:

- Hai câu thơ đầu:  Khẳng định chủ quyền độc lập, là chân lý không thể chối cãi =>Tuyên ngôn về chủ quyền dân tộc.

- Các từ ngữ “Nam quốc”, “Nam đế” “tiệt nhiên”, “định phận”. “thiên thư” đóng vai trò quan trọng trong việc khẳng định chủ quyền của đất nước. Đồng thời nó còn khẳng định sự tự tôn, lòng tự hào dân tộc - nước ta là một quốc gia có độc lập, chủ quyền ngang hàng với Trung Quốc, không hề thua kém gì.

Câu 4. Phân tích hai dòng thơ cuối để làm rõ nội dung (tư tưởng và tình cảm) mà tác giả muốn thể hiện.

Trả lời:

- Phiên âm:

Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm

Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư

- Dịch thơ:

Cớ sao lũ giặc đến xâm phạm

Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời

(- "Nghịch lỗ": nghĩa là quân mọi rợ làm trái lại với ý trời - chỉ kẻ dám đem quân sang xâm lược nước ta, ở đây chính là quân Tống. Hành động của quân Tống là phi nghĩa, không thể chấp nhận, là vi phạm lại ý trời. Vì thế chúng nhất định phải chuốc lấy bại vong.)

=> NT: một câu để hỏi, một câu để khẳng định.

=> Hành động xâm lược của kẻ thù là phi nghĩa, trái đạo lí, vi phạm ý trời...

- Khẳng định niềm tin chiến thắng, niềm tự hào dân tộc.

- Quyết tâm bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ độc lập dân tộc.

Câu 5: Theo em, hai dòng thơ đầu và hai dòng thư cuối có mối liên hệ như thế nào?

Trả lời:

Hai dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối có mối quan hệ gắn kết, bổ sung cho nhau.

+ Hai dòng đầu là lời khẳng định chủ quyền của đất nước.

+ Hai dòng cuối là quyết tâm bảo vệ nền độc lập, chủ quyền của dân tộc.

Câu 6: Bài Sông núi nước Nam gợi lên trong em những tình cảm, cảm xúc gì? Theo em, nội dung tư tưởng bài thơ có ý nghĩa như thế nào với thế hệ trẻ ngày nay?

Trả lời:

- Bài Sông núi nước Nam gợi lên trong em niềm tự hào, lòng yêu nước và ý chí quyết tâm bảo vệ giữ gìn vẻ đẹp và truyền thống quý báu của dân tộc.

- Nội dung bài thơ có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với thế hệ trẻ ngày nay. Bài thơ là lời nhắc nhở, động viên thế hệ trẻ phải luôn cố gắng phấn đấu, tự hào, mạnh mẽ giữ gìn bản sắc truyền thống văn hóa của dân tộc, xứng đáng với những gì mà thế hệ cha anh đã đổ cả xương máu để giữ gìn và bảo vệ.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Học tập - Lớp 9 của HoaTieu.vn.