Quá trình bóc mòn là gì?
Quá trình bóc mòn là gì? Quá trình bóc mòn xuất hiện nhiều trong thực tế và chúng ta có thể quan sát nó. Vậy quá trình bóc mòn là gì? Cùng Hoatieu.vn tìm hiểu nhé.
Quá trình bóc mòn
1. Quá trình bóc mòn là gì?
Quá trình bóc mòn được hiểu là quá trình các tác nhân ngoại lực (nước chảy, sóng biển, băng hà, gió,...) làm chuyển rời các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu của nó.
=> Bào mòn là quá trình hình thành do các tác nhân ngoại lực.
Ví dụ nước ngầm chảy trong núi, dần xói mòn đá tạo thành những hang động, hoặc dễ thấy hơn là lũ lụt cuốn trôi đất đá,..
2. Một số dạng địa hình được tạo nên bởi quá trình bóc mòn
Quá trình bóc mòn sẽ tạo ra một số dạng địa hình đặc trưng, cụ thể:
- Rãnh nông (do nước chảy tràn), khe rãnh xói mòn (do dòng chảy tạm thời), các thung lũng sông, suối (do dòng chảy thường xuyên).
- Những hố trũng thổi mòn, bề mặt đá rỗ tổ ong, những ngọn đá sót hình nấm,... (do gió tạo thành).
- Hàm ếch sóng vỗ, vách biển, bậc thềm sóng vỗ (do tác động xâm thực và mài mòn của sóng biển).
- Vịnh hẹp băng hà (phi-o), cao nguyên băng hà, đá trán cừu,... (do băng hà tạo thành).
3. Các hình thức bóc mòn
Quá trình bóc mòn có các hình thức sau:
- Xâm thực:
Xâm thực là hình thức bóc mòn chủ yếu do nước chảy. Kết quả tạo ra các khe rãnh, mương suối, thung lũng sông, suối...thường xảy ra ở vùng có lượng mưa cường độ cao, thường xuyên.
Nguyên nhân: Do tác động giọt nước mưa. Nước mưa khi rơi xuống đất khiến cho đất bị tác động tạo thành những vùng bùn đất, khi lượng mưa lớn mà vùng đất đó không kịp thấm thì nước bắt đấu tạo thành dòng và mang theo những hạt cát, bùn, đất nhỏ trong dòng nước mưa.
Dần thời gian dài dòng nước chảy thường xuyên sẽ tạo thành dòng chảy lớn như sông. Hoặc ở những nơi không có dòng chảy thường xuyên nhưng không có biện pháp ngăn chặn thì đất cũng dần bị bóc mòn.
- Thổi mòn:
Là hình thức bóc mòn do gió thổi, kết quả: tạo ra các dạng địa hình thổi mòn như nấm đá, cổng đá, đá rỗ tổ ong…
Gió thổi mòn thường xảy ra ở những khu vực không có thực vật, khi không có vật cản thì đất đá dễ bị gió cuốn đi và nay đi nơi khác. Những nơi xảy ra hiện tượng thổi mòn là khu vực có khí hậu khắc nghiệt, không có mưa, khiến thực vật không thể phát triển. Một ví dụ là sự hình thành của các cồn cát, trên một bãi biển hoặc trong một sa mạc.
Nguyên nhân: Gió xói mòn là kết quả của phong trào vật chất do gió. Có hai tác dụng chính là: Đầu tiên, gió khiến các hạt nhỏ vật chất trong đất được nâng lên và hai là gió di chuyển theo hướng nào thì những vật chất đó cũng được đưa theo.
- Mài mòn:
Do tác động của sóng biển hoặc băng hà..
Kết quả: tạo ra các dạng địa hình ven biển như hàm ếch sóng vỗ, vách biển, bậc thềm sóng vỗ, Phi-o…
4. Tác nhân của ngoại lực là gì?
Tác nhân ngoại lực là các yếu tố khí hậu (nhiệt độ, gió, mưa...), các dạng nước (nước chảy, nước ngầm, băng hà, sóng biển...), sinh vật (động, thực vật) và con người.
Chúng ta có thể giải thích nghĩa của ngoại lực dựa vào tên gọi của nó. Ngoại lực là lực có nguồn gốc ở bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất, không phải do chính sự vật đó sinh ra.
Như hình có thể thấy tác nhân ngoại lực dù không thể nhìn thấy trực tiếp ngay lúc đó nhưng qua thời gian dài thì những địa hình bị thay đổi không còn như trước. Những tác nhân ngoại lực có xu hướng làm bằng phẳng bề mặt trái đất, khiến địa hình trái đất không còn sự cao thấp do nội lực tạo nên.
Nguồn năng lượng sinh ra ngoại lực chủ yếu là nguồn năng lượng của bức xạ mặt trời.
5. Nội lực và ngoại lực là hai lực thế nào?
Nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau, có tác động đồng thời và tạo ra các dạng địa hình trên bề mặt trái đất.
Nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau, có tác động đồng thời và tạo ra các dạng địa hình trên bề mặt trái đất. Nội lực có xu hướng tạo những dạng địa hình lớn làm cho bề mặt Trái Đất trở nên gồ ghề, còn ngoại lực thường có xu hướng san bằng các dạng địa hình,…
=> Do đó, nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau. Mối quan hệ giữa nội lực - ngoại lực được biểu hiện ngay từ cái tên của chúng.
Trong đó, định nghĩa nội lực được phát biểu như sau:
Nội lực trong địa chất học là những lực sinh ra ở bên trong lõi Trái Đất, làm cho các lớp đá mắc ma bị uốn nếp, đứt gãy. Chúng tạo ra hiện tượng núi lửa phun trào và động đất. Trái với ngoại lực, nội lực làm nâng cao và làm bề mặt Trái Đất gồ ghề hơn.
Hoa Tiêu vừa giúp bạn đọc hiểu hơn về quá trình bóc mòn và các tác nhân gây ra quá trình bóc mòn.
Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của HoaTieu.vn
Các bài viết liên quan:
- Chia sẻ bởi:
- Ngày:
