Giáo án STEM Sinh học 10

Giáo án STEM Sinh học 10 là tài liệu thiết yếu, mang đến nguồn cảm hứng và gợi ý phong phú cho giáo viên trong quá trình giảng dạy môn Sinh học lớp 10. Với các chủ đề thực tiễn như sản xuất giấm ăn, ứng dụng vi sinh vật trong nông nghiệp địa phương hay các dự án sáng tạo khác, giáo án không chỉ giúp truyền tải kiến thức khoa học mà còn khơi dậy sự tò mò và kỹ năng nghiên cứu ở học sinh. Tài liệu được thiết kế linh hoạt, dễ dàng điều chỉnh theo nhu cầu thực tế, hỗ trợ giáo viên xây dựng bài giảng sinh động, hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.

Chủ đề: SẢN XUẤT GIẤM ĂN

Bài 21 - Sinh học 10

I. Mục tiêu:

1. Năng lực:

1.1. Năng lực Sinh học

- Nêu được một số ví dụ về quá trình tổng hợp và phân giải các chất ở vi sinh vật.

- Nêu được khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật. Trình bày được đặc điểm các pha sinh trưởng của quần thể vi khuẩn.

- Trình bày được các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật.

- Làm được một số sản phẩm trao đổi chất từ vi sinh vật (sữa chua, giấm chua, dưa chua, bánh mì,...).

- Thực hiện được quy trình để làm sản phẩm trao đổi chất từ vi sinh vật ( giấm ăn, sữa chua…) và đánh giá sản phẩm đã thực hiện.

1.2. Năng lực chung

- Năng lực tự chủ và tự học: tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu về trao đổi chất, sinh trưởng và sinh sản ở vi sinh vật.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm để tìm hiểu quá trình tổng hợp và phân giải các chất, các pha sinh trưởng của vi sinh vật, các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật.

2. Về phẩm chất:

- Chăm chỉ: Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu về trao đổi chất, sinh trưởng ở vi sinh vật..

- Trách nhiệm: Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ học tập.

II. Thiết bị dạy học và học liệu.

1. Giáo viên

- SGK, kế hoạch bài dạy, powerpoint. Pc kết nối internet, zalo,..

- Phiếu học tập.

- Khuẩn acetic (giấm ăn)

2. Học sinh

- SGK, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm. Tìm hiểu sách báo, internet,…

- Tìm hiểu trước ở nhà về trao đổi chất, sinh trưởng ở vi sinh vật;

- Dụng cụ: lọ thủy tinh 1 lít ( hoặc lọ nhựa) có nắp đậy;

- Nguyên liệu: chuối xiêm chín, đường, nước lọc, nước dừa,..

III. Tiến trình dạy học:

Hoạt động 1: XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ (Thời gian 5 phút)

a. Mục tiêu:

Tạo hứng thú cho học sinh trong học tập, ôn tập kiến thức đã học và gắn kết với kiến thức mới.

b. Tổ chức thực hiện:

(1) Chuyển giao nhiệm vụ

- Cho học sinh xem một số hình ảnh; Chuối chín, nước lọc, đường, nước dừa.Theo các em từ những nguyên liệu này người ta sẽ tạo nên những sản phẩm gì ?

(2) Thực hiện nhiệm vụ

- HS dự đoán sản phẩm.

(3) Báo cáo, thảo luận

- Liệt kê các sản phẩm ( rượu, giấm, sirô,..)

(4) Kết luận, nhận định

- Vi sinh vật được ứng dụng nhiều trong thực tiễn. Bài học hôm nay chúng ta tìm hiểu một trong số các ứng dụng của vi sinh vật và cùng thực hiện sản phẩm ứng dụng trao đổi chất làm giấm ăn

Hoạt động 2: NGHIÊN CỨU KIẾN THỨC NỀN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP (Thời gian 15 phút)

a. Mục tiêu:

Nêu được khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật.

Biết được thế nào là nuôi cấy liên tục, nuôi cấy không liên tục.

Đặc điểm của các pha trong môi trường nuôi cấy không liên tục, nuôi cấy liên tục

Phân biệt nuôi cấy không liên tục, nuôi cấy liên tục

b. Tổ chức thực hiện:

(1) Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm và giao các nhiệm vụ như sau:

Nhiệm vụ 1 : HS hoạt động nhóm (6 HS/ nhóm) đọc SGK, tìm hiểu về quá trình sinh trưởng ở vi sinh vật

Trả lời câu hỏi

1) Khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật có gì khác so với sinh trưởng ở thực vật và

động vật? Giải thích vì sao có sự khác nhau đó.

2) Phân biệt nuôi cấy liên tục và nuôi cấy không liên tục

3) Vẽ sơ đồ nuôi cấy không liên tục.

Nhiệm vụ 2 :Tìm hiểu các sản phẩm của quá trình nuôi cấy không liên tục và nuôi cấy liên tục

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu sản phẩm nuôi giấm ăn ở gia đình

(2) Thực hiện nhiệm vụ:

HS thực hiện nhiệm vụ , thảo luận nhóm để thực hiện các yêu cầu học tập, tranh luận về kết quả thảo luận ( nếu có)

** Kiến thức mới thu được qua nhiệm vụ 1

1) - Khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật:

Sự sinh trưởng của quần thể vi sinh vật chỉ sự tăng lên về mặt số lượng tế bào trong quần thể.

- Khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật khác so với sinh trưởng ở động vật, thực vật ở chỗ:

+ Ở VSV: tăng lên về số lượng tế bào trong quần thể.

+ Ở động vật, thực vật tăng lên về khối lượng, kích thước của cơ thể của từng cá thể.

- Có sự khác biệt đó là do vi sinh vật chúng có kích thước rất nhỏ nên sự sinh trưởng về kích thước rất khó quan sát; vì vậy sự sinh trưởng sẽ được xét trên toàn bộ quần thể

2) Điểm giống nhau

- Cả hai phương pháp nuôi cấy liên tục và không liên tục đều bắt đầu với pha tiềm phát. Tiếp đến là pha lũy thừa và pha cân bằng.

*Điểm khác nhau

- Ở phương pháp nuôi cấy liên tục, chất dinh dưỡng luôn được bổ sung và được lấy ra sinh khối nhưng phương pháp nuôi cấy không liên tục thì chất dinh dưỡng không được bổ sung và cũng không được lấy ra.

- Ở phương pháp nuôi cấy liên tục sẽ dừng lại ở pha cân bằng động, không có pha suy vong như phương pháp nuôi cấy không liên tục. Ở phương pháp nuôi cấy liên tục có pha lũy thừa và pha cân bằng dài hơn ở phương pháp nuôi cấy không liên tục.

- Sự sinh trưởng ở phương pháp nuôi cấy liên tục luôn được duy trì liên tục nhưng ở nuôi cấy không liên tục chỉ được duy trì đến 1 giới hạn nào đó thì sinh trưởng ngừng hẳn và sinh khối giảm.

Dưới đây là bảng so sánh phương pháp nuôi cấy liên tục và không liên tục

Nuôi cấy liên tục	Nuôi cấy không liên tục
Thường xuyên bổ sung chất dinh dưỡng mới	Không bổ sung chất dinh dưỡng mới
Thường xuyên rút bỏ chất thải và sinh khối	Không rút bỏ chất thải và sinh khối
Quần thể vi sinh vật sinh trưởng ở pha lũy thừa trong thời gian dài, mật độ vi sinh vật tương đối ổn định, không có pha tiềm phát	Quần thể vi sinh vật sinh trưởng theo 4 pha: tiềm phát, lũy thừa, cân bằng, suy vong
Vi sinh vật không bị phân hủy ở thời gian suy vong	Vi sinh vật tự phân hủy ở pha suy vong

- Trên đây là toàn bộ kiến thức về phân biệt nuôi cấy liên tục và không liên tục đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về bản chất, đặc điểm giống và khác nhau của hai phương pháp này.

Hiện nay để duy trì và giữ vững một số vi khuẩn có lợi, tế bào,… người ta sẽ sử dụng hai phương pháp này, nuôi cấy ở trong những Lab chuyên biệt.

3) HS vẽ sơ đồ

**Kiến thức mới thu qua nhiệm vụ 2:

Sản phẩm nuôi cấy không liên tục như : rượu, bia, tương…

Sản phẩm nuôi cấy liên tực như : giấm ăn, sữa chua,…

** Kiến thức mới thu qua nhiệm vụ 3:

Giấm ăn đều có các đặc điểm như sau : Giấm là một chất lỏng có vị chua, thành phần gồm 4 - 7% axit axetic ( CH3COOH ) và 93 - 96% là nước, được hình thành bằng công thức trao đổi chất. Giấm xuất hiện khá lâu với nhiều hương vị cũng như tên gọi khác nhau tùy vào nguyên liệu làm giấm

(3) Báo cáo, thảo luận

- GV tổ chức cho các nhóm báo cáo sản phẩm nhiệm vụ đã chuyển giao : Gọi 1,2 nhóm trình bày kết quả hoạt động nhóm mời các nhóm khác góp ý, nhận xét, bổ sung

- GV tổ chức cho lớp thảo luận về sản phẩm nuôi cấy liên tục sau thời nuôi mà không thu sản phẩm thì có tác hại gì?

(4) Kết luận, nhận định

GV nhận xét, đánh giá hoạt động nhóm

GV kết luận, chuẩn hóa kiến thức.

Mời các bạn sử dụng file tải về để xem đầy đủ nội dung chi tiết.

Mời thầy cô và các bạn tham khảo thêm các bài viết khác trong chuyên mục Giáo án bài giảng của Hoatieu.vn.