Đọc hiểu truyện ngắn Trở về

Trở về là một truyện ngắn tiêu biểu của Thạch Lam, khắc họa sâu sắc tâm trạng của nhân vật Tâm –được người mẹ tần tảo sớm khuya nuôi dạy nên người. Tuy nhiên, khi được ra thành phố, cuộc sống danh lợi hào nhoáng, kim tiền lấp lánh dường như khiến anh ta mờ mắt và quên đi người mẹ già ở quê nhà, chối bỏ nguồn cội quê hương. Tác phẩm thể hiện tài năng miêu tả tâm lý tinh tế của Thạch Lam, đồng thời gửi gắm những suy tư về tình mẫu tử, sự vô tâm và những giá trị đạo đức trong xã hội Việt Nam thời kỳ giao thời. Qua câu chuyện, người đọc cảm nhận được nỗi buồn man mác, chất trữ tình đặc trưng trong văn phong của ông.

Sau đây là một số đề đọc hiểu văn bản Trở về có đáp án sẽ giúp các bạn đọc hiểu hơn về nộ dung và ý nghĩa của tác phẩm.

• Đọc hiểu Nắng mới có đáp án
• Gió lạnh đầu mùa đọc hiểu có đáp án

Trở về Thạch Lam trắc nghiệm

Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu: (Trắc nghiệm)

(Lược phần đầu: Mùa hè năm nay, Tâm và vợ chàng về nghỉ mát ở nhà một người bạn ở vùng thôn quê. Khi người bạn mời thì Tâm nhận lời ngay, vì chàng tính được chỗ nghỉ mát suốt một tháng hè không phải mất tiền, vả lại tiện hơn nữa, chàng có dịp về thăm nhà cũng ở gần đó)

Có đến năm, sáu năm nay, Tâm không về thăm quê nhà. Trong thời gian ấy, ở Hà Nội, Tâm gắng sức làm việc để giành một cái địa vị trong xã hội. Chàng lấy vợ, con một nhà giàu có, cũng không cho mẹ biết. Thỉnh thoảng chàng nhận được ở nhà quê gửi ra một bức thư mà chữ viết non nớt nguệch ngoạc, và lời lẽ quê kệch. Tâm chỉ đọc thoáng qua rồi không để ý đến. Sống trong hoàn cảnh giàu sang, chắc chắn Tâm không bao giờ nghĩ đến quê nhà nữa. Hoặc có nghĩ đến, chỉ để lại tự chế riễu mình, khi còn nhỏ, đã có cái đời ở thôn quê là giản dị, và sung sướng. Chàng mơ màng yêu một cô thôn nữ, và ước mong cùng nhau sống trong cảnh thanh bạch dưới một túp lều tranh. Cái mộng ấy, bây giờ làm chàng khi nghĩ đến mỉm cười.

Không còn một cái liên lạc gì ràng buộc Tâm với thôn quê nữa. Những người họ hàng ở làng chỉ làm chàng sinh ghét, vì những sự đi lại nhờ vả lôi thôi. Còn đối với mẹ chàng, Tâm tin rằng đã làm đủ bổn phận khi mỗi tháng gửi về giúp bà cụ một số tiền, chàng lại càng tin như vậy lắm, khi nghĩ đến những cái khó khăn chàng phải vượt qua để có số tiền ấy. Bao nhiêu sự dối trá chàng phải cần đến để giấu không cho vợ biết! Có khi chàng nghĩ giận bà mẹ, vì bà mà chàng phải giấu diếm như thế.

Tuy vậy, khi đến gần đầu làng, Tâm trong lòng cũng thấy cảm động. Hai bên cánh đồng lúa xanh gió đưa như nổi sóng. Trên đường giải đá, mặt đất khô rắn lại và nứt nẻ nhiều chỗ. Tâm nhớ lại cái đất ấy đã làm đau đớn bàn chân non nớt của chàng khi còn nhỏ ngày ngày cắp sách đi học.

Một cái cảm giác mát lạnh bỗng trùm lên hai vai: Tâm ngửng đầu lên nhìn, chàng vừa đi vừa bước vào dưới vòm lá tre xanh trong ngõ. Mấy đứa trẻ nhà quê trần truồng và đen sạm đương chơi khăng ở vệ đường. Khi thấy chàng đi qua, chúng đưa những cặp mắt bẩn thỉu nhấp nháy nhìn, và chùi tay giây bùn vào bắp chân. Nghĩ đến thuở nhỏ, chàng cũng chỉ là một đứa bẩn thỉu như những đứa trẻ này, Tâm tự phụ vì mình bây giờ đã vượt hẳn được cái bực nghèo hèn ấy.

(Lược phần cuối: Tâm gặp mẹ nhưng không thiết tha gì với cảnh nhà, chàng nói chuyện đầy vẻ xa cách, lãnh đạm với mẹ và cô hàng xóm vốn thân thiết thưở nhỏ, lòng chỉ nghĩ đến người vợ giàu đang đợi ở quán ăn. Chàng đưa cho mẹ 20 đồng bạc rồi vội vã ra về, mặc bà cụ van nài cậu ở lại ăn cơm. Đang cùng vợ dạo chơi phố chợ trước khi về, Tâm nhìn thấy mẹ. Biết là mẹ ra ga chờ để tiễn mình, hoảng hốt, Tâm giục vợ quay lại lối cũ, lên xe hơi, bắt tài xế đánh xe về ngay Hà Nội. Khi đến chỗ ngoặt Tâm thoáng thấy đứng bên cạnh đường, một bà cụ già khom lưng dựa vào một cô con gái. Xe chạy làm bắn bùn lên quần áo. Tâm thấy cặp mắt đen láy của cô gái quê mở to như ngạc nhiên nhìn mình nhưng chàng không ngoảnh lại. Chàng nghĩ đến cuộc sống giàu sang hiện tại nhanh chóng lãng quên người mẹ và cảnh thôn quê.)

(Trích Trở về - Trong tập truyện Gió lạnh đầu mùa của Thạch Lam)

Chú thích:

- Thạch Lam (1910-1942), tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh, sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Ông viết văn, làm báo và là một trong những cây bút văn xuôi tiêu biểu trong văn học Việt Nam hiện đại giai đoạn 1930-1945.

- Truyện ngắn của Thạch Lam không khai thác các xung đột gay gắt, không có nhiều sự việc biến cố mà đi sâu khắc họa những rung động của thế giới nội tâm con người.

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.

A. Miêu tả

C. Tự sự

B. Biểu cảm

D. Nghị luận

Câu 2: Nhân vật Tâm trong truyện trở về thăm nhà không ở trong hoàn cảnh nào?

A. Đã lấy vợ, con một gia đình giàu có.

B. Sống trong hoàn cảnh giàu sang.

C. Chàng đã có địa vị trong xã hội.

D. Chàng đã quyết định bỏ lại tất cả.

Câu 3: Tâm nghĩ đến quê nhà vì lí do nào?

A. Là để tự riễu bản thân đã có thời thôn quê giản dị.

B. Vì những sự nhờ vả lôi thôi của các người họ hàng.

C. Vì còn có người mẹ già vẫn mong ngóng con về.

D. Vì có mối tình đẹp với cô thôn nữ.

Câu 4: Lí do Tâm gửi tiền cho mẹ ở quê nhà là gì?

A. Để không bị ai làm phiền đến cuộc sống của chàng.

B. Để làm tròn bổn phận của một người con.

C. Để che đậy quá khứ quê mùa của chàng.

D. Để mẹ giúp mình dấu kín thân phận với vợ.

Câu 5: Nhân vật Tâm có cảm xúc gì khi bắt gặp những khung cảnh quen thuộc nơi quê nhà?

A. Hờ hững, lãnh đạm.

B. Chán chường, thất vọng.

C. Vui sướng, tủi hổ.

D. Cảm động, tự phụ.

Câu 6: Sức hấp dẫn của truyện Thạch Lam chủ yếu toát ra từ đâu?

A. Tình huống truyện.

B. Tính cách, số phận nhân vật.

C. Thế giới nội tâm của nhân vật.

D. Các xung đột truyện.

Câu 7: Nhận xét nào không phù hợp với tâm trạng của nhân vật Tâm khi trở về thăm quê nhà?

A. Sự trở về của Tâm chỉ là một sự miễn cưỡng, một cách giúp chàng làm đủ bổn phận của mình với quê nhà.

B. Tâm sung sướng, háo hức khi được trở về, được sống lại với những kỉ niệm đẹp của tháng ngày êm đềm khi xưa nơi quê nhà.

C. Tâm cảm động trước khung cảnh quen thuộc của quê nhà nhưng cũng gợi lại cho chàng những kí ức mà chàng muốn quên đi mãi mãi.

D. Tâm không muốn có bất cứ ràng buộc nào với thôn quê bởi nó chỉ gợi cho chàng về một quá khứ nghèo đói, tủi hổ.

Câu 8 (0.5điểm): Nêu nội dung chính của đoạn trích.

Tâm trạng nhân vật Tâm khi trở về thăm quê nhà

Câu 9 (1.0 điểm): Việc nhân vật Tâm chối bỏ nơi mình sinh ra và lớn lên gợi cho anh/ chị những suy nghĩ gì?

Việc nhân vật Tâm chối bỏ nơi mình sinh ra và lớn lên gợi suy nghĩ:

- Đó là cách suy nghĩ của những con người ích kỉ.

- Đó là biểu hiện của một con người không biết trân trọng, biết ơn quá khứ.

- Đó là biểu hiện của sự vô ơn, bạc tình, bạc nghĩa.

- Phản ánh một hiện tượng của xã hội: lối sống chạy theo giá trị vật chất và những hư vinh.

Câu 10 (1.0 điểm): Nhận xét nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật của nhà văn Thạch Lam từ nội dung đoạn trích trên.

Nghệ thuật miêu tả tâm lý, thế giới nội tâm nhân vật tinh tế và sâu sắc thông qua :

+ Giọng văn cảm xúc và nhẹ nhàng, điềm tĩnh, khách quan.

+ Thủ pháp nghệ thuật tương phản đối lập.

+ Ngôn ngữ giàu hình ảnh và gợi cảm.

Đọc hiểu Trở về tự luận - Mẫu 1

TRỞ VỀ

(Lược đoạn đầu: Tâm cùng vợ về nghỉ mát ở quê và tiện dịp thăm nhà sau nhiều năm. Khi gặp mẹ, chàng nhận thấy bà đã già đi nhiều nhưng vẫn sống trong sự đơn giản như trước. Tâm cảm thấy xa lạ với quê hương và không còn tha thiết với kỷ niệm cũ. Dù mẹ và cô Trinh - người bạn thời nhỏ, thể hiện sự quan tâm, chàng chỉ cảm thấy hờ hững. Cuộc trò chuyện giữa mẹ và con ngày càng nhạt nhẽo, anh quyết định rời đi).

Nghĩ đến vợ đợi, Tâm vội vàng đứng dậy. Bà cụ nhìn theo khẩn khoản:

- Cậu hãy ở đây ăn cơm đã. Đến chiều hãy ra.

- Thôi, bà để tôi về. Độ này bận công việc lắm. Tâm lại an ủi:

- Nhưng thế nào có dịp tôi cũng về.

Rồi Tâm mở ví lấy ra bốn tấm giấy bạc 5 đồng đưa cho mẹ. Tâm hơi kiêu ngạo, trước mặt cô Trinh, chàng nói:

- Đúng hai chục, bà cầm lấy mà tiêu, có thiếu tôi lại gửi về cho. Bà cụ run run đỡ lấy gói bạc, rơm rớm nước mắt.

Tâm làm như không thấy gì, vội vàng bước ra:

- Thôi, bà ở lại. Chào cô Trinh nhé. Bảo tôi có nhời hỏi thăm tất cả họ hàng. Ra đến ngoài Tâm nhẹ hẳn mình. Chàng tự cho đã làm xong bổn phận.

(….)

Bỗng nhiên, Tâm giật lùi lại: Một bà cụ già khom lưng dựa bên một cô con gái, đi ra phía ga. Tâm nhận ra bà mẹ. Có lẽ bà cụ muốn được trông thấy con một lần nữa. Chắc bà tưởng Tâm đi xe hỏa. Chàng lộ vẻ khó chịu. Bà cụ còn ra đây làm gì? Tâm sợ lúc bà cụ lại khóc lóc, để cố giữ chàng lại. Hay nắm lấy áo chàng mà kể lể giữa chốn đông người. Chàng tưởng nghe thấy những câu bình phẩm to nhỏ, và trông thấy những cái mỉm cười chế riễu của mọi người. Vợ chàng sẽ nói thế nào?

- Thôi, chúng ta về ngay đi.

Tâm nói như người sốt ruột, giật cánh tay vợ rảo bước mau.

Đợi bà cụ đi khuất đầu phố, Tâm và vợ trở lại nhà hàng trả tiền, rồi đánh xe ra ngoài.

Máy chạy đều, cái xe êm ru bắt đầu lướt trên đất.

Khi đến chỗ quặt quá ga, bỗng nhiên Tâm thoáng thấy đứng bên cạnh đường, một bà cụ già khom lưng dựa vào một cô con gái. Chiếc xe chạy bắn vọt bùn lên quần áo hai người. Trong một giây, Tâm thấy cặp mắt đen láy của cô gái quê mở to ngạc nhiên nhìn mình.

Tâm không ngoảnh lại, chàng nghĩ đến bà mẹ, đến cô Trinh vẫn chơi đùa với chàng thuở nhỏ. Song những hình ảnh ấy như xa xăm lắm, và Tâm vẫn thấy dửng dưng không bận tâm trí. Giữa những kỷ niệm ấy với Tâm, như có một cái bờ ngăn cản: xe ô tô, vợ chàng, cái đời sang trọng, sung sướng của chàng hiện giờ.

Phong cảnh đồng ruộng hai bên đường vùn vụt trốn lại sau như càng làm xa cách chàng với cảnh thôn quê cũ.

(Trích “Trở về” - Trong tập truyện Gió lạnh đầu mùa của Thạch Lam)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1 (0.5 điểm). Chỉ ra dấu hiệu để xác định ngôi kể của đoạn trích

Câu 2 (0.5 điểm). Vì sao bà mẹ và cô Trinh lại đi ra phía ga?

Câu 3 (1.0 điểm). Nhận xét về tâm trạng của nhân vật Tâm trong đoạn trích.

Câu 4 (1.0 điểm). Theo em, hình ảnh đồng ruộng hai bên đường ở cuối tác phẩm có ý nghĩa như thế nào?

Câu 5 (1.0 điểm). Theo em, đoạn trích trên phản ánh thực trạng gì? Suy nghĩ của anh/chị về thực trạng đó

II. PHẦN VIẾT

Câu 1 (2.0 điểm). Viết đoạn văn nghị luận (200 chữ) phân tích nhân vật Tâm trong đoạn trích ở phần đọc hiểu.

Câu 2 (4.0 điểm)

“Ai trong đời rồi cũng phải cảm ơn khuyết điểm của mình” (Emerson)

Từ góc nhìn của người trẻ, em hãy viết một bài văn nghị luận ( khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc chấp nhận khuyết điểm của bản thân.

Gợi ý trả lời:

Câu 1

Dấu hiệu nhận biết ngôi kể của đoạn trích là việc sử dụng các đại từ và tên riêng của nhân vật như “Tâm”, “bà cụ”, “cô Trinh”, đồng thời các hành động, cảm xúc của Tâm được miêu tả ở ngôi thứ ba, cho thấy đây là cách kể trung lập.

Câu 2

Bà mẹ và cô Trinh đi ra phía ga vì chúng mong muốn được trông thấy Tâm – bà mẹ hy vọng có thể gặp lại con, còn cô Trinh, người bạn thời nhỏ, cũng muốn chào hỏi, nhắc nhớ những kỷ niệm xưa.

Câu 3

Tâm trong đoạn trích thể hiện tâm trạng mâu thuẫn và lạnh lùng. Dù bên ngoài tỏ ra bận rộn, kiêu ngạo và tự cho vì cuộc sống hiện đại, nhưng bên trong Tâm lại có những cảm xúc giằng xé giữa ký ức quê hương và áp lực của cuộc sống thành thị. Tâm cố gắng rời bỏ quá khứ, che giấu cảm xúc khi gặp mẹ và cô Trinh, đồng thời lo sợ bị người khác đánh giá, làm lộ những yếu đuối nội tâm.

Câu 4

Hình ảnh đồng ruộng hai bên đường “vùn vụt trốn lại” có ý nghĩa biểu trưng cho quá khứ, cho quê hương đơn sơ, giản dị mà Tâm dần dần xa rời. Nó như một ranh giới giữa đời sống hiện đại – sang trọng, bận rộn và thế giới cũ với những giá trị truyền thống, gợi nhớ về ký ức tuổi thơ và tình cảm gia đình vốn có.

Câu 5

Đoạn trích phản ánh thực trạng hiện đại khi con người, dù có xuất thân từ quê hương, nhưng dần mất liên kết với cội nguồn do sự bận rộn, áp lực công việc và lối sống xa cách tình cảm. Thực trạng đó cho thấy sự trống rỗng của tâm hồn, khi những giá trị gia đình và truyền thống dần bị thay thế bởi vật chất, danh vọng. Theo mình, hiện tượng này đang phổ biến trong xã hội hiện đại – đòi hỏi mỗi người cần tự vấn lại mối quan hệ với quá khứ, với cội nguồn của mình, đồng thời tìm cách cân bằng giữa hiện đại và truyền thống để không đánh mất bản sắc cá nhân.

II. PHẦN VIẾT

Câu 1

Nhân vật Tâm trong đoạn trích “Trở về” của Thạch Lam hiện lên với nhiều mâu thuẫn nội tâm sâu sắc, phản ánh số phận của một con người hiện đại giữa lòng xưa cũ. Tâm vốn là người có quá khứ gắn bó mật thiết với quê hương, với mẹ và người bạn thời nhỏ – cô Trinh, nhưng giờ đây, trước nhịp sống hối hả của đô thị, anh trở nên lạnh nhạt, hờ hững. Điều này được thể hiện rõ qua cách Tâm phản ứng khi mẹ và cô Trinh xuất hiện bên ga. Mặc dù bên ngoài Tâm cố gắng che giấu những cảm xúc nội tâm, nhưng những suy nghĩ “nghe thấy những câu bình phẩm to nhỏ, và trông thấy những cái mỉm cười chế riễu của mọi người” đã hé lộ nỗi lo sợ bị ràng buộc, bị nhắc nhở quá khứ. Tâm không chỉ bận tâm đến công việc, mà còn quá chú trọng đến hình ảnh bản thân trong mắt xã hội – “cái đời sang trọng, sung sướng” – khiến anh càng xa cách với những giá trị tinh thần của quê hương. Chính sự lạnh lùng, thiếu thốn cảm xúc khi gặp mẹ, khi nhận ra những ký ức xưa cũ như bà mẹ và cô Trinh, cho thấy Tâm đang trải qua một cuộc đấu tranh nội tâm khắc khoải. Anh lo sợ những cảm xúc dễ tổn thương – những nỗi nhớ, những kỷ niệm thân thương – bởi vì chúng có thể làm lung lay vị thế, danh dự mà anh đã dày công xây dựng. Qua đó, nhân vật Tâm trở thành hình ảnh tiêu biểu cho những người con hiện đại, khi lòng tự ái và áp lực cuộc sống khiến họ quên đi cội nguồn, mất đi sự gắn bó với quá khứ. Sự mâu thuẫn giữa cái “tôi” hiện đại và cái “tôi” cũ của Tâm cũng là lời cảnh tỉnh về việc con người cần giữ gìn những giá trị tinh thần, những mối quan hệ gia đình bền chặt giữa thời đại biến chuyển. Qua nhân vật Tâm, Thạch Lam gửi gắm thông điệp rằng, dù cuộc sống có đưa ta đến với những thành công vật chất, nhưng nếu quên mất cội nguồn, quên đi những giá trị tinh thần, thì tâm hồn con người sẽ trở nên trống rỗng và mất đi ý nghĩa thật sự của cuộc sống.

Câu 2

Mỗi con người đều có những khuyết điểm nhất định, và theo Emerson, “Ai trong đời rồi cũng phải cảm ơn khuyết điểm của mình”. Lời nói này chứa đựng một triết lý sâu sắc: chấp nhận khuyết điểm không chỉ giúp ta trở nên hoàn thiện hơn mà còn là cơ hội để học hỏi, phát triển bản thân. Thực tế, không ai hoàn hảo cả; những khuyết điểm dù nhỏ hay lớn đều góp phần hình thành nên con người chúng ta. Chính những điểm yếu đó đã giúp ta nhận ra giới hạn, từ đó khơi gợi động lực phấn đấu để bù đắp, cải thiện và hoàn thiện bản thân theo hướng tốt đẹp hơn.

Trước hết, việc chấp nhận khuyết điểm giúp ta trở nên thật thà với chính mình. Khi đối diện và thừa nhận những thiếu sót của bản thân, chúng ta không còn giả vờ là một con người hoàn hảo, mà biết trân trọng những giá trị cốt lõi bên trong. Điều này tạo nên một nền tảng vững chắc để phát triển những ưu điểm, khắc phục nhược điểm. Hơn nữa, sự chân thành ấy không chỉ mang lại sự tự tin mà còn giúp ta xây dựng các mối quan hệ trung thực và sâu sắc với người khác. Bạn bè, người thân và đồng nghiệp sẽ cảm nhận được sự chân thành và dễ gần, từ đó tạo nên một môi trường hỗ trợ lẫn nhau để cùng nhau tiến bộ.

Thứ hai, khuyết điểm chính là nguồn động lực để mỗi người tự cải thiện bản thân. Khi ta biết rõ điểm yếu của mình, thì có thể đặt ra mục tiêu và kế hoạch để khắc phục chúng. Quá trình rèn luyện bản thân, học hỏi từ những thất bại và sai lầm sẽ biến những khuyết điểm thành bài học quý giá. Ví dụ, một người yếu trong giao tiếp có thể nhận ra hạn chế của mình, từ đó chủ động tìm kiếm các khóa học, tham gia hoạt động giao lưu để cải thiện. Qua thời gian, khuyết điểm ban đầu dần được chuyển hóa thành sức mạnh, giúp họ tự tin hơn trong công việc và cuộc sống. Bên cạnh đó, khuyết điểm còn là nguồn cảm hứng để phát triển sự sáng tạo và linh hoạt. Khi biết nhận ra và chấp nhận những thiếu sót của bản thân, con người sẽ học cách nhìn nhận vấn đề một cách đa chiều, biết tìm ra các giải pháp thay thế sáng tạo. Chính trong quá trình này, ta không chỉ hoàn thiện kỹ năng, mà còn rèn luyện được thái độ lạc quan, biết biến thử thách thành cơ hội. Sự linh hoạt trong tư duy và cách ứng xử là yếu tố quan trọng giúp mỗi người vượt qua khó khăn, thích nghi với những thay đổi không ngừng của xã hội hiện đại.

Mặt khác, chấp nhận khuyết điểm còn giúp ta phát triển lòng biết ơn đối với bản thân. Khi nhìn lại quá trình trưởng thành, mỗi người thường nhận ra rằng những thất bại, sai lầm và khuyết điểm từng là bước đệm để học hỏi và trưởng thành. Nhờ vậy, chúng ta biết trân trọng những nỗ lực của bản thân, biết cảm ơn những “vết sẹo” của thời gian vì đó là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng nghỉ. Lòng biết ơn này giúp ta phát triển một tinh thần khiêm tốn, luôn cầu thị và không ngừng hoàn thiện chính mình. Cuối cùng, chấp nhận khuyết điểm còn mở ra cánh cửa cho sự đồng cảm và chia sẻ giữa con người với nhau. Khi ta không còn e ngại, tự ti vì những điểm yếu của bản thân, ta sẽ dễ dàng tiếp cận và hiểu được nỗi khổ, khó khăn của người khác. Điều này góp phần tạo nên một xã hội chan hòa, nơi mọi người biết sẻ chia, hỗ trợ lẫn nhau trong hành trình khắc phục và phát triển. Sự đồng cảm ấy không chỉ làm giảm bớt cảm giác cô đơn, lạc lõng mà còn giúp xây dựng một cộng đồng nhân văn, đầy lòng thương yêu và hiểu biết.

Việc chấp nhận khuyết điểm của bản thân là một hành trình tự nhận thức và trưởng thành. Nó đã giúp ta hiểu rõ mình hơn, trở thành nguồn động lực để không ngừng học hỏi, cải thiện và hoàn thiện bản thân. Nhờ vậy, mỗi cá nhân mới có thể biến những điểm yếu thành sức mạnh, góp phần xây dựng một xã hội biết trân trọng giá trị con người và luôn phấn đấu vì một tương lai tươi sáng hơn. Qua đó, chúng ta học được bài học quý giá rằng, chỉ khi biết yêu và chấp nhận chính mình, ta mới thực sự hoàn thiện và đạt được hạnh phúc bền vững.

Đọc hiểu Trở về tự luận -  Mẫu 2

Câu 1: Văn bản trên có sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt nào? Tác dụng của sự kết hợp các phương thức biểu đạt trên ? (1,0 điểm)

Câu 2: Xác định chủ đề của văn bản. Em nhận xét như thế nào về chủ đề ấy? (1,0 điểm)

Câu 3: Nhận xét thái độ, tình cảm của người mẹ Tâm dành cho con? (1,0 điểm)

Câu 4: Vai trò của yếu tố miêu tả, biểu cảm trong truyện (1,0 điểm)

Câu 5: Em hãy nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật trong đoạn trích trên? (1,0 điểm)

Câu 6: Thông qua văn bản “Trở về”, thông điệp nào có ý nghĩa nhất với em ? Vì sao? (1,0 điểm)

Gợi ý

Câu 1: Văn bản trên có sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt: tự sự, biểu cảm, miêu tả.

Việc kết hợp các phương thức trên: Yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự giúp sự việc được thể hiện cụ thể, tính cách nhân vật được khắc họa rõ nét, làm cho việc kể chuyện thêm sinh động, sâu sắc hơn, đồng thời thể hiện được thái độ, tình cảm của người kể.

Câu 2: Xác định chủ đề của văn bản:

– Trở về là một truyện ngắn dễ hiểu với cốt truyện đơn giản nhưng chứa đựng trong đó là bài học về đạo hiếu làm con đáng suy ngẫm.Văn bản là lời nhắc nhở, lên án sự vô tâm, bất hiếu của người con tham phú phụ bần.

– Con người sống trên đời cần phải biết ơn công lao sinh thành, dưỡng dục của cha, mẹ làm tròn chữ hiếu. Hình tượng nhân vật Tâm: điển hình cho một bộ phận không nhỏ trong xã hội hiện đại. Nhà văn phê phán thâm trầm, sâu sắc những con người chạy theo danh lợi mà chà đạp quá khứ. Chủ đề mang tính cấp thiết trong xã hội đương thời khi sự băng hoại đạo đức, con người chạy theo đồng tiền, sống vô cảm…

Câu 3: Tình mẫu tử thiêng liêng

– Người mẹ cảm động đến ứa nước mắt không nói được khi con về thăm quê. Người mẹ nghèo thương con, chăm lo cho con. Người mẹ già yếu luôn quan tâm đến con, gửi thư và lo nghĩ không biết cách lên thành phố thăm con khi con ốm. Dù cho thái độ của Tâm lạnh nhạt nhưng mẹ vẫn niềm nở, nhìn anh bằng ánh mắt âu yếm, ân cần hỏi han, kể cho con nghe về những công việc và cách làm ăn ngày một khó khăn ở quê…

Câu 4. Vai trò của yếu tố miêu tả, biểu cảm trong truyện:

– Làm cho câu chuyện trở lên sinh động, hấp dẫn

– Yếu tố miêu tả giúp người đọc hình dung ra khung cảnh yên bình, nghèo khổ, nhọc nhằn nhưng đầy tình nghĩa của cảnh quê, người quê qua hình ảnh mẹ Tâm và cô Trinh

– Yếu tố biểu cảm giúp thể hiện rõ diễn biến tâm trạng của nhân vật- Tâm (nhân vật chính của truyện)

Câu 5. Nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật trong đoạn trích trên:

– Miêu tả tinh tế các sắc thái tâm trạng như nhập thân vào nhân vật

– Ngôn ngữ trong sáng, gợi cảm

– Giọng điệu nhẹ nhàng, giàu chất trữ tình

– Dùng thủ pháp tương phản đối lập ( người mẹ – Tâm)

– Dựng đối thoại sinh động

– Truyện sử dụng ngôi kể thứ ba, điểm nhìn đặt vào nhân vật Tâm

Câu 6. Thông điệp

– Phải biết ơn, có hiếu với người sinh thành nuôi dưỡng mình

– Phải biết ơn quê hương, nơi chúng ta lớn lên, nơi chon giấu biết bao kỉ niệm thời ấu thơ.

– Sống có chí hướng, mục đích, lý tưởng nhưng cũng không chạy theo đồng tiền, danh lợi mà lãng quên quá khứ, lãng quên cội nguồn

– Con người cần tự nhận thức bản thân, biết trân trọng quá khứ, sống có ích trong hiện tại và hướng tới tương lai

– Không được vô cảm, vô tâm với chính những người thân của mình…

– Cần biết lên án những người ham vật chất, hư vinh mà quên đi quá khứ; phải biết trân trọng những người, những việc đã giúp mình trưởng thành và cho mình cuộc sống ở hiện tại.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 10 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.