Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lý QLPT 11

Xây dựng văn hóa nhà trường

hoatieu.vn xin gửi tới thầy cô bài viết Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lý QLPT 11 theo Thông tư 18/2019/TT-BGDĐT để thầy cô cùng tham khảo. Bài thu hoạch là bài thu hoạch về xây dựng văn hóa nhà trường.

Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lý QLPT 11: Xây dựng văn hóa nhà trường

Lưu ý: Đây chỉ là tài liệu tham khảo nhằm giúp đỡ các thầy cô có tài liệu tự viết bài thu hoạch cho bản thân mình.

1. Đặt vấn đề

Trong đời sống xã hội, văn hoá tồn tại khách quan và tác động vào con người sống trong nó. Nó bao gồm những giá trị, niềm tin và những hành vi mong đợi. Nếu con người nhận thức được, tác động và quản lý nó theo hướng tích cực thì nó trở nên lành mạnh. Đối với một tổ chức cũng vậy, có một nền văn hóa riêng gọi là văn hóa tổ chức (VHTC) và ngày nay việc xây dựng và duy trì văn hóa tổ chức là vấn đề được quan tâm hàng đầu ở các tổ chức. Nhà trường cũng là một tổ chức, xây dựng VHTC nhà trường chính là xây dựng văn hóa nhà trường (VHNT); xây dựng tốt sẽ giúp cho trường học thực sự trở thành một trung tâm văn hóa giáo dục; sẽ tạo ra các dấu ấn riêng, để hình ảnh trường này không lẫn lộn với hình ảnh trường khác và tạo ra một sự cạnh tranh lành mạnh, đáp ứng yêu cầu thực tiễn giáo dục trong tình hình đổi mới hiện nay. Mặt khác, việc xây dựng VHNT còn góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” mà Bộ GD & ĐT đã đề ra. Câu hỏi đặt ra là người hiệu trưởng thực sự “biến mỗi mét vuông trong nhà trường đều có ý nghĩa giáo dục” chưa? Điều gì đã tạo ra sự khác biệt về giá trị, uy tín, chất lượng giáo dục giữa các nhà trường? Tất cả những vấn đề trên chính là việc xây dựng VHTC ở các nhà trường, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo tinh thần Nghị quyết 29/NQTW (Trung ương 8) về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay. Việc nghiên cứu thực trạng VHTC ở các trường THPT trong huyện để đưa ra các biện pháp quản lý đồng bộ, phù hợp với thực tế địa phương, để tạo ra một môi trường quản lý ổn định, giúp cho nhà trường thích nghi với môi trường bên ngoài, tạo ra sự hoà hợp môi trường bên trong, tạo nên một tổ chức hội tụ được cái tốt, cái đẹp cho xã hội, hội tụ sức mạnh của trí tuệ và lòng nhân ái, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục, tạo nên sản phẩm giáo dục toàn diện, biến nhà trường thành một trung tâm văn hóa, giáo dục trên từng địa phương là vấn đế cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.

2. Thế nào là xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường?

Trước tiên cần tìm hiểu thuật ngữ “VHTC”; thuật ngữ “VHTC” xuất hiện lần đầu tiên trên báo chí Mỹ vào khoảng thập niên 1960 và trở nên hết sức phổ biến sau năm 1982. Đề cập đến khái niệm này, các nhà nghiên cứu đã đưa ra rất nhiều ý kiến khác nhau. Theo Tác giả Trần Kiểm: “VHTC là quan niệm giá trị cơ bản của tổ chức được toàn thể các thành viên trong tổ chức tự giác chấp nhận. Nó quy định cung cách tư duy, cung cách hành động của mọi thành viên trong tổ chức, đến mức trở thành những thói quen, nếp nghĩ của mỗi người. Đây cũng là tài sản chung, là truyền thống của tổ chức. Một tổ chức mạnh là tổ chức tạo được một nền văn hóa của nó gồm những quan niệm giá trị cơ bản, ý thức trách nhiệm của tất cả các thành viên trong tổ chức, một không khí tâm lý thúc đẩy mọi người phấn đấu, bảo đảm cho tổ chức luôn luôn thành công, góp phần tích cực thúc đẩy quá trình đổi mới và phát triển của tổ chức.” [5]

Khi nói về VHTC thì giống như một tảng băng trôi bao gồm bề nổi, phần hữu hình là các chuẩn mực được hiện hữu hóa và quy tắc hóa trong đời sống làm việc và phần chìm là giá trị, niềm tin, trông đợi (kỳ vọng), khó nhìn thấy trực tiếp bằng mắt thường nhưng lại quyết định toàn bộ phần nổi. Và khi nói đến VHTC trong nhà trường chúng ta thường gọi là VHNT hay còn gọi là văn hóa học đường. Tác giả Phạm Minh Hạc nhấn mạnh đến việc xây dựng VHNT bằng giáo dục giá trị được thể hiện qua ba mặt của VHNT: cơ sở vật chất, môi trường giáo dục và giao tiếp ứng xử. Xây dựng một hệ giá trị trong nhà trường để mọi thành viên đồng thuận lấy đó làm mục tiêu đạo đức xã hội, giá trị nhân cách hay chúng ta còn gọi là dạy người, bên cạnh dạy chữ và dạy nghề [3]. Còn theo quan niệm của tác giả khác thì VHNT được đánh giá qua:

- Mối quan hệ ứng xử của các thành viên trong nhà trường: giữa người dạy và người học; giữa người lãnh đạo và giáo viên; giữa các đồng nghiệp.

- Môi trường sư phạm của nhà trường phải là môi trường sống trong lành, sạch sẽ và không có tiếng ồn. Môi trường mang yếu tố thẩm mỹ không chỉ thể hiện qua cách ăn mặc của thầy cô, của học sinh mà còn qua hình thức của ngôi trường, các phòng học, logo, ..

Xây dựng VHNT là xây dựng văn hoá của một tổ chức nên xét về bản chất, mỗi nhà trường là một tổ chức hành chính - sư phạm. Đó là một thế giới thu nhỏ với những cơ cấu, chuẩn mực, quy tắc hoạt động, những giá trị, điểm mạnh và điểm yếu riêng do những con người cụ thể thuộc mọi thế hệ tạo lập. Với tư cách là một tổ chức, mỗi nhà trường đều tồn tại, dù ít hay nhiều, một nền văn hoá nhất định. Vì vậy, xây dựng VHNT là xây dựng cho người học có phong cách học tốt, người dạy có phong cách dạy tốt, quan hệ thầy trò là quan hệ của tình bạn đạo đức. Ngoài ra nhà trường cần đảm bảo kết cấu tinh thần và kết cấu vật chất đều có giá trị, phát triển và vận động hài hòa với nhau.

3. Tác dụng của việc xây dựng văn hóa nhà trường

Theo chúng tôi, xây dựng và phát triển VHNT là quá trình tạo dựng các hình thái vật chất và tinh thần, tạo nên các giá trị, bản sắc riêng của mỗi nhà trường. Xây dựng VHNT là xây dựng nền nếp làm việc, dạy và học một cách khoa học, có kỉ cương, dân chủ; vì vậy có những tác dụng sau

3.1. Văn hoá nhà trường tạo động lực làm việc

Động lực sư phạm được tạo nên bởi nhiều yếu tố, trong đó văn hoá là một động lực vô hình nhưng có sức mạnh kích cầu hơn cả các biện pháp kinh tế. Cụ thể:

- VHNT giúp nhân viên thấy rõ mục tiêu, định hướng và bản chất công việc mình làm;

- VHNT phù hợp, tích cực tạo ra các mối quan hệ tốt đẹp giữa các các cán bộ, giáo viên, nhân viên trong tập thể sư phạm, giữa giáo viên và học sinh; đồng thời tạo ra một môi trường làm việc thoải mái, vui vẻ, lành mạnh;

- VHNT tích cực giúp cho người dạy, người học và mỗi người trong lực lượng xã hội xung quanh có cảm giác tự hào, hãnh diện vì được là thành viên của tổ chức nhà trường, được làm việc vì những mục tiêu cao cả của nhà trường.

3.2. Văn hoá nhà trường hỗ trợ điều phối và kiểm soát

VHNT hỗ trợ điều phối và kiểm soát hành vi của các cá nhân bằng các chuẩn mực, thủ tục, quy trình, quy tắc và bằng dư luận, truyền thuyết do những thế hệ con người trong tổ chức nhà trường xây dựng lên.

Khi nhà trường phải đối mặt với một vấn đề phức tạp, chính VHNT là điểm tựa tinh thần, giúp các nhà quản lý trường học và đội ngũ giáo viên hợp tác, phát huy trí lực để có những quyết định và sự lựa chọn đúng đắn.

3.3. Văn hóa nhà trường hạn chế tiêu cực và xung đột

VHNT giúp các thành viên tổ chức thống nhất về cách nhận thức vấn đề, cách đánh giá, lựa chọn, định hướng và hành động. Nó tựa như chất keo gắn kết các thành viên lại thành một khối, tạo ra những dư luận tích cực hạn chế những biểu hiện tiêu cực trái với quy tắc, chuẩn mực thông thường của tổ chức. Nó hạn chế những nguy cơ mâu thuẫn và xung đột.

3.4. Nâng cao chất lượng các hoạt động của nhà trường

Tổng hợp tất cả các yếu tố trên, từ sự gắn kết, tạo động lực, điều phối kiểm soát và hạn chế những nguy cơ làm giảm sức mạnh của tổ chức, rõ ràng là VHTC đã làm tăng hiệu quả các hoạt động trong nhà trường, trên cơ sở đó mà dần dần tạo nên những phẩm chất đặc trưng khác biệt cho tổ chức trường học. Đó là cơ sở nâng cao uy tín, “thương hiệu” của nhà trường, tạo đà cho các bước phát triển tốt hơn.

4. Đề xuất một số giải pháp phát triển văn hóa nhà trường ở các trường trung học phổ thông

4.1. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc phát triển văn hóa nhà trường ở các trường trung học phổ thông

Trước tiên là nhận thức của cán bộ giáo viên, gia đình học sinh; bởi cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường là những người trực tiếp tham gia xây dựng VHNT, vì vậy cần phải có nhận thức đầy đủ, đúng đắn, rõ về ý nghĩa, tầm quan trọng, nội dung và phương thức xây dựng VHNT. Mặt khác gia đình và xã hội có ảnh hưởng không nhỏ đến học sinh nhất là việc hình thành và phát triển nhân cách, văn hóa. Nếu môi trường giáo dục của gia đình không nề nếp, không văn hóa; môi trường xã hội không lành mạnh, thì khó có thể tạo ra những học sinh có nhân cách, văn minh và lịch sự.

Thứ hai là điều kiện kinh tế - xã hội, văn hóa của địa phương

Điều kiện kinh tế của địa phương sẽ ảnh hưởng đến công tác xây dựng văn hóa nhà trường bởi kinh tế địa phương phát triển, đồng nghĩa với điều kiện kinh tế gia đình cũng phát triển, học sinh có điều kiện học tập rèn luyện tốt hơn.

Môi trường văn hóa địa phương lành mạnh, phát triển sẽ tác động trực tiếp đến xây dựng văn hóa của mỗi nhà trường, mỗi học sinh vì nhà trường và học sinh không thể đứng trong môi trường khép kín, mà luôn vận động, chịu sự tác động bên trong lẫn bên ngoài của môi trường sống.

Thứ ba là cơ chế chính sách, sự chỉ đạo của ngành giáo dục

VHNT có điều kiện phát triển mạnh khi nó được xác định là một trong những nhiệm vụ chính trị hàng đầu của nhà trường và được các cấp có thẩm quyền quan tâm chỉ đạo. Mặt khác, công tác này sẽ được quan tâm hơn nếu nó được đưa vào trong kế hoạch chỉ đạo của các cấp quản lí giáo dục.

4.2. Đề xuất một số giải pháp phát triển văn hóa nhà trường ở các trường trung học phổ thông

Thứ nhất, cần bồi dưỡng và nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục về vấn đề xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường

Để tiến hành giải pháp nầy, hiệu trưởng trường THPT cần tiến hành:

- Xây dựng kế hoạch hoạt động bồi dưỡng, rèn luyện để nâng cao nhận thức về VHTC ở trường THPT cho các thành viên trong nhà trường, trong đó: Xây dựng các mục tiêu phấn đấu để nâng cao nhận thức về VHNT, xây dựng tính chuyên nghiệp, năng lực thích ứng trong tổ chức và kỹ năng hợp tác… - Tổ chức thực hiện kế hoạch nói trên bằng các hoạt động cụ thể: Thiết lập bộ máy tổ chức, phân công con người, xây dựng các quy chế và cơ chế hoạt động của bộ máy và từng thành viên trong trong bộ máy đó. Xác định nghĩa vụ và quyền hạn của mỗi thành viên trong tổ chức đã được thiết lập; Phân bổ nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất kỹ thuật, thời gian cho từng nội dung hoạt động nâng cao nhận thức về VHNT hiệu quả cho các lực lượng tham gia giáo dục trong nhà trường.

- Kiểm tra, giám sát hoạt động của các tổ, nhóm và cá nhân, đồng thời thường xuyên khuyến khích, động viên khi họ tham gia vào việc nâng cao nhận thức về tổ chức và quản lý các hoạt động nhằm phát triển văn hóa lành mành và hiệu quả ở đơn vị mình. Thực hiện việc uốn nắn ngay khi họ có những sai lệch trong việc thực hiện kế hoạch nâng cao nhận thức về VHTC trong nhà trường THPT.

- Đánh giá các tổ, nhóm và cá nhân khi họ thực hiện tham gia vào việc nâng cao nhận thức về tổ chức và quản lý các hoạt động nhằm phát triển VHNT lành mạnh và hiệu quả bằng cách thiết lập các chuẩn đánh giá về mức độ thực hiện các mục tiêu nâng cao nhận thức cho mọi thành viên nhằm phát triển VHNT.

Tìm hiểu nguyên nhân những mặt đạt được hoặc chưa đạt được trong việc nâng cao nhận thức, từ đó hiệu trưởng nhà trường tiến hành ra các quyết định quản lý để phát huy các mặt mạnh, điều chỉnh các lệch lạc hoặc xử lý các vi phạm trong việc nâng cao nhận thức cho mọi lực lượng tham gia về giáo dục của nhà trường về tổ chức và quản lý các hoạt động nhằm phát triển VHNT.

Thứ hai, cần thực hiện khai thác và cung ứng các nguồn lực để phát triển văn hóa nhà trường

- Hiệu trưởng tổ chức các hoạt động để làm tăng khả năng cảm nhận và sự quan tâm của các thành viên về những gì đang diễn ra xung quanh nhà trường, cụ thể là:

+ Lồng ghép với các buổi sinh hoạt truyền thống của nhà trường, hiệu trưởng có thể lấy các ý kiến phát biểu của các thành viên trong nhà trường về sứ mệnh của nhà trường, về thái độ của lãnh đạo trường đối với mọi người, về sự quan tâm lẫn nhau của các thành viên trong nhà trường, ... nhằm tìm hiểu bầu không khí nhà trường hiện có.

+ Tăng cường các buổi gặp gỡ, trao đổi với các thành viên trong nhà trường để tìm kiếm những ý tưởng, quan điểm, qua đó hiệu trưởng sẽ tập hợp được một hệ thống giá trị có ích cho sự phát triển nhà trường trong tương lai.

+ Cần phải phân tích, so sánh, đối chiếu giữa các mục tiêu phát triển VHNT THPT với các kế hoạch khác trong chiến lược phát triển giáo dục của nhà trường để điều chỉnh và bổ sung cho phù hợp với mục tiêu chung của đơn vị mình.

- Tùy thuộc mức độ của từng loại nhiệm vụ, thông tin và từng vị trí, quyền hạn của mỗi thành viên, hiệu trưởng nhà trường có thể ủy quyền, trao quyền hoặc là giao quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm, ... để các thành viên trong nhà trường quản lý và xử lý thông tin sao cho hiệu quả nhất.

- Nhà trường phối hợp với các ban ngành, các lực lượng hổ trợ giáo dục ở địa phương tham gia, tổ chức các lễ kỷ niệm của địa phương, chăm sóc các di tích văn hóa lịch sử, tham gia các lễ hội dân gian của địa phương. Các hình thức tổ chức các hoạt động phải phong phú, đồng thời nó phải có ý nghĩa nhằm tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của địa phýőng vŕ tác động tới nhận thức, tình cảm của giáo viên, học sinh đối với quê hương.

Thứ ba, cần tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, phối hợp các tổ chức đoàn thể trong công tác phát triển văn hóa nhà trường ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn.

Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng và nhà nước trong nhà trường nhằm thực hiện tốt đường lối, chủ trương, chính sách của đảng, pháp luật của nhà nước; thực hiện nhiệm vụ chính trị của nhà trường, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, trong đó có công tác quản lý xây dựng VHNT. Đồng thời, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, giáo viên, nhân viên của trường. Tăng cường sự phối hợp các tổ chức đoàn thể trong công tác quản lý phát triển VHNT cũng nhằm mục đích thống nhất về mặt tư tưởng, công tác tổ chức, phân công, xây dựng kế hoạch; kiểm tra giám sát việc thực hiện các kế hoạch đã xây dựng; đảm bảo cho công tác quản lý phát triển VHNT đạt hiệu quả

Cần tạo được niềm tin vững chắc cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh vào đường lối lãnh đạo của đảng; tạo nên những ấn tượng, giá trị tình cảm sâu sắc, tốt đẹp đối với nhà trường.

Xây dựng và triển khai kế hoạch giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cả năm học và định kỳ cho nhà trường. Đặc biệt, quan tâm xây dựng cụ thể các chuẩn mực đạo đức, hành vi văn hóa của cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Tăng cường công tác bồi dưỡng, nâng cao tư tưởng, phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp đối với cán bộ quản lý, giáo viên và đội ngũ tham gia công tác quản lý xây dựng VHNT.

Kết hợp hài hòa giữa vai trò của tổ chức đảng với việc phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của tổ chức đoàn thể, cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh nhà trường trong công tác phát triẻn VHNT.

5. Kết luận

Công tác phát triẻn VHNT là nhiệm vụ quan trọng trong các trường phổ thông. Tuy nhiên trong thời gian qua, một số nơi chưa quan tâm đầy đủ, đúng mức đến nhiệm vụ này, chưa xem nhiệm vụ này là một trong những nhiệm vụ cần tập trung. Với mong muốn giúp cho công tác phát triẻn VHNT ở trường THPT đạt kết quả tốt hơn, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; qua bài viết này chúng tôi mong muốn các cấp lãnh đạo ngành giáo dục sẽ đưa công tác phát triẻn văn hóa nhà trường ở các trường phổ thông thành một nội dung trong hoạt động kiểm tra nội bộ của trường, đồng thời là một nội dung trong thanh kiểm tra đơn vị trường học. Phối hợp với các lực lượng giáo dục để thực hiện công tác tuyên truyền về vai trò và tầm quan trọng của công tác phát triẻn văn hóa trong nhà trường cho nhân dân biết, cùng chung tay, phối hợp với gia đình, nhà trường làm tốt công tác này. Kêu gọi sự hỗ trợ tối đa về cơ sở vật chất để xây dựng được môi trường sư phạm xanh - sạch - đẹp biến mỗi mét vuông trong nhà trường đều có ý nghĩa giáo dục cao nhất...

Mời bạn đọc cùng tham khảo thêm tại mục giáo dục đào tạo trong mục biểu mẫu nhé.

Đánh giá bài viết

1 2.335