Soạn bài Người thầy đầu tiên lớp 8 Cánh Diều

Người thầy đầu tiên là một tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Ai-ma-tốp (1928 - 2008) là nhà văn Cư-gơ-rư-xtan, một nước cộng hòa ở vùng trung Á, thuộc Liên Xô trước đây. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới 2018, văn bản Người thầy đầu tiên đã được đưa vào giảng dạy trong sách giáo khoa Ngữ văn 8 Cánh Diều tập 2 trang 20. Sau đây là gợi ý soạn bài Người thầy đầu tiên lớp 8 Cánh Diều, mời các bạn cùng tham khảo.

• Thực hành tiếng Việt 8 Cánh Diều trang 19 tập 2

1. Soạn Người thầy đầu tiên tác giả tác phẩm

1. Tác giả

- Ai-ma-tốp (1928 - 2008) là nhà văn Cư-gơ-rư-xtan, một nước cộng hòa ở vùng trung Á, thuộc Liên Xô trước đây.

- Ông bắt đầu hoạt động sáng tác văn học từ năm 1952, khi ông còn là sinh viên.

- Đề tài chủ yếu trong tác phẩm của ông: cuộc sống khắc nghiệt nhưng cũng đầy chất lãng mạn của người dân vùng đồi núi Cư-rơ-gư-xtan…

- Một số tác phẩm như: Cây phong non trùm khăn đỏ, Người thầy đầu tiên, Con tàu trắng…

2. Tác phẩm

“Người thầy đầu tiên “ được sáng tác năm 1962, là một truyện ngắn nổi tiếng được in trong tập Gia-mi-li-a – Truyện núi đồi và thảo nguyên được tặng Giải thưởng văn học Lê-nin năm 1963.

2. Tóm tắt Người thầy đầu tiên

Đoạn trích “Người thầy đầu tiên” kể về kí ức đau buồn của An-tư-nai khi còn ở ngôi làng Ku-ku-rêu hẻo lánh: bị người thân bán làm vợ lẽ cho một kẻ giàu có.

+ Thầy Đuy-sen hứa sẽ bảo vệ An-tư-nai trước âm mưu của người thím, động viên cô lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng khi cùng cô trồng hai cây phong.

+ Nhưng biến cố đau buồn vẫn xảy ra với An-tư-nai và thầy Đuy-sen đã trải qua nhiều khó khăn, vất vả để giải thoát cho cô.

+ Kết truyện là những suy nghĩ của An-tư-nai về con đường mòn mà thầy Đuy-sen đã đưa cô đi hôm ấy.

Mạch kể chuyện: từ quá khứ - hiện tại.

3. Đọc hiểu văn bản Người thầy đầu tiên

Câu 1. Nguyên nhân nào khiến nhân vật “tôi” “lặng người đi vì kinh hãi”?

- Nguyên nhân khiến nhân vật "tôi" "lặng người đi vì kinh hãi" là vì cô bé nhận ra điều mà thím cô muốn làm với cô.

Câu 2. Ý nghĩa của việc trồng hai cây phong là gì?

- Gửi gắm ước mơ và hi vọng về một thế hệ mới có thể làm cho làng Ku-ku-rêu thay đổi theo hướng tích cực.

- Hai cây phong chính là khoảng trời thơ ấu là nơi chôn giấu những kỉ niệm của biết bao thế hệ học trò của làng Ku-ku-rêu.

Câu 3. Chú ý tâm trạng và tình cảm của An-tư-nai đối với người thầy.

- Tâm trạng: bồi hồi, xúc động.

- Tình cảm: trân trọng, kính mến người thầy.

Câu 4. Hình dung tình huống và sự việc sẽ xảy ra trong phần (2)

- Điều bất ngờ đã xảy ra là việc thầy giáo Đuy-sen xuất hiện cùng hai viên cảnh sát.

Câu 5. Chú ý ngôn ngữ và hành động của các nhân vật.

- Ngôn ngữ và hành động:

+ Thầy Đuy-sen: lời nói nhẹ nhàng, ân cần.

+ Thím An-tư-nai: cư xử thô lỗ, lời nói khó nghe.

Câu 6. Điều gì bất ngờ xảy ra?

- Thầy Đuy-sen xuất hiện.

Câu 7. Chú ý ngôn ngữ và hành động của thầy Đuy-sen.

- Thầy Đuy-sen giận dữ, nóng nảy, có những hành động dứt khoát.

Câu 8. Những lời nhân vật “tôi” thì thầm có ý nghĩa gì?

- Nhân vật "tôi" muốn nghe theo lời thầy Đuy-sen, muốn quên hết đi những tủi nhục mà mình phải chịu trong mấy ngày bị bắt. Cô muốn trở nên trong sạch, muốn bắt đầu lại một cuộc đời.

Câu 9. Phần (3) là những lời tâm sự của An-tư-nai vào thời điểm nào?

Phần 3 là những lời tâm sự của An-tư-nai vào thời điểm cô đã lớn, đã trưởng thành.

4. Trả lời câu hỏi bài Người thầy đầu tiên trang 26

Câu 1. Đoạn trích Người thầy đầu tiên kể về chuyện gì? Truyện được kể ở ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có tác dụng như thế nào?

Văn bản Người thầy đầu tiên kể về thầy giáo Đuy-sen hết lòng vì học trò và cô học trò An-tư-nai thông minh lanh lợi. Qua đó người đọc thấy được tình cảm thầy trò cao quý và thiêng liêng.

Truyện được kể ở ngôi thứ nhất, người kể chuyện là An-tư-nai.

Ngôi kể thứ nhất khiến câu chuyện được kể lại chân thật, sinh động, giàu cảm xúc.

Câu 2. Tóm tắt nội dung chính của từng phần được đánh số trong văn bản. Nội dung phần (3) cho biết sự khác biệt gì về thời gian kể chuyện so với hai phần trước? Câu văn nào nói lên điều đó?

+ Phần 1: An-tư-nai được thầy Đuy-sen giúp đỡ, cho ở cùng mình ở nhà bác Ka-tai-bai để tránh người thím độc ác muốn gả cô đi. Suốt đêm đó, An-tư-nai cứ bồn chồn, lo lắng không sao ngủ được. Để giúp cô thoát khỏi những suy nghĩ đen tối, thầy Đuy-sen đã đưa cô đi trồng hai cây và gieo trong cô những hi vọng về cuộc sống tốt đẹp hơn.

+ Phần 2: Thím của An-tư-mai dẫn người đến trường học, muốn cướp cô đi. Thầy Đuy-sen đã chống trả lại bọn người kia và bị đánh trọng thương, An-tư-mai thì bị bắt đi. Cô bé tìm cách trốn đi và thầy Đuy-sen đã xuất hiện cùng hai viên cảnh sát. An-tư-nai được cứu ra. Thầy Đuy-sen lại một lần nữa khuyên bảo cô quên đi những ngày đen tối, xây dựng cho An-tư-nai hi vọng mới. Dưới làn nước suối, An-tư-mai muốn gột sạch bản thân, một lần nữa tràn đầy hi vọng vào cuộc sống.

+ Phần 3: Những suy nghĩ, tình cảm, lòng biết ơn của An-tư-mai đối với thầy Đuy-sen.

- Nội dung phần 3 cho biết sự khác biệt về thời gian so với các phần khác: thời gian trong phần 3 là tương lai rất xa so với thời điểm sự việc ở phần 1 và phần 2 xảy ra. Thời gian trong nội dung phần 3 là thời gian An-tư-nai đã trưởng thành.

Câu 3. Hãy dẫn ra một số câu văn thể hiện suy nghĩ, tình cảm và mong ước của thầy Đuy-sen khi trồng hai cây phong nhỏ.

Một số câu văn thể hiện suy nghĩ, tình cảm và mong ước của thầy Đuy-sen khi trồng hai cây phong nhỏ:

"Rồi em sẽ thấy hai cây phong của chúng ta đẹp đến nhường nào! Chúng nó sẽ đứng trên ngọn đồi này, sát cánh nhau như hai anh em. Và mọi người sẽ luôn luôn nhìn thấy chúng và những người lành sẽ thấy lòng vui lên khi nhìn thấy chúng. Đến khi ấy cả cuộc sống cũng sẽ khác, An-tư-nai ạ. Tất cả những gì đẹp nhất đều hãy còn ở phía trước..."

Câu 4. Phân tích nhân vật thầy Đuy-sen trong đoạn trích Người thầy đầu tiên.

Thầy Đuy-sen

- Yêu thương, quan tâm học trò

(Không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà còn dạy học trò cách làm người, giúp An-tư-nai tạo lập nhân cách của mình).

- Có trách nhiệm với học trò

(Ra sức bảo vệ An-tư-nai, dám hi sinh tính mạng để mong đem lại cuộc sống mới đầy hi vọng cho học trò của mình).

- Có niềm tin vào tương lai tươi sáng của học trò

(Tin tưởng mạnh mẽ vào năng lực của An-tư-nai, gieo vào lòng cô bé niềm tin, nghị lực trong cuộc sống).

Thầy Đuy-sen ấm áp, dũng cảm và cao thượng

Đoạn văn mẫu

Tham khảo thêm

• Phân tích nhân vật thầy Đuy sen ngắn gọn

Hình ảnh một người thầy tuyệt đẹp và đáng kính là cảm nhận sâu sắc nhất của mỗi chúng ta khi đọc truyện ngắn này. Khi đến vùng núi quê hương của cô bé An-tư-nai. Thầy Đuy-sen còn trẻ lắm. Học vấn của thầy lúc đó chưa cao, nhưng trái tim thầy dạt dào tình nhân ái và sôi sục nhiệt tình cách mạng. Một mình thầy lao động hằng tháng trời, phạt cỏ, trát lại vách, sửa cánh cửa, quét dọn cái sân..., biến cái chuồng ngựa của phú nông hoang phế đã lâu ngày thành một cái trường khiêm tốn nằm bên hẻm núi, cạnh con đường vào cái làng nhỏ của người Kir-ghi-di, vùng Trung Á nghèo nàn lạc hậu

Khi An-tư-nai và các bạn nhỏ đến thăm trường với bao tò mò “xem thử thầy giáo đang làm gì, ở đấy cũng hay” thì thấy thầy “từ trong cửa bước ra, người bê bết đất”. Thầy Đuy-sen “mỉm cười, niềm nở” quệt mồ hôi trên mặt, rồi ôn tồn hỏi: “Đi đâu về thế, các em gái”. Trước các “vị khách” nhỏ tuổi, thầy hiền hậu nói: “Các em ghé vào đây xem là hay lắm, các em chả sẽ học tập ở đây là gì? Còn trường của các em thì có thể nói là đã xong đến nơi rồi...?”

Đuy-sen đúng là một người thầy vĩ đại, cử chỉ của thầy rất hồn nhiên. Thầy hiền hậu nói lên những lời ấm áp lay động tâm hồn tuổi thơ. Mới gặp các em nhỏ xa lạ lần đầu mà thầy đã nhìn thấy, đã thấu rõ cái khao khát muốn được học hành của các em: “các em chả sẽ học tập ở đây là gì?” Thầy “khoe” với các em về chuyện đắp lò sưởi trong mùa đông..., thầy báo tin vui trường học đã làm xong “có thể bắt đầu học được rồi”. Thầy mời chào hay khích lệ? Thầy nói với các em nhỏ người dân tộc miền núi chưa từng biết mái trường là gì bằng tất cả tình thương mênh mông: “Thế nào, các em có thích học không? Các em sẽ đi học chứ?”

Thầy Đuy-sen quả là có tài, giàu kinh nghiệm sư phạm. Chỉ sau một vài phút gặp gỡ, vài câu nói nhẹ nhàng, thầy đã chiếm lĩnh tâm hồn tuổi thơ. Thầy đã khơi dậy trong lòng các em nhỏ người miền núi niềm khao khát được đi học.

Với An-tư-nai, thầy nhìn thấu tâm can em, cảm thông cảnh ngộ mồ côi của em, thầy an ủi và khen em một cách chân tình: “An-tư-nai, cái tên hay quá, mà em thì chắc là ngoan lắm phải không?”. Câu nói ấy cùng với nụ cười hiền hậu của Đuy-sen đã khiến cho cô gái dân tộc thiểu số bé nhỏ, bất hạnh “thấy lòng ấm hẳn lại”.

Đuy-sen là người thầy đầu tiên, người thầy khai tâm khai sáng cho An-tư- nai. Thầy hiền hậu, thầy yêu thương tuổi thơ. Thầy đã đốt cháy lên trong lòng các em ngọn lửa nhiệt tình khát vọng và khát vọng đi học. Đuy-sen là hình ảnh tuyệt đẹp của một ông thầy tuổi thơ. Con đường tuổi trẻ là con đường học hành. Trên con đường đầy nắng đẹp ấy, anh chị và mỗi chúng ta sẽ được dìu dắt qua nhiều thầy, cô giáo. Cũng như An-tư-nai, trong tâm hồn mỗi chúng ta luôn luôn chói ngời những người thầy, những Đuy-sen cao đẹp.

Câu 5. Thông qua cuộc đời nhân vật An-tư-nai, có thể nêu lên nhận xét gì về số phận của những người phụ nữ được nói tới trong câu chuyện?

Thông qua cuộc đời nhân vật An-tư-nai, có thể thấy số phận của những người phụ nữ được nói tới trong câu chuyện rất bất hạnh. Cuộc sống của họ phải chịu nhiều thệt thòi. Bị đói nghèo, lạc hậu đày đọa, mất hết quyền làm người

Câu 6. Chi tiết hoặc hình ảnh nào trong văn bản đã để lại trong em những ấn tượng sâu đậm? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) ghi lại ấn tượng ấy.

Sau khi đoạn văn bản Người thầy đầu tiên của tác giả Ai-ma-tốp. Hình ảnh thầy Đuy sen dũng cảm đối đầu với lũ người côn đồ đến bắt An tư nai đã để lại cho em một ấn tượng sâu đậm. Một người thầy hiền từ, yêu thương học sinh đã dám dũng cảm đối đầu với những kẻ man rợ vô học. Dù đã bị đánh đến gãy tay nhưng thầy vẫn cố gắng chống trả để cho các học trò và An tư nai có thời gian để bỏ chạy. Qua đó, ta có thể thấy tấm lòng  đáng trân quý của thầy. CHính nhờ tấm lòng nhân ái, yêu thương học sinh sâu sắc đã trở thành động lực để An tư nai trở thành một người có ích cho xã hội, khẳng định được vị thế của người phụ nữ sau này.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Lớp 8 của HoaTieu.vn.